DOI Artikel:
Mazurczak, Urszula M.: Zur Problematik des Motivs des "Gelehrten im Atelier": am Beispiel des Porträts von Filippo Buonaccorsi auf dem Epitaphium in der Krakauer Dominikanerkirche
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27403#0168
166
URSZULA MAŁGORZATA MAZURCZAK
ILLUSTRATIONEN
1. Portrât von Filippo Buonaccorsi, Epitaphium in der Krakauer Dominikanerkirche.
2. Domenico Ghirlandaio, „Hieronimus im Gehause”, 1480, Ognisanati, Florenz.
3. Konrad Celtis, „Quator libri amorum”, Titelseite.
4. Pseudo-Brocardus, Brilssel, Kónigliche Bibliothek, Ms. 9095.
5. Jean Mielot bei der Arbeit.
6. HI. Lukas, Stauronikita, Mt. Athos, Ms 43.
7. HI. Matthâus, Stauronikita, Mt. Athos, Ms 43.
8. Das Tryptichon von Mikuszowice - hl. Gregor.
Z KRĘGU PROBLEMATYKI MOTYWU „UCZONY W PRACOWNI”
NA PRZYKŁADZIE PORTRETU FILIPPO BUONACCORSIEGO
Z EPITAFIUM W KRAKOWSKIM KOŚCIELE DOMINIKANÓW
Streszczenie
Portret Filippo Buonaccorsiego (Kallimacha) zamyka w sobie osobowość humanisty i uczo-
nego urodzonego w 1437 r. w San Gimingnano i zmarłego w Krakowie w 1496 r. Jego kra-
kowscy przyjaciele, tacy jak Jan Heydecke, Maciej Drzewicki, uwiecznili cechy osobowości w
wersecie epitafijnym, mistrz Wit Stwosz zaś wyraził je w charakterze portretu. Praca wskazuje
na to, w jaki sposób wiąże się humanistyczna postawa i wykształcenie Kallimacha z charak-
terem jego portretu grobowego, którego styl badano już wielokrotnie w polskiej literaturze.
Kallimach zasymilował się z atmosferą dworu królewskiego Kazimierza Jagiellończyka oraz z
intelektualnym środowiskiem uniwersyteckim Krakowa, które w pełni przygotowane były na
przyjęcie prądów humanistycznych Italii. Jednocześnie tam też dokonało się formowanie nowo-
żytnego etosu autora-humanisty oraz intelektualisty, dzięki odrodzeniu greckich i łacińskich
wzorów retoryki. O tym, że były one znane również w Krakowie, świadczą zachowane z owej
epoki dzieła powstałe w Uniwersytecie krakowskim.
W poszukiwaniu wzoru portretu Kallimacha dla płyty grobowej uczestniczyli jego przyjacie-
le-humaniści, stąd nasuwa się przypuszczenie o świadomym przyjęciu wzoru z bizantyńskich
wizerunków ewangelistów, które typ retora antycznego w pełni ujawniają. Modele postaci
uczonych w pracowni rozpowszechnione były w sztuce Italii, Niemiec i w Niderlandach, stwa-
rzając znany w literaturze topos „uczonego w pracowni”. Nie wykazywano do tej pory związku
stylistycznego i treściowego wizerunku pisarza świętego-kanonicznego z pisarzem niekanonicz-
nym, który dokonał się we wczesnym średniowieczu, a rozwinął w późnej jego fazie. Mamy
zatem do czynienia z portretem humanisty - retorem stworzonym na antycznym pierwowzorze
na sposób podobny, jaki dokonał się w samej retoryce nowożytnej.
URSZULA MAŁGORZATA MAZURCZAK
ILLUSTRATIONEN
1. Portrât von Filippo Buonaccorsi, Epitaphium in der Krakauer Dominikanerkirche.
2. Domenico Ghirlandaio, „Hieronimus im Gehause”, 1480, Ognisanati, Florenz.
3. Konrad Celtis, „Quator libri amorum”, Titelseite.
4. Pseudo-Brocardus, Brilssel, Kónigliche Bibliothek, Ms. 9095.
5. Jean Mielot bei der Arbeit.
6. HI. Lukas, Stauronikita, Mt. Athos, Ms 43.
7. HI. Matthâus, Stauronikita, Mt. Athos, Ms 43.
8. Das Tryptichon von Mikuszowice - hl. Gregor.
Z KRĘGU PROBLEMATYKI MOTYWU „UCZONY W PRACOWNI”
NA PRZYKŁADZIE PORTRETU FILIPPO BUONACCORSIEGO
Z EPITAFIUM W KRAKOWSKIM KOŚCIELE DOMINIKANÓW
Streszczenie
Portret Filippo Buonaccorsiego (Kallimacha) zamyka w sobie osobowość humanisty i uczo-
nego urodzonego w 1437 r. w San Gimingnano i zmarłego w Krakowie w 1496 r. Jego kra-
kowscy przyjaciele, tacy jak Jan Heydecke, Maciej Drzewicki, uwiecznili cechy osobowości w
wersecie epitafijnym, mistrz Wit Stwosz zaś wyraził je w charakterze portretu. Praca wskazuje
na to, w jaki sposób wiąże się humanistyczna postawa i wykształcenie Kallimacha z charak-
terem jego portretu grobowego, którego styl badano już wielokrotnie w polskiej literaturze.
Kallimach zasymilował się z atmosferą dworu królewskiego Kazimierza Jagiellończyka oraz z
intelektualnym środowiskiem uniwersyteckim Krakowa, które w pełni przygotowane były na
przyjęcie prądów humanistycznych Italii. Jednocześnie tam też dokonało się formowanie nowo-
żytnego etosu autora-humanisty oraz intelektualisty, dzięki odrodzeniu greckich i łacińskich
wzorów retoryki. O tym, że były one znane również w Krakowie, świadczą zachowane z owej
epoki dzieła powstałe w Uniwersytecie krakowskim.
W poszukiwaniu wzoru portretu Kallimacha dla płyty grobowej uczestniczyli jego przyjacie-
le-humaniści, stąd nasuwa się przypuszczenie o świadomym przyjęciu wzoru z bizantyńskich
wizerunków ewangelistów, które typ retora antycznego w pełni ujawniają. Modele postaci
uczonych w pracowni rozpowszechnione były w sztuce Italii, Niemiec i w Niderlandach, stwa-
rzając znany w literaturze topos „uczonego w pracowni”. Nie wykazywano do tej pory związku
stylistycznego i treściowego wizerunku pisarza świętego-kanonicznego z pisarzem niekanonicz-
nym, który dokonał się we wczesnym średniowieczu, a rozwinął w późnej jego fazie. Mamy
zatem do czynienia z portretem humanisty - retorem stworzonym na antycznym pierwowzorze
na sposób podobny, jaki dokonał się w samej retoryce nowożytnej.