DOI Heft:
I. Rozprawy
DOI Artikel:Michałowski, Janusz Maciej: Prace Aleksandra Orłowskiego z polskiego okresu twórczości w zbiorach muzeów radzieckich
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.13397#0218
212 JANUSZ M. MICHAŁOWSKI
'ЩИ*1
iJ
42. A. Orłowski, Autoportret A. Orłowskiego (?), 43. A. Orłowski, Kościół w Lipkowie pod Warszawą,
1799—1802 1800—1802
robota, zabawnego szczegółu życia artysty pamiątka, jest w zbiorach piszącego"37. Nie było autoportretu
tego na wystawie monograficznej Orłowskiego — zaginął w czasie wojny, znalazła się natomiast ostatnio
pochodząca Z lat międzywojennych fotografia, pozwalająca choć w części wyrobić sobie zdanie o zagi-
nionej akwareli (51 — ił. 38)38. Portretowość jej jest niewątpliwa — rysy twarzy najbliższe są autoportre-
towi Ze zbiorów w Nieborowie z ok. 1799 r.39 Autoportret na koniu z bębnem nie pozbawiony jest cech
autoironii — z chuderlawą szkapą zabawnie kontrastuje wysoki wzrost artysty, podkreślony też w auto-
portrecie nieborowskim.
Wysmukłe proporcje postaci każą zastanawiać się, czy nie jest też autoportretem swobodny, soczysty
rysunek czarną kredką Młodzieńca ze strzelbą siedzącego pod drzewem z psem myśliwskim u nóg, znajdujący
się w zbiorach Muzeum im. Ciurlionisa w Kownie (69 — il. 42). Ogólnikowe potraktowanie twarzy nie
pozwala na bardziej zdecydowane rozstrzygnięcie kwestii. Nasuwa się tu pewna analogia z Autoportretem
przed ruinami neogotyckich budowli40, a w sylwecie postaci — z autoportretem z lat młodzieńczych
w cylindrze i z laską w ręku ze zb. Ossolineum, datowanym na ok. 1799—1800 r.41 i autoportretem ze
szkicownika w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie42. Tak czy inaczej, kowieński rysunek
wprowadza nas w atmosferę młodzieńczych lat Orłowskiego, jest bardzo charakterystyczny dla nurtu
preromantycznego tego okresu twórczości.
37 Rastawiecki, op. cit., s. 78.
38 Por. przypis 30. Zanotować tu należy rozbieżność między opisem akwareli u Rastawieckiego a jej wyglądem: wg
Rastawieckiego artysta jedzie ,,przez miasto", na fotografii akwareli widzimy w tle zarys ołówkowego rysunku dworku wiej'
skiego.
39 Katalog: Aleksander Orłowski..., poz. 100.
40 Ibidem, poz. 162.
41 Ibidem, poz. 124.
42 Ibidem, poz. 216/73. ' .:.
'ЩИ*1
iJ
42. A. Orłowski, Autoportret A. Orłowskiego (?), 43. A. Orłowski, Kościół w Lipkowie pod Warszawą,
1799—1802 1800—1802
robota, zabawnego szczegółu życia artysty pamiątka, jest w zbiorach piszącego"37. Nie było autoportretu
tego na wystawie monograficznej Orłowskiego — zaginął w czasie wojny, znalazła się natomiast ostatnio
pochodząca Z lat międzywojennych fotografia, pozwalająca choć w części wyrobić sobie zdanie o zagi-
nionej akwareli (51 — ił. 38)38. Portretowość jej jest niewątpliwa — rysy twarzy najbliższe są autoportre-
towi Ze zbiorów w Nieborowie z ok. 1799 r.39 Autoportret na koniu z bębnem nie pozbawiony jest cech
autoironii — z chuderlawą szkapą zabawnie kontrastuje wysoki wzrost artysty, podkreślony też w auto-
portrecie nieborowskim.
Wysmukłe proporcje postaci każą zastanawiać się, czy nie jest też autoportretem swobodny, soczysty
rysunek czarną kredką Młodzieńca ze strzelbą siedzącego pod drzewem z psem myśliwskim u nóg, znajdujący
się w zbiorach Muzeum im. Ciurlionisa w Kownie (69 — il. 42). Ogólnikowe potraktowanie twarzy nie
pozwala na bardziej zdecydowane rozstrzygnięcie kwestii. Nasuwa się tu pewna analogia z Autoportretem
przed ruinami neogotyckich budowli40, a w sylwecie postaci — z autoportretem z lat młodzieńczych
w cylindrze i z laską w ręku ze zb. Ossolineum, datowanym na ok. 1799—1800 r.41 i autoportretem ze
szkicownika w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie42. Tak czy inaczej, kowieński rysunek
wprowadza nas w atmosferę młodzieńczych lat Orłowskiego, jest bardzo charakterystyczny dla nurtu
preromantycznego tego okresu twórczości.
37 Rastawiecki, op. cit., s. 78.
38 Por. przypis 30. Zanotować tu należy rozbieżność między opisem akwareli u Rastawieckiego a jej wyglądem: wg
Rastawieckiego artysta jedzie ,,przez miasto", na fotografii akwareli widzimy w tle zarys ołówkowego rysunku dworku wiej'
skiego.
39 Katalog: Aleksander Orłowski..., poz. 100.
40 Ibidem, poz. 162.
41 Ibidem, poz. 124.
42 Ibidem, poz. 216/73. ' .:.