DOI Heft:
I. Rozprawy
DOI Artikel:Polak-Trajdos, Ewa: Twórczość Mistrza Maciejowickiego na tle malarstwa rejonu sądeckiego XV wieku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.13397#0077
TWÓRCZOŚĆ MISTRZA MACIEJOWICKIEGO
71
29. Mistrz Maciejowicki, Św. Bartłomiej wypędzający diabła z królewny, kwatera tryptyku Św. Bartłomieja z Niedzicy.
rawiec. Raczej bliższą duchowo wydaje nam się Madonna z Jindrichów Hradec z ok. 1400 r.204 Warto
zaznaczyć, że usiłowaniom oddania wrażenia głębi krajobrazu w Hołdzie ze Złotych Morawiec odpowia-
dają podobne poszukiwania w komponowaniu kostkowej posadzki o pionowych tendencjach w epita-
fium Jana z Ujazdu. Ciekawe, że rycerz Jan z Ujazdu rysami mocno przypomina młodego króła z Hołdu
ic Złotych Morawiec oraz Emetyka z tryptyku maciej o wickiego. Jakkolwiek zastanawia bliskość terenów,
na których te dwa dzieła powstały, wydaje się raczej niemożliwe, by oba wykonała ręka Mistrza Maciejo-
wickiego. Finezyjna aranżacja fałdów draperii, czeski charakter twarzy Madonny, zdają się dowodnie
świadczyć o obcych Mistrzowi tendencjach bohemizujących, które jego wielka indywidualność potrafiła
od zarania twórczości przekuwać na całkowicie własny sądecki styl. Natomiast inna partia obrazu ze Zło-
tych Morawiec, mianowicie postacie trzech królów, wykazuje uderzające analogie z Hołdem trójkąta
szczytowego z Bardiowa, a pośrednio z kwaterą tejże treści ołtarza z Ptaszkowej. Masywność postaci
tych trzech królów i ułożenie fałdów szat podkreślających wertykalność figur przypominają żywo zarówno
wiele fragmentów ołtarza maciejowickiego, jak i niedzickiego. Warto przypomnieć, że Mistrz Maciejo-
wicki w swych wczesnych dziełach lubował się jeszcze w wertykalnych fałdach szat, choć już w tryptyku
Sw. Bartłomieja z Niedzicy układa szaty u stóp w formie trójkątnych tafelck, w ołtarzu maciejowickim
zaś zaczyna przejawiać tendencje do łamania fałdów szat i wydobywania mięsistości materii, szczególnie
na rewersach skrzydeł. Ta ścisła zależność od Mistrza Maciejowickiego w obrazie ze Złotych Morawiec
dowodzi, że stanowi on, co najmniej, twór jego warsztatu. Jednocześnie dziełem tego ucznia Mistrza
Maciejowickiego, który stworzył sobie własny wyrafinowany sposób wypowiedzi, jest również, naszym
zdaniem epitafium Jana z Ujazdu. Upatrywane przez Ćidlinską podobieństwo między królami ze Złotych
A. Matëjcek, J. Pesina, La peinture gothique tchèque 1350—1450, Praga 1950, ryc. 134, 146.
71
29. Mistrz Maciejowicki, Św. Bartłomiej wypędzający diabła z królewny, kwatera tryptyku Św. Bartłomieja z Niedzicy.
rawiec. Raczej bliższą duchowo wydaje nam się Madonna z Jindrichów Hradec z ok. 1400 r.204 Warto
zaznaczyć, że usiłowaniom oddania wrażenia głębi krajobrazu w Hołdzie ze Złotych Morawiec odpowia-
dają podobne poszukiwania w komponowaniu kostkowej posadzki o pionowych tendencjach w epita-
fium Jana z Ujazdu. Ciekawe, że rycerz Jan z Ujazdu rysami mocno przypomina młodego króła z Hołdu
ic Złotych Morawiec oraz Emetyka z tryptyku maciej o wickiego. Jakkolwiek zastanawia bliskość terenów,
na których te dwa dzieła powstały, wydaje się raczej niemożliwe, by oba wykonała ręka Mistrza Maciejo-
wickiego. Finezyjna aranżacja fałdów draperii, czeski charakter twarzy Madonny, zdają się dowodnie
świadczyć o obcych Mistrzowi tendencjach bohemizujących, które jego wielka indywidualność potrafiła
od zarania twórczości przekuwać na całkowicie własny sądecki styl. Natomiast inna partia obrazu ze Zło-
tych Morawiec, mianowicie postacie trzech królów, wykazuje uderzające analogie z Hołdem trójkąta
szczytowego z Bardiowa, a pośrednio z kwaterą tejże treści ołtarza z Ptaszkowej. Masywność postaci
tych trzech królów i ułożenie fałdów szat podkreślających wertykalność figur przypominają żywo zarówno
wiele fragmentów ołtarza maciejowickiego, jak i niedzickiego. Warto przypomnieć, że Mistrz Maciejo-
wicki w swych wczesnych dziełach lubował się jeszcze w wertykalnych fałdach szat, choć już w tryptyku
Sw. Bartłomieja z Niedzicy układa szaty u stóp w formie trójkątnych tafelck, w ołtarzu maciejowickim
zaś zaczyna przejawiać tendencje do łamania fałdów szat i wydobywania mięsistości materii, szczególnie
na rewersach skrzydeł. Ta ścisła zależność od Mistrza Maciejowickiego w obrazie ze Złotych Morawiec
dowodzi, że stanowi on, co najmniej, twór jego warsztatu. Jednocześnie dziełem tego ucznia Mistrza
Maciejowickiego, który stworzył sobie własny wyrafinowany sposób wypowiedzi, jest również, naszym
zdaniem epitafium Jana z Ujazdu. Upatrywane przez Ćidlinską podobieństwo między królami ze Złotych
A. Matëjcek, J. Pesina, La peinture gothique tchèque 1350—1450, Praga 1950, ryc. 134, 146.