DOI article:
Chrościcki, Juliusz A.: Rubens w Polsce
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.14268#0199
196
JULIUSZ A. CHROŚCICK1
55. Rubens, Czterej filozofowie. Przedstawieni są: P.P. Rubens, F. Rubens, J. Lipsius,
J. Woverius (przed biustem Seneki). Galeria Pitti, Florencja
skich (il. 55) były zapewne bardziej ubogie niż dla wąskiego kręgu uczniów i naśladowców Sarbiewskiego,
znających jego Dii gentium, którzy mogli posługiwać się zasadami alegoryki Sarbiewskiego494.
Przypomnijmy jeszcze frontispisy projektowane przez Rubensa do innych książek wydanych w oficynie
Baltazara Moretusa. Szkic olejny Rubensa wykonany wiosną 1632 r. (il. 41) należy do serii frontispisów495
z dwiema personifikacjami, flankującymi ołtarz mający formę trójnogu. Niewiele miejsca pozostawiono w nich
na napis, nie podporządkowując kompozycji ramom architektonicznym.
Inaczej wygląda frontispis z 1634 r. (il 45). Instrument muzyczny na ofiarnym ołtarzu, pszczoły (jak cykady)
lecące w kierunku laurowego wieńca, którym był wieńczony Sarbiewski — wszystko to może wiązać się z inter-
pretacją dostępną większości ówczesnych czytelników: oto tomik poetycki sławnego poety, uwieńczonego
przez Urbana VIII, złożony jest w ofierze Bogu. Forma literacka zawartych w nim odes była klasyczna i antyki-
zująca. Nawet wówczas, gdy pszczoły tracą znaczenie herbowe (uproszczony frontispis z 1634 г.), ich związek
z doktryną „imitatio" był oczywisty dla ówczesnych czytelników. Przy czym przedmiotem naśladowania poetyc-
kiego nie była natura, ale doskonałe wzory poezji antycznej.
Inaczej interpretowali ten frontispis czytelnicy Dii gentium Sarbiewskiego. W sferze filozoficznej muzyka,
taniec i śpiew oznaczałyby ruchy wszechświata496, w sferze filozoficznej — ofiara dziękczynienia Bogu za jego
łaski łączyłaby się z rozważaniem jego przymiotów, w sferze moralnej — uduchowienie umysłów łączyłoby się
494 Sarnowska-Temeriusz, Świat mitów..., s. 137n.
493 P.P. Rubens ais boekillustrator...
496 Sarbiewski, Dii Gentium..., s. 609.
JULIUSZ A. CHROŚCICK1
55. Rubens, Czterej filozofowie. Przedstawieni są: P.P. Rubens, F. Rubens, J. Lipsius,
J. Woverius (przed biustem Seneki). Galeria Pitti, Florencja
skich (il. 55) były zapewne bardziej ubogie niż dla wąskiego kręgu uczniów i naśladowców Sarbiewskiego,
znających jego Dii gentium, którzy mogli posługiwać się zasadami alegoryki Sarbiewskiego494.
Przypomnijmy jeszcze frontispisy projektowane przez Rubensa do innych książek wydanych w oficynie
Baltazara Moretusa. Szkic olejny Rubensa wykonany wiosną 1632 r. (il. 41) należy do serii frontispisów495
z dwiema personifikacjami, flankującymi ołtarz mający formę trójnogu. Niewiele miejsca pozostawiono w nich
na napis, nie podporządkowując kompozycji ramom architektonicznym.
Inaczej wygląda frontispis z 1634 r. (il 45). Instrument muzyczny na ofiarnym ołtarzu, pszczoły (jak cykady)
lecące w kierunku laurowego wieńca, którym był wieńczony Sarbiewski — wszystko to może wiązać się z inter-
pretacją dostępną większości ówczesnych czytelników: oto tomik poetycki sławnego poety, uwieńczonego
przez Urbana VIII, złożony jest w ofierze Bogu. Forma literacka zawartych w nim odes była klasyczna i antyki-
zująca. Nawet wówczas, gdy pszczoły tracą znaczenie herbowe (uproszczony frontispis z 1634 г.), ich związek
z doktryną „imitatio" był oczywisty dla ówczesnych czytelników. Przy czym przedmiotem naśladowania poetyc-
kiego nie była natura, ale doskonałe wzory poezji antycznej.
Inaczej interpretowali ten frontispis czytelnicy Dii gentium Sarbiewskiego. W sferze filozoficznej muzyka,
taniec i śpiew oznaczałyby ruchy wszechświata496, w sferze filozoficznej — ofiara dziękczynienia Bogu za jego
łaski łączyłaby się z rozważaniem jego przymiotów, w sferze moralnej — uduchowienie umysłów łączyłoby się
494 Sarnowska-Temeriusz, Świat mitów..., s. 137n.
493 P.P. Rubens ais boekillustrator...
496 Sarbiewski, Dii Gentium..., s. 609.