Rocznik Historii Sztuki (9.1973)

78

EWA POLAK-TRAJDOS

38. Madonna ze świętymi Dziewicami z kościoła
b§iÈ$ I Św. Idziego w Bardiowie

diecezji krakowskiej. Przedstawia ona bisku-
pa Oleśnickiego w kapeluszu kardynalskim,
klęczącego u stóp Marii z Dzieckiem228.

Skoro powstał rysunek, odnoszący się
do nominacji biskupa przez Feliksa V, mógł
powstać i ołtarz Koronacji Marii, wielbio-
nej przez tego papieża, zapanowania które-
go uchwalono dekret zapewniający Jej
triumf.

Wynika z tego, że ołtarz Koronacji
Marii nie mógł być chyba przeznaczony
do prowincjonalnej miejscowości. Jego treść
aktualna w sensie kulturalnym i polity-
cznym, niemal polemiczna w swym aspe-
kcie religijnym, nie da się zmieścić w
ramach nic nic znaczącego osiedla. Warto
tu wspomnieć, że kościół Św. Trójcy
w Łopusznej powstał w pocz. XVI w.229
Bochnak już przypuszczał, że ołtarz łopu-
szański mógł być wykonany w Nowym
Sączu330.

Co najważniejsze jednak, ołtarz ten
nie musiał powstać koniecznie po dacie
kanonizacji Bernardyna ze Sieny ani po
wizycie Jana Kapistrana. Sława Bernardyna
i przygotowania do przyjazdu Jana Kapi-
strana, które trwały przecież już od 1451 г.,
mogły stanowić wystarczający powód do
wykonania tryptyku jako zapowiedzi ma-
jących się niebawem rozegrać wydarzeń.
Symetrycznie ujęta scena Koronacji, z Marią o twarzy ustawionej frontalnie, rysach hieratycznych
i harmonijnych, na tle tronu, i kotary, stanowi pierwsze zdecydowane ujęcie postaci in throno, w której
pozycja klęcząca nie przeszkadza w kojarzeniu ze schematem tronującym (il. 49). Bardzo bliska ołtarzowi
z Łopusznej jest Assunta z Przydonicy, która wykazuje również cechy stylu Mistrza Maciejowickicgo.
Assunta stanowi doskonalsze rozwinięcie tematu hieratycznego. Twarz Marii z Łopusznej zostaje tu powtó-
rzona wiernie, choć z większą dozą wyrafinowanej niemal perfekcji w oddaniu regularności rysów i okrą-
głego owalu twarzy (il. 70, 71). A jednak w obu tych obliczach Marii widzimy tę samą twarz królewny
z niedzickiego tryptyku, ujętą jedynie w pozie frontalnej.

Mistrz Macicjowicki, jakkolwiek nie wszystkie dzieła sądeckie można mu jako własnoręczne przy-
pisać, wyrósł w tradycjach warsztatu małopolskiego, będąc łącznikiem między pierwszymi dziełami tego
stylu, takimi jak duże Ukrzyżowanie z Korzenny czy skrzydło ze Sw. Janem i Matką Bolesną z Chełmca,
a dalszymi, jakie dzięki niemu rozwinęły się w bogatsze, późniejsze kompozycje Assunty z Przydonicy,
Koronacji w Łopusznej, a potem Sacra Conversazione ze Strażek, Misericordia Domini ze Zbylitowskiej Góry
lub Opłakiwania z Żywca, i z Czarnego Potoku.

Ołtarz Św. Jerzego i Św. Wojciecha z Nowego Sącza, przedstawiający na awersach męczeństwo

0

228 Miodońska, Iluminacje..., ryc. 65.

229 Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1 : Woj. krakowskie, pow. nowotarski, Warszawa 1950, s. 15.

230 Bochnak, Z dziejów..., s. 16.