DOI Heft:
Architektura
DOI Artikel:Litwin, Barbara: Rozwój przestrzenny miasta Chełma w okresie międzywojennym - historia powstania "Nowego Miasta"
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.37083#0054
52
BARBARA LITWIN
ok. 360. Działała tu również elektrownia kolejowa dla potrzeb obsługi stacji
i dworca5.
W 1923 r. Chełm posiadał bezpośrednie połączenia pasażerskie z Warsza-
wą, Dęblinem, Lublinem, Zdołbunowem, Kowlem, Brześciem, Wilnem i Lwo-
wem. Z czasem przybyły połączenia do Krakowa, Katowic i Koluszek6.
Chełmski węzeł kolejowy był największym zakładem pracy w mieście,
jednocześnie najprężniejszym zawodowo. Niemal od początku istniał Związek
Zawodowy Maszynistów oraz Związek Drużyn Konduktorskich. Działalność
związkowa obejmowała wiele spraw, związanych z funkcjonowaniem kolei,
a także z życiem miasta, m.in.: wystąpienie przeciw prywatyzacji PKP (1925)
i w obronie płacy dla maszynistów kolejowych, uruchomienie biblioteki
i czytelni Związku Zawodowego Kolejarzy (1925), wspieranie Kolejowej
Szkółki Freblowskiej dla ponad 50 dzieci (1925), założenie ochronki przez
Sekcję Kulturalno-Oświatową Związku Zawodowego Kolejarzy (1925), podej-
mowanie działań na rzecz tworzenia w Chełmie drugiego gimnazjum (1929),
a także Średniej Szkoły Technicznej (1932)7.
Przy Związku Zawodowym Kolejarzy działała orkiestra, teatr i boiska
sportowe8. Obok organizacji zawodowych istniała w Chełmie Kolejowa Spół-
dzielnia Spożywców, datowana już od 1923 r.9 W całym obwodzie chełm-
skim, liczącym 800 rodzin kolejarskich, skupiała ona w 1923 r. 75 koleja-
rzy10. W 1925 r. powstała kolejowa straż ogniowa, druga tego typu obok
miejskiej straży zawodowej* 11.
Olbrzymie znaczenie dla rozwoju miasta miała, zarysowana w 1925 r.,
koncepcja przeniesienia Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych z Radomia
do Chełma, która mogła także rozwiązać trudną sytuację mieszkaniową ko-
lejarzy. Wiązała się z tym budowa dużego osiedla mieszkaniowego wraz
z urzędami kolejowymi. Magistrat widząc w tym projekcie ogromną szansę
dla miasta, rozpoczął bardzo aktywne starania o inwestycję. Znacząco zaanga-
żował się w tę sprawę ówczesny burmistrz miasta Chełma, Kazimierz Masta-
lerz. W krótkim czasie zaplanowana budowa osiedla dla mającej się przenieść
5 Z życia kolejarzy, „Zwierciadło” 1925, nr 20. s. 2.
6 Tamże 1923, nr 21; 1932, nr 6.
7 Tamże, 1925, nr 20; 1929, nr 5; 1932, nr 6.
8 Tamże, 1932, nr 6.
9 Tamże, 1923, nr 21.
10 Tamże, 1932, nr 6.
11 Tamże, 1925, nr 20.
BARBARA LITWIN
ok. 360. Działała tu również elektrownia kolejowa dla potrzeb obsługi stacji
i dworca5.
W 1923 r. Chełm posiadał bezpośrednie połączenia pasażerskie z Warsza-
wą, Dęblinem, Lublinem, Zdołbunowem, Kowlem, Brześciem, Wilnem i Lwo-
wem. Z czasem przybyły połączenia do Krakowa, Katowic i Koluszek6.
Chełmski węzeł kolejowy był największym zakładem pracy w mieście,
jednocześnie najprężniejszym zawodowo. Niemal od początku istniał Związek
Zawodowy Maszynistów oraz Związek Drużyn Konduktorskich. Działalność
związkowa obejmowała wiele spraw, związanych z funkcjonowaniem kolei,
a także z życiem miasta, m.in.: wystąpienie przeciw prywatyzacji PKP (1925)
i w obronie płacy dla maszynistów kolejowych, uruchomienie biblioteki
i czytelni Związku Zawodowego Kolejarzy (1925), wspieranie Kolejowej
Szkółki Freblowskiej dla ponad 50 dzieci (1925), założenie ochronki przez
Sekcję Kulturalno-Oświatową Związku Zawodowego Kolejarzy (1925), podej-
mowanie działań na rzecz tworzenia w Chełmie drugiego gimnazjum (1929),
a także Średniej Szkoły Technicznej (1932)7.
Przy Związku Zawodowym Kolejarzy działała orkiestra, teatr i boiska
sportowe8. Obok organizacji zawodowych istniała w Chełmie Kolejowa Spół-
dzielnia Spożywców, datowana już od 1923 r.9 W całym obwodzie chełm-
skim, liczącym 800 rodzin kolejarskich, skupiała ona w 1923 r. 75 koleja-
rzy10. W 1925 r. powstała kolejowa straż ogniowa, druga tego typu obok
miejskiej straży zawodowej* 11.
Olbrzymie znaczenie dla rozwoju miasta miała, zarysowana w 1925 r.,
koncepcja przeniesienia Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych z Radomia
do Chełma, która mogła także rozwiązać trudną sytuację mieszkaniową ko-
lejarzy. Wiązała się z tym budowa dużego osiedla mieszkaniowego wraz
z urzędami kolejowymi. Magistrat widząc w tym projekcie ogromną szansę
dla miasta, rozpoczął bardzo aktywne starania o inwestycję. Znacząco zaanga-
żował się w tę sprawę ówczesny burmistrz miasta Chełma, Kazimierz Masta-
lerz. W krótkim czasie zaplanowana budowa osiedla dla mającej się przenieść
5 Z życia kolejarzy, „Zwierciadło” 1925, nr 20. s. 2.
6 Tamże 1923, nr 21; 1932, nr 6.
7 Tamże, 1925, nr 20; 1929, nr 5; 1932, nr 6.
8 Tamże, 1932, nr 6.
9 Tamże, 1923, nr 21.
10 Tamże, 1932, nr 6.
11 Tamże, 1925, nr 20.