DOI Heft:
II. Materiały do dziejów sztuki novoczesnej
DOI Artikel:Baranowicz, Zofia: Grupa "a.r." w świetle korespondencji
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.13397#0298
292
ZOFIA BARANOWICZ
fUf Ck'N NiUïN m^NSChùN iXlSJlUT
Nur das qlnchq^wichf źwisćhsN
NQTur uNd Qnst/* zu jidm zût-
Punkt d i ( V£ rq a nq fN h h t warfN
alb vari'DTiONfN dis qItîn >ыю<*
at/cf es vvar Nichf >das<- nivv wir
dUrftn Nichr Wgfss^' dass wir
ON fÎNUr WÉNdÉ d^r KUlfur ЗХ^Ыы'
О m ^Ndc alUsabiN* difschcîduNg
l?ÏEhxsich hiir dbsoluT'ykicL
5. Alfabet grupy ,,a.r." (u góry). Alfabet J. Tschicholda (u dołu)
unizmu sprawa ta została szeroko omówiona, sformułowanie „kontrast jest źródłem formy" pojawiło
się dopiero w liście Strzemińskiego do Przybosia z 5 VII 1930 r. przy omawianiu poezji Peipera, którego
wiersze Strzemiński przyrównywał do obrazów kubistycznych. W parę miesięcy potem to samo sformu-
łowanie użyte zostało w tekście wydrukowanym później w „Komunikacie" nr 2 przy reprodukcji kom-
pozycji Stażewskiego (prawdopodobnie autorstwo tekstu Stażewskiego, opracowanie redakcyjne wspól-
ne ze Strzemińskim) oraz w artykule o alfabecie. Z tego ostatniego wynika, że Strzemiński potrafił mieć
do praw rządzących sztuką odmienny stosunek i wyciągać z nich odmienne wnioski zależnie od dyscy-
pliny plastycznej. To, co pragnął wyeliminować z malarstwa uważanego za „teren poszukiwań labora-
toryjnych w zakresie formy" — stało się podstawą opracowania nowego alfabetu.
Nie wiemy już dziś, w jakim stopniu książka Malewicza Świat jako bezprzedmiotowość14 stała się in-
spiracją dla twórców alfabetu. Znajduje się w niej tablica ukazująca sposób budowania kompozycji w ma-
larstwie Cézanne'a, w kubizmic i w suprematyzmie. Punktem wyjścia dla budowy kompozycji kubistycz-
nej było zestawienie linii prostej i łuku. Alfabet „a.r.", wziąwszy z kubizmu te właśnie elementarne skład-
niki, oparł się konsekwentnie i wyłącznie na nich. Jak widać, zasada, na jakiej zbudowano alfabet, była
znana, ale pomysł takiego wykorzystania podstawowych elementów kubizmu oraz realizacja — nowe
i oryginalne.
Jak już wspomniałam opisując historię „Komunikatu" nr 2, wydanie jego nastręczało wiele trudności
zanim powstała możliwość korzystania ze szkolnej drukarni (oczywiście odpłatnie). Jednym z pomysłów
mających na celu ułatwienie w przyszłości wydawania enuncjacji grupy „a.r.", było wciągnięcie do współ-
pracy większej ilości awangardowych poetów, nie koniecznie na prawach członków grupy. Świadomość
potrzeby własnego pisma towarzyszyła poczynaniom członków grupy „a.r." przez długie lata ich
K. Malewitsch, Die Gegenstandslose Wek. Bauhausbiicher 11, Miinchcn 1927, s. 39.
ZOFIA BARANOWICZ
fUf Ck'N NiUïN m^NSChùN iXlSJlUT
Nur das qlnchq^wichf źwisćhsN
NQTur uNd Qnst/* zu jidm zût-
Punkt d i ( V£ rq a nq fN h h t warfN
alb vari'DTiONfN dis qItîn >ыю<*
at/cf es vvar Nichf >das<- nivv wir
dUrftn Nichr Wgfss^' dass wir
ON fÎNUr WÉNdÉ d^r KUlfur ЗХ^Ыы'
О m ^Ndc alUsabiN* difschcîduNg
l?ÏEhxsich hiir dbsoluT'ykicL
5. Alfabet grupy ,,a.r." (u góry). Alfabet J. Tschicholda (u dołu)
unizmu sprawa ta została szeroko omówiona, sformułowanie „kontrast jest źródłem formy" pojawiło
się dopiero w liście Strzemińskiego do Przybosia z 5 VII 1930 r. przy omawianiu poezji Peipera, którego
wiersze Strzemiński przyrównywał do obrazów kubistycznych. W parę miesięcy potem to samo sformu-
łowanie użyte zostało w tekście wydrukowanym później w „Komunikacie" nr 2 przy reprodukcji kom-
pozycji Stażewskiego (prawdopodobnie autorstwo tekstu Stażewskiego, opracowanie redakcyjne wspól-
ne ze Strzemińskim) oraz w artykule o alfabecie. Z tego ostatniego wynika, że Strzemiński potrafił mieć
do praw rządzących sztuką odmienny stosunek i wyciągać z nich odmienne wnioski zależnie od dyscy-
pliny plastycznej. To, co pragnął wyeliminować z malarstwa uważanego za „teren poszukiwań labora-
toryjnych w zakresie formy" — stało się podstawą opracowania nowego alfabetu.
Nie wiemy już dziś, w jakim stopniu książka Malewicza Świat jako bezprzedmiotowość14 stała się in-
spiracją dla twórców alfabetu. Znajduje się w niej tablica ukazująca sposób budowania kompozycji w ma-
larstwie Cézanne'a, w kubizmic i w suprematyzmie. Punktem wyjścia dla budowy kompozycji kubistycz-
nej było zestawienie linii prostej i łuku. Alfabet „a.r.", wziąwszy z kubizmu te właśnie elementarne skład-
niki, oparł się konsekwentnie i wyłącznie na nich. Jak widać, zasada, na jakiej zbudowano alfabet, była
znana, ale pomysł takiego wykorzystania podstawowych elementów kubizmu oraz realizacja — nowe
i oryginalne.
Jak już wspomniałam opisując historię „Komunikatu" nr 2, wydanie jego nastręczało wiele trudności
zanim powstała możliwość korzystania ze szkolnej drukarni (oczywiście odpłatnie). Jednym z pomysłów
mających na celu ułatwienie w przyszłości wydawania enuncjacji grupy „a.r.", było wciągnięcie do współ-
pracy większej ilości awangardowych poetów, nie koniecznie na prawach członków grupy. Świadomość
potrzeby własnego pisma towarzyszyła poczynaniom członków grupy „a.r." przez długie lata ich
K. Malewitsch, Die Gegenstandslose Wek. Bauhausbiicher 11, Miinchcn 1927, s. 39.