Rocznik Historii Sztuki (9.1973)

70

EWA POLAK-TRAJDOS

28. Mistrz Macicjowicki, Modlitwa
w Ogrojcu, rewers tryptyku Św. Bartło-
mieja z Niedzicy

pracowano i masywniej sze, choć
w typie do tamtych podobne.

Malarz rozbudował tu głębię
przestrzenną i mocniej zdefinio-
wał rysy występujących osób.
Madonna ubrana w błękitną szatę
odcina się od szarego tła szałasu,
a stary król w czarnym płaszczu,
bramowanym białym futrem,
przyklękając wystawia nogę opiętą
w zieloną nogawkę. Młody król
w szmaragdowym płaszczu kon-
trastuje z królem pośrednim odzia-
nym w płaszcz bordowy. Rado-
esay i Csànky przychylają się do
uznania tego dzieła za własnoręcz-
ną pracę Mistrza Maciej owickie-
go198. Cidlinska natomiast uważa,
że podobnie jak tryptyk z Ptaszko-
wej obraz ten powstał w czter-
dziestych latach XV wieku, w
okresie regresy wnych tendencji
malarstwa czeskiego, za pośred-
nictwem Śląska i nie jest dzie-
łem Mistrza Macicjowicki ego199.
Wpływy czeskie jednak, jak nam
wiadomo, przestały przenikać do
Polski i na Górne Węgry w pierw-
szym rzędzie z powodu wojen
husyckkh już po pieiwszej ćwierci
XV w.200 Dochodzą wówczas do
głosu rodzime tendencje malarstwa małopolskiego, a motywy czeskie zostają przetrawestowane w duchu
własnych koncepcji. Ta selektywność odbioru wzorów czeskich cechuje, według naszego mniemania,
Hołd Trzech Króli ze Złotych Morawiec oraz epitafium Jana z Ujazdu, pochodzące z okolic Czchowa
z 1450 r.201 Epitafium to przyłączył Walicki do dzieł szkoły krakowskiej, działającej pod wpływem trze-
ciego stylu czeskiego202 (il. 40). Malarz Hołdu ze Złotych Morawiec posługuje się identycznym typem
Madonny o wypukłym czole, której ruchy determinuje finezyjna linia płaszcza niemal pokrywająca
się z linią draperii Marii z epitafium z Ujazdu. Wytworność tę potęguje jeszcze krawędź płaszcza precy-
zyjnie ułożona na ziemi w rytmicznej linii zwijających się rulonów. Trawcstacja elementów czeskich
została wypowiedziana w obu tych obrazach w tym samym języku stylowym. Cidlinska dopatruje sic
w epitafium zjeren z 1395 r. wzorca dla Hołdu ze Złotych Morawiec203. Jednakże pełna, nadęta twarz tej
Madonny nic odpowiada subtelnej urodzie Marii z epitafium Jana z Ujazdu czy Hołdu ze Złotych Mo-

198 Radocsay, A kozépkori... tablaképei, s. 68.

199 Cidlinska, op. cit., s. 69.

200 Miodońska..., s. 51.

201 Walicki, Malarstwo polskie. Gotyk..., s. 293.

202 Walicki, Malarstwo polskie XV wieku..., s. 76; tenże, Malarstwo polskie. Gotyk..., s. 293.

203 Cidlinska, op. cit., s. 68,