DOI Artikel:
Skubiszewski, Piotr: Cykl wielkanocny w Ołtarzu Mariackim Wita Stosza
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14268#0060
58
PIOTR SKUBISZEWSKI
6. Cyborium zw. Kennct, nakrywa. Londyn, Victoria and Albert Muséum
70. 203/1)88. Artysta przystąpił do wykonywania rysunków w 1868 г., kiedy ołtarz był już rozebrany, a prace
konserwatorskie w toku89. Ale Dudrak wykonał jednocześnie rysunek całego retabulum i naniósł na nim za
pomocą numerów pozycje poszczególnych, zdemontowanych rzeźb.
Rysunek ten również potwierdza, iż obecny układ rzeźb jest układem pierwotnym90. Nie znajdujemy zatem
wystarczających podstaw do twierdzenia, że kiedykolwiek był zmieniany.
4. ODSTĘPSTWA OD „HISTORYCZNEJ" KOLEJNOŚCI
SCEN WIELKANOCNYCH W SZTUCE ŚREDNIOWIECZNEJ
Należy postawić krok następny i zapytać, czy cokolwiek przemawia za tym, że zgodnie z zamysłem autora
(czy autorów) programu w XV w. kolejność trzech ostatnich scen miała być następująca: 10. No li me tangere;
11. Trzy Marie u grobu; 12. Zstąpienie do otchłani. Tę kolejność scen w Ołtarzu Mariackim zamkniętym wy-
rażałby następujący schemat:
1
6
7
12
2
5
8
11
3
4
9
10
Zgodnie z wymogami postępowania historii sztuki, najpierw musimy zwrócić uwagę na analogie ikonogra-
ficzne. Następstwo scen wielkanocnych inne aniżeli przyjmowane powszechnie za obowiązującą chronologią
ewangelijną nie było wcale zjawiskiem nieznanym. Jeden z najstarszych przykładów niekanonicznej kolejności
88 Dziękuję kustoszowi Działu Rysunków Muzeum Narodowego w Krakowie, mgr Zofii Kudelskiej, za pomoc w badaniu
rysunków A. Dudraka.
89 Szydłowski, O Wita Stwosza Ołtarzu Mariackim (p. 1), s. 17; Z. Kucielska, Dudrak Andrzej Jan, [w:] Słownik artystów
polskich i obcych w Polsce działających, t. 2, Wrocław-Warszawa—Kraków—Gdańsk 1975, s. 110. Prace te A. Dudrak wykonywał
jeszcze w 1870 i 1871 г.; zob. jego pisma z 1 IX 1870 i 22 IV 1871 ; Archiwum Kościoła Mariackiego w Krakowie, vol. VII, fasc. 9.
90 Numeracja płaskorzeźb na rysunku Andrzeja Dudraka wskazuje, że odczytywał on kolejność scen tak samo jak wcześniej
Brzostowski, a później — badacze sztuki Stosza (por. przyp. 1). Ostatni fragment w scenie Złożenia do grobu oznaczył on numerem
369 (postać Józefa z Arymatei lub Nikodema), a następny numer, 370, znajduje się w scenie Zstąpienia do otchłani.
PIOTR SKUBISZEWSKI
6. Cyborium zw. Kennct, nakrywa. Londyn, Victoria and Albert Muséum
70. 203/1)88. Artysta przystąpił do wykonywania rysunków w 1868 г., kiedy ołtarz był już rozebrany, a prace
konserwatorskie w toku89. Ale Dudrak wykonał jednocześnie rysunek całego retabulum i naniósł na nim za
pomocą numerów pozycje poszczególnych, zdemontowanych rzeźb.
Rysunek ten również potwierdza, iż obecny układ rzeźb jest układem pierwotnym90. Nie znajdujemy zatem
wystarczających podstaw do twierdzenia, że kiedykolwiek był zmieniany.
4. ODSTĘPSTWA OD „HISTORYCZNEJ" KOLEJNOŚCI
SCEN WIELKANOCNYCH W SZTUCE ŚREDNIOWIECZNEJ
Należy postawić krok następny i zapytać, czy cokolwiek przemawia za tym, że zgodnie z zamysłem autora
(czy autorów) programu w XV w. kolejność trzech ostatnich scen miała być następująca: 10. No li me tangere;
11. Trzy Marie u grobu; 12. Zstąpienie do otchłani. Tę kolejność scen w Ołtarzu Mariackim zamkniętym wy-
rażałby następujący schemat:
1
6
7
12
2
5
8
11
3
4
9
10
Zgodnie z wymogami postępowania historii sztuki, najpierw musimy zwrócić uwagę na analogie ikonogra-
ficzne. Następstwo scen wielkanocnych inne aniżeli przyjmowane powszechnie za obowiązującą chronologią
ewangelijną nie było wcale zjawiskiem nieznanym. Jeden z najstarszych przykładów niekanonicznej kolejności
88 Dziękuję kustoszowi Działu Rysunków Muzeum Narodowego w Krakowie, mgr Zofii Kudelskiej, za pomoc w badaniu
rysunków A. Dudraka.
89 Szydłowski, O Wita Stwosza Ołtarzu Mariackim (p. 1), s. 17; Z. Kucielska, Dudrak Andrzej Jan, [w:] Słownik artystów
polskich i obcych w Polsce działających, t. 2, Wrocław-Warszawa—Kraków—Gdańsk 1975, s. 110. Prace te A. Dudrak wykonywał
jeszcze w 1870 i 1871 г.; zob. jego pisma z 1 IX 1870 i 22 IV 1871 ; Archiwum Kościoła Mariackiego w Krakowie, vol. VII, fasc. 9.
90 Numeracja płaskorzeźb na rysunku Andrzeja Dudraka wskazuje, że odczytywał on kolejność scen tak samo jak wcześniej
Brzostowski, a później — badacze sztuki Stosza (por. przyp. 1). Ostatni fragment w scenie Złożenia do grobu oznaczył on numerem
369 (postać Józefa z Arymatei lub Nikodema), a następny numer, 370, znajduje się w scenie Zstąpienia do otchłani.