DOI Artikel:
Chrościcki, Juliusz A.: Rubens w Polsce
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14268#0182
RUBENS W POLSCE
179
39. H. Collaert, frontispis wg projektu P.P. Rubensa do Gelresche Rechten,
1620. Próbna odbitka. Paryż, Cabinet des Estampes de la Bibliothèque Na-
tionale
Posąg Zygmunta III Wazy na kolumnie, mimo zastosowania skrótów perspektywicznych, nie odbiega daleko
od schematu form Rubensowskich (il. 36). Nie należy zapominać o sile ekspresji form flamandzkich na dworze
warszawskim w pol. XVII wieku. Augustyn Locci starszy mógł także podsunąć rzeźbiarzowi Clémente Molli
opublikowaną w 1642 roku C. Gevartiusa Pompa introitus, z rycinami Theodoora van Thuldena (zob. część 12).
W każdym razie zaangażowanie Władysława IV w sprawach przezwyciężania trudności przy wznoszeniu Kolu-
mny Zygmunta w roku 1643, znajomość osobista z Rubensem i przekonanie do sztuki flamandzkiej mogłyby
także wyjaśniać źródła inspiracji posągu. Być może wykorzystano inne Rubensowskie rysunki. Jeden z nich,
z kolekcji Springell w Portinscale, szczególnie uderzająco jest bliski postaci władcy Polski i Szwecji, mimo że
nigdy dotychczas nie był z nim identyfikowany356 (il. 36). Rysunek datowano dotychczas na lata 1620—1636.
M. Walicki i W. Tomkiewicz {Malarstwo polskie. Manieryzm. Barok, Katalog Andrzej Ryszkiewicz, Warszawa 1971, s. 34);
podjęła to B. Zielińska-Szymanowska, {Kolumna Zygmunta III w Warszawie, wyd. 2, Warszawa 1957, s. 12, Warszawa 1972,
s. 39); przypomniał także Herbst, Fragmenty..., s. 116.
356 Martin, The Décorations.., nr kat. 33a, ił. 53, 54, s. 129—131 (tamże bibliografia). Rysunek piórkiem na czarnym kredo-
wanym papierze, ze śladami bieli, o wymiarach 30,2 x 16,7 cm. Recto — władca, verso — duchowny (?), z kolekcji Francis Springell
w Portinscale, blisko Keswick. L. Burchard uważał rysunek władcy za wczesne studium do postaci Ferdynanda II, ale wątpi w to
J. R. Martin {op. cit.), uważając za paralelę do postaci arcyksięcia Alberta z frontispisu do Gelresche Rechten, Roermond 1620 (il. 39).
Na rewersie postać „siedząca" łączona jest przez L. Burcharda z Maksymilianem I z Portyku cesarzy, a przez Martina określona
jako „siedzący duchowny" {op. cit., ił. 54), podobnie identyfikowana przez J. Rowland, RubensDrawings andSketsches. Catalogue
of an Exhibition at the Department of Prints and Drawings in the British Muséum, 1977, Londyn 1977, nr kat. 187, s. 143.
179
39. H. Collaert, frontispis wg projektu P.P. Rubensa do Gelresche Rechten,
1620. Próbna odbitka. Paryż, Cabinet des Estampes de la Bibliothèque Na-
tionale
Posąg Zygmunta III Wazy na kolumnie, mimo zastosowania skrótów perspektywicznych, nie odbiega daleko
od schematu form Rubensowskich (il. 36). Nie należy zapominać o sile ekspresji form flamandzkich na dworze
warszawskim w pol. XVII wieku. Augustyn Locci starszy mógł także podsunąć rzeźbiarzowi Clémente Molli
opublikowaną w 1642 roku C. Gevartiusa Pompa introitus, z rycinami Theodoora van Thuldena (zob. część 12).
W każdym razie zaangażowanie Władysława IV w sprawach przezwyciężania trudności przy wznoszeniu Kolu-
mny Zygmunta w roku 1643, znajomość osobista z Rubensem i przekonanie do sztuki flamandzkiej mogłyby
także wyjaśniać źródła inspiracji posągu. Być może wykorzystano inne Rubensowskie rysunki. Jeden z nich,
z kolekcji Springell w Portinscale, szczególnie uderzająco jest bliski postaci władcy Polski i Szwecji, mimo że
nigdy dotychczas nie był z nim identyfikowany356 (il. 36). Rysunek datowano dotychczas na lata 1620—1636.
M. Walicki i W. Tomkiewicz {Malarstwo polskie. Manieryzm. Barok, Katalog Andrzej Ryszkiewicz, Warszawa 1971, s. 34);
podjęła to B. Zielińska-Szymanowska, {Kolumna Zygmunta III w Warszawie, wyd. 2, Warszawa 1957, s. 12, Warszawa 1972,
s. 39); przypomniał także Herbst, Fragmenty..., s. 116.
356 Martin, The Décorations.., nr kat. 33a, ił. 53, 54, s. 129—131 (tamże bibliografia). Rysunek piórkiem na czarnym kredo-
wanym papierze, ze śladami bieli, o wymiarach 30,2 x 16,7 cm. Recto — władca, verso — duchowny (?), z kolekcji Francis Springell
w Portinscale, blisko Keswick. L. Burchard uważał rysunek władcy za wczesne studium do postaci Ferdynanda II, ale wątpi w to
J. R. Martin {op. cit.), uważając za paralelę do postaci arcyksięcia Alberta z frontispisu do Gelresche Rechten, Roermond 1620 (il. 39).
Na rewersie postać „siedząca" łączona jest przez L. Burcharda z Maksymilianem I z Portyku cesarzy, a przez Martina określona
jako „siedzący duchowny" {op. cit., ił. 54), podobnie identyfikowana przez J. Rowland, RubensDrawings andSketsches. Catalogue
of an Exhibition at the Department of Prints and Drawings in the British Muséum, 1977, Londyn 1977, nr kat. 187, s. 143.