Rocznik Historii Sztuki (12.1981)

CYKL WIELKANOCNY W OŁTARZU MARIACKIM

51


4. Leodyjski dyptyk ze scenami pasyjnymi i wielkanocnymi. Dawniej Berlin, Staatliche Museen

kowie w 1522 r.36, umieścił zstąpienie do otchłani w tym samym miejscu relacji o wydarzeniach wielkanoc-
nych. Polski tłumacz i kompilator zresztą także — idąc za pierwowzorem — napisał, iż dusza Chrystusa nawie-
dziła Ojców w otchłani zaraz po śmierci krzyżowej37.
Taki porządek przyjął również autor programu obrazowego Ołtarza Mariackiego. Cykl pasyjny na prawym
ruchomym skrzydle kończy się Opłakiwaniem i Złożeniem do grobu, gdy Zstąpienie do otchłani zostało umiesz-
czone wśród tematów wielkanocnych na skrzydle następnym. Nie ma żadnego powodu do przypuszczenia,
że początkowo Zstąpienia nie było na ostatnim skrzydle. Sceny Opłakiwania i Złożenia do grobu tworzą spoistą
parę i dobrze zamykają cykl męki Chrystusa. Każde inne ich usytuowanie naruszyłoby czytelny i logiczny po-
dział na mniejsze cykle w obrębie całej narracji obrazowej.
Umieszczenie Zstąpienia po ostatnich scenach cyklu pasyjnego znajduje bardzo liczne analogie w sztuce śred-
niowiecznej. Jest rzeczą oczywistą, że porządek ten zachowywały cykle obrazowe ilustrujące Skład apostolski,
zarówno te, które stanowiły dekorację książkową, np. drzeworyty do druku Konrada Dinckmutha w Ulmie

36 Piśmiennictwo podaje: Bibliografia literatury polskiej. Nowy Korbut, t. 3: Piśmiennictwo staropolskie, oprać. zesp. pod kier"
R. Pollaka, [Warszawa] 1965, s. 45 — 47. O tej zależności ostatnio Dobrzeniecki, „Rozmyślania Dominikańskie" (p. 16), s. 321;
tenże, Legenda średniowieczna... (p. 24), s. 59 — 61.
37 [Baltazar Opeć], Żywot wszechmocnego Syna Bożego Pana Jezu Krysta..., Kraków 1522, k. 111 r° n.