Rocznik Historii Sztuki (9.1973)

twórczość mistrza maciejowickiego 91

Św. Katarzyna Aleksandryj-
ska, Biecz, fara

Prócz tego odnajduje-
my jeszcze silniejsze podo-
bieństwa obu Opłakiwań
z Żywca i Czarnego Poto-
ku, do rysunku Hansa z
Tubingen o tej samej te-
matyce. Rysunek Hansa
z Tubingen (1420—1425)
przedstawiający Opłaki-
wanie (il. 63 a—d) ujawnia
bliskie związki Marii z
Chrystusem na kolanach,
Magdaleny w typie „fra-
sobliwej niewiasty z pro-
filu i św. Jana z podobną
grupą fragmentu kompo-
zycji z Czarnego Potoku.
Jeśli zaś odwrócimy rysu-
nek na przeciwną stronę,
okaże się, że została ona
zreaHzowana w tym od-
wróconym układzie przez
malarza z Żywca. Rysu-
nek Hansa z Tubingen
powstał pod wpływem
włoskiego Opłakiwania.
Wpływ fresku Giotta z
Capella delP Arena w Pa-
dwie uwidacznia się szcze-
gólnie w przedstawieniu
tylem klęczącej niewiasty
widocznej na przednim
planie. Również przez
Hansa z Tubingen został
wykorzystany motyw
Marii Magdaleny pod-
trzymującej nogi Chrystusa, którego najstarszy przykład znajdujemy w tymże fresku Giotta2

Warto zauważyć, że w obu obrazach Opłakiwania, z Żywca i Czarnego Potoku, został odrzucony
giottowski motyw klęczącej tyłem niewiasty. Gdy Hans z Tubingen trzyma się włoskiej konwencji siedzą-
co-klęczącej Marii podtrzymującej Zmarłego, malarz z Żywca raczej nawiązuje do starszego, bizantyń-
skiego typu, a malarz z Czarnego Potoku do układu siedzącej Piety występującej na Północy. Natomiast
w obu obrazach sądeckich zastosowano włoski motyw pustego krzyża w tle Opłakiwań, czego nie ma w ry-
cinie Hansa z Tubingen. Tak więc mimo kilku motywów niemal identycznych, jak postawa Marii Magda-
leny, św. Jana czy niewiasty z profilu, następuje pewne zmodyfikowanie rysunku Hansa z Tubingen
przez malarzy z Czarnego Potoku i Żywca.

,247

Beweinung Christi (und Erbârmdebilder) ; G. Millet, Recherches sur l'iconographie de l'Évangile aux XIVe, XVe et XVIe siècles d'après
'« monuments de Mistra, de la Macédoine et du Mont-Athos, Paris 1960, s. 489—515; L. Kalinowski, Geneza Piety średniowiecznej,
prace Komisji Historii Sztuki, t. 10, Kraków 1952, s. 187.

247 O. Benesch, Oesterreichische Handzcichnungen des XV und XVI Jahrhundert, Freiburg in Breisgau 1936, s. 33, ryc. 18;
Kalinowski, op. cit., s. 168.