DOI Heft:
III. Przeglądy i sprawozdania
DOI Artikel:Chrzanowski, Tadeusz; Kornecki, Marian: Nieznane rzeźby gotyckie kręgu pomorskiego
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.13396#0331
NIEZNANE RZEŹBY GOTYCKIE KRĘGU POMORSKIEGO
325
31. Sępolno Krajeńskie, rzeźba św. Jana Chrzciciela 32. Sępolno Krajeńskie, rzeźba św. Marii Magdaleny (?)
Już przy analizie nowo odnalezionych rzeźb nasunęły się pewne trudności z ich umiejscowieniem
w obrębie grup lokalnych, sugerowanych przez Clasena. I tak np. nowo odnalezione zabytki z kręgu
stylowego Madonn na lwie zdają, się w niektórych przypadkach łączyć hipotetyczny warsztat wiązany
z komturstwem malborskim z tymi, które Clasen zaliczył do warsztatu południowego (brodnickiego
czy toruńskiego). W ogóle Clasen wydaje się'przeceniać wagę politycznych ośrodków państwa krzyżac-
kiego, a nie doceniać niezwykle szybkiego rozwoju miast w tym regionie, które już wkrótce po lokacji
zaczęły tworzyć swą własną kulturę, m. in. również artystyczną.
Jednym z istotniejszych zagadnień jest ponadto od dawna w literaturze polskiej i niemieckiej poru-
szana sprawa związków między sztuką Pomorza i Śląska. Nowo odnalezione obiekty podkreślają wy-
raźnie istnienie tych związków, czego najbardziej przekonywającym przykładem jest zestawienie Tronu-
jących Madonn z Niedźwiedzicy, Rywałdu, Żarnowca i Brodnicy —■ z jednej strony, a rzeźbą z Fałkowie—
z drugiej. Liczebne (co oczywiście nie może stanowić ścisłej przesłanki) i jakościowe porównanie zacho-
wanych obiektów, wydaje się desygnować obszar pomorski, jeśli nie na ten, który wykształcił najbardziej
zasadnicze elementy stylowe, to w każdym razie na teren równorzędny ze Śląskiem, z którym niewąt-
pliwie istnieć musiała wymiana doświadczeń artystycznych, przenoszonych nie tylko drogą importu,
lecz również przez wędrówki mistrzów — wymiana jednak dwukierunkowa. Nie negując na tym miejscu
prymatu Śląska, ewentualnie jego dominującej roli w przekazywaniu form kształtowanych w tak waż-
325
31. Sępolno Krajeńskie, rzeźba św. Jana Chrzciciela 32. Sępolno Krajeńskie, rzeźba św. Marii Magdaleny (?)
Już przy analizie nowo odnalezionych rzeźb nasunęły się pewne trudności z ich umiejscowieniem
w obrębie grup lokalnych, sugerowanych przez Clasena. I tak np. nowo odnalezione zabytki z kręgu
stylowego Madonn na lwie zdają, się w niektórych przypadkach łączyć hipotetyczny warsztat wiązany
z komturstwem malborskim z tymi, które Clasen zaliczył do warsztatu południowego (brodnickiego
czy toruńskiego). W ogóle Clasen wydaje się'przeceniać wagę politycznych ośrodków państwa krzyżac-
kiego, a nie doceniać niezwykle szybkiego rozwoju miast w tym regionie, które już wkrótce po lokacji
zaczęły tworzyć swą własną kulturę, m. in. również artystyczną.
Jednym z istotniejszych zagadnień jest ponadto od dawna w literaturze polskiej i niemieckiej poru-
szana sprawa związków między sztuką Pomorza i Śląska. Nowo odnalezione obiekty podkreślają wy-
raźnie istnienie tych związków, czego najbardziej przekonywającym przykładem jest zestawienie Tronu-
jących Madonn z Niedźwiedzicy, Rywałdu, Żarnowca i Brodnicy —■ z jednej strony, a rzeźbą z Fałkowie—
z drugiej. Liczebne (co oczywiście nie może stanowić ścisłej przesłanki) i jakościowe porównanie zacho-
wanych obiektów, wydaje się desygnować obszar pomorski, jeśli nie na ten, który wykształcił najbardziej
zasadnicze elementy stylowe, to w każdym razie na teren równorzędny ze Śląskiem, z którym niewąt-
pliwie istnieć musiała wymiana doświadczeń artystycznych, przenoszonych nie tylko drogą importu,
lecz również przez wędrówki mistrzów — wymiana jednak dwukierunkowa. Nie negując na tym miejscu
prymatu Śląska, ewentualnie jego dominującej roli w przekazywaniu form kształtowanych w tak waż-