DOI Artikel:
Jurkowlaniec, Tadeusz: Nagrobki przedromańskie i romańskie w Polsce
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14268#0032
30
TADEUSZ JURKOWLANIEC
27. Wąchock, opactwo cyster- 1 siekierk3 (nr kat- 23) 29. Sandomierz, kościół p. w. Św. Jakuba,
sów, p. w. P. Marii i Św. Flo- płyta z mieczem i trzonkiem nie zidentyfi-
riana, płyta z laską opacką kowanego przedmiotu (nr kat. 14)
i mieczem (nr kat. 24)
stanu, np. miecz i pas rycerski na nagrobku Jeana d'Anderzel w Barbeaux88. Również inne wyobraże-
nia nagrobne dwóch różnych przedmiotów — krzyża procesyjnego i miecza89, krzyża i pastorału90 —
dają się interpretować: krzyż procesyjny świadczył zapewne o przekonaniu zmarłych o ich zmartwychwstaniu
i zbawieniu, a miecz łub pastorał oznaczał stan lub godność.
Dotąd znane są w Polsce trzy płyty nagrobne z przedstawieniem postaci zmarłego. Zachowały się
one w Łęczycy-Tumie, Strzelnie i Wiślicy. Dzieła reprezentują trzy różne warianty typu. Najprostszy z nich
urzeczywistnia płyta w Wiślicy (nr kat. 33); wyobrażenie postaci zmarłego umieszczono w płycinie zamkniętej
arkadą o łuku wspartym na silnie wysuniętych impostach. Płyta wznosząca się nad poziom pawimentu oznacza-
ła — jak przypuszczają liczni badacze — grób zlokalizowany przy wejściu do krypty, w której odkryto ro-
mańską posadzkę z dekoracją figuralną. Jeżeli hipoteza ta jest słuszna, to podkreślany wielokrotnie związek
nagrobka z przedstawieniami posadzki (występuje w nich dowiedziony przez Lecha Kalinowskiego wątek escha-
tologiczny91) nie budzi większych wątpliwości.
Na zachowanej górnej części nagrobka w Strzelnie (nr kat. 18), w płycinie zamkniętej arkadą, znajduje się
88 Ibidem, fig. 69.
89 Np. płyta w Isper (Bauerreis, Arbor Vitae..., il. na s. 83).
90 Np. płyta w Ratyzbonie (ibidem, il. między s. 88 i 89).
91 L. Kalinowski, Romańska posadzka z rytami figuralnymi w krypcie kolegiaty wiślickiej, [w:] Odkrycia w Wiślicy. Rozprawy
Zespołu Badań nad Polskim Średniowieczem UW i PW, Warszawa 1963, s. 83 — 132; tenże, Hi conculań querunt, czyli Kto pragnie
być deptany na posadzce wiślickiej, „Z Otchłani Wieków", XXXIV, 1968, s. 190-196.
TADEUSZ JURKOWLANIEC
27. Wąchock, opactwo cyster- 1 siekierk3 (nr kat- 23) 29. Sandomierz, kościół p. w. Św. Jakuba,
sów, p. w. P. Marii i Św. Flo- płyta z mieczem i trzonkiem nie zidentyfi-
riana, płyta z laską opacką kowanego przedmiotu (nr kat. 14)
i mieczem (nr kat. 24)
stanu, np. miecz i pas rycerski na nagrobku Jeana d'Anderzel w Barbeaux88. Również inne wyobraże-
nia nagrobne dwóch różnych przedmiotów — krzyża procesyjnego i miecza89, krzyża i pastorału90 —
dają się interpretować: krzyż procesyjny świadczył zapewne o przekonaniu zmarłych o ich zmartwychwstaniu
i zbawieniu, a miecz łub pastorał oznaczał stan lub godność.
Dotąd znane są w Polsce trzy płyty nagrobne z przedstawieniem postaci zmarłego. Zachowały się
one w Łęczycy-Tumie, Strzelnie i Wiślicy. Dzieła reprezentują trzy różne warianty typu. Najprostszy z nich
urzeczywistnia płyta w Wiślicy (nr kat. 33); wyobrażenie postaci zmarłego umieszczono w płycinie zamkniętej
arkadą o łuku wspartym na silnie wysuniętych impostach. Płyta wznosząca się nad poziom pawimentu oznacza-
ła — jak przypuszczają liczni badacze — grób zlokalizowany przy wejściu do krypty, w której odkryto ro-
mańską posadzkę z dekoracją figuralną. Jeżeli hipoteza ta jest słuszna, to podkreślany wielokrotnie związek
nagrobka z przedstawieniami posadzki (występuje w nich dowiedziony przez Lecha Kalinowskiego wątek escha-
tologiczny91) nie budzi większych wątpliwości.
Na zachowanej górnej części nagrobka w Strzelnie (nr kat. 18), w płycinie zamkniętej arkadą, znajduje się
88 Ibidem, fig. 69.
89 Np. płyta w Isper (Bauerreis, Arbor Vitae..., il. na s. 83).
90 Np. płyta w Ratyzbonie (ibidem, il. między s. 88 i 89).
91 L. Kalinowski, Romańska posadzka z rytami figuralnymi w krypcie kolegiaty wiślickiej, [w:] Odkrycia w Wiślicy. Rozprawy
Zespołu Badań nad Polskim Średniowieczem UW i PW, Warszawa 1963, s. 83 — 132; tenże, Hi conculań querunt, czyli Kto pragnie
być deptany na posadzce wiślickiej, „Z Otchłani Wieków", XXXIV, 1968, s. 190-196.