Rocznik Historii Sztuki (9.1973)

68

ËWA POLAK-TkAJDOŚ

Za własnoręczne dzieło Mistrza Maciejowi-
ekiego195, podając jedynie w wątpliwość
ich przynależność do skrzydeł ołtarza Sw.
Antoniego z Koszyc.

Trójkąty szczytowe z Bardiowa, przed-
stawiające Hołd Trzech Króli i Sw. Jana Chrzci-
ciela, pozwalają nam uchwycić związek mię-
dzy Mistrzem ptaszkowskim a Macicjowic-
kim. Prawdopodobnie te trójkąty szczytowe
powstały w warsztacie Mistrza ptaszkowskie-

25. Anioł ze Zwiasto- 26. Modlitwa w Ogrojcu,
wania, skrzydła tryp- Miniatura Mszału nr 7
tyku z Przydonicy (ok. 1450), Archiwum

kapitulne na Wawelu
w Krakowie

W* v. 7.

go w okresie kształcenia się tam artysty z Maciejowic. Hołd Trzech Króli ze
szczytu ołtarza bardiowskiego jest bliski kompozycji Hołdu z kwatery ołtarza
z Ptaszkowej (il. 33, 34). Takie same są postacie królów odziane w typowe
dworskie stroje, tzw. houppelandey'e, przepasane dzwoneczkami196, Madonna
o identycznych rysach z podobną fryzurą, upiętą na czole wstążką, pokrew-
nym gestem skłania głowę, przy czym fałdy jej szat układają się w miękkie,
o tej samej linii, załamania. Obraz szczytowy z Bardiowa wiąże się również
z miniaturą klasztoru Bernardynów z 1453 r. (il. 35). Szczególnie odzwierciedla
się to podobieństwo w pozycji Marii, która jak gdyby przykucnęła siedząc,
przez co pod jej kolanami tworzy się malownicze przymarszczenie fałdów.
Tego rodzaju modelunku nie ma na płaszczu Marii z Ptaszkowej. Czyżby
miniaturzysta Kodeksu bernardyńskiego ulegał wzorowi wcześniejszego obrazu
z trójkąta szczytowego w Bardiowie? Jednakże bliskie analogie z Hołdem
Trzech Króli z Ptaszkowej nie zacierają istniejących różnic. W bardiowskim
obrazie na przykład brak ciemnych cieni pod oczyma Marii i królów, które
są tak charakterystyczne dla postaci ptaszkowskich. Twarz Marii staje się
w obrazie bardiowskim bardziej okrągła, wolumen postaci mocniejszy i przy-
sadkowaty. W typach ptaszkowskich jeszcze nie ma osiągniętej pełni zdecy-
dowanego kanonu sądeckiego. Maria w Hołdzie posiada dosyć odstający nos,
wysunięty do przodu, co burzy harmonię rysów. W bardiowskiej scenie jej
oblicze jest niemal doskonałe. Sw. Jan Chrzciciel z drugiego trójkąta szczy-
towego z Bardiowa potwierdza przynależność tego obrazu do warsztatu
sądeckiego przez swoje ścisłe pokrewieństwo z Chrystusem ze sceny Chrztu
pochodzącej z Podkarpacia (il. 15, 36). Jest bardzo prawdopodobne, że ołtarz,

195 Radocsay, A kôzépkori... tablaképei, s. 69.

196 Walicki, Malarstwo polskie XV wieku..., s. 205, przyp. 6.