DOI Artikel:
Paszkiewicz, Mieczysław: Tematyka polska w twórczości Stefano della Belli, Część II
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.12455#0067
TEMATYKA POLSKA W TWÓRCZOŚCI STEFANO DELLA BELLI
63
We Wjeździe wspaniałym grupa ta jest opisana w następujący sposób: ..Pan Choiński Koniuszy i Rotmistrz karabinie-
rów JPana Woiewody. za nim iechat; na którym żupan atłasowy ceglasly. ferezya axamitna zielona, z czapką axamitna
tegoż koloru, 6 piór żórawich białych i zaponą kamieniami sadzoną, na koniu cudnym i bogato przybranym siedział,
szabla i koncerz takiż iako i u pierwszych dwóch".
Arkusz V. Pozostałych 10 jeźdźców z oddziału karabinierów wojewody. Niektórzy trzymają
w rękach czekany, inni obuchy. Za nimi jeździec w stroju francuskim. Pod nim napis: ..Academia
di Msr de Vaux". Opis we Wjeździe wspaniałym brzmi:
„Po nich iechał Monsieur de Vo, z Akademią swoią, na koniach ćwiczonych, różnymi rubantami albo raczey wstęgami,
iako też i pierwsi Akademikowie, przyozdobionych".
Arkusz VI. Po prawej grupa czterech jeźdźców z Akademii de Vaux. Za nimi Trzecieski
z obuchem w prawej dłoni, ..starszy pokojowy wojewody" prowadzi pokojowych ubranych jak kara-
binierzy, ale uzbrojonych w łuki i kołczany ze strzałami oraz w czekany i obuchy. Za pierwszymi
dwoma ich trójkami dwóch konnych szyposzów w krótkich żupanach. w deliach i miękkich czapkach
bez piór dmie w piszczałki. Pod postacią Trzecieskiego napis: ,.S T recki". We Wjeździe Wspaniałym:
..Za nim iechał Pan Trzecieski. starszy pokoiowy JW. Woiewody Poznańskiego, w żupanie atłasowym fiiałkowym.
w kontuszu tabinowym teyże maści sobolami podszytym, czekan w ręku bułatowy złocisto oprawny, szabla i koncerz
turkusami sadzony, siodło i czaprak haftowany złotem i srebrem, nagłówek, podpierścień takiż a wodza z łańcuchów
złotych".
Arkusz VII. Reszta pokojowych wojewody, uzbrojonych — poza łukami i kołczanami — w czeka-
ny, obuchy i nadziaki. Za nimi, i w pewnym oddaleniu, jeździec w stroju francuskim. Pod grupą
pokojowych napis (odnoszący się i do postaci na poprzednim arkuszu przedstawionych): ..Gentil-
homini de la Chambre [di Camera] del mesme [?] Ambare il S Konopnicki [Konopacki], Cielecki.
Szoldrki [Szołdrski], Vlatwski [Ulatowski], Domirevski [Domaradzki], Boianowski et autres" [..et altri"].
Po lewej u dołu. tylko ołówkiem: „Accademia del M Arnolfini". We Wjeździe wspaniałym napisano:
..et autres [et altri] ..Za nim [tj. za Trzecieskim] iechało 24 pokoiowych JP. Woiewody Poznańskiego mianowicie:
Pan Konopacki. Cielęcki. Szołdrski. Patowski. Domarecki, Mikołaiewski, Dombrowski. Boianowski i insi, w żupanach
atłasowych żółtych, w ferezyach axamitnych czerwonych podszytych atłasem żółtym, u ferezyi potrzeby złote; wszyscy pięknie
przybrani, i na dobrych koniach, saydaki piękne, każdy z łukiem, łubia, na axamicie czerwonym haftowana złotem
i strzał pełno w kołczanie. Za temi iechał Mr. Arnolfini z Akademią swoią. nie tak stroyno w osoby same. iako
w dzielność koni. na których siedzieli".
Arkusz VIII. Czterech jeźdźców w strojach francuskich. Nie ma napisów. Członkowie akademii
Arnolfiniego.
Arkusz IX. Wąsaty Polak na koniu okrytym wzorzystym czaprakiem jedzie zwrócony nieco
tyłem do widza, w delii z dużym kołnierzem, w kołpaku z piórami i z nadziakiem wspartym na
prawym ramieniu. Za nim ośmiu trębaczy w dwóch szeregach, w długich deliach bez rękawów
i w żupanach z długimi rękawami, w kołpakach z pióropuszami, z proporczykami u trąb. Za nimi
dwóch pachołków w dziwacznych czapkach — jakby karykaturalnych rogatywkach — prowadzi luźnego
konia wojewody. Rumak, w bogatym rzędzie, ma po prawej stronie przytroczony koncerz w ozdob-
nej pochwie. Za koniem biegnie (nieco w głębi) pachołek w polskim stroju, ze skórą (tygrysią
czy lamparcią?) przerzuconą przez ramię. Na końcu jadą dwaj młodzi Polacy w deliach podbitych
futrem, z dużymi futrzanymi kołnierzami, w kołpakach z pióropuszami. Drugi z nich z nadziakiem
w prawej dłoni. Napis umieszczony u dołu, pod biegnącym pachołkiem: „S' Scodroski".
Na arkuszu tym występuje rozbieżność z tekstem Wjazdu wspaniałego, który w kolejności podaje
opis pokojowych biskupa prowadzonych przez Gowarszewskiego, „koniuszego i starszego pokojo-
wego" —
..imiona których są te: Pan Karwat, Pawłoski, Stradzewski. Werda, Przecławski. Stokowski, Ossowski. Wilski. Pilcho-
wicz, Pruskowski. Wernerski, Zdazowski". ..Za niemi Monsieur Memon z Akademią". Tu dopiero rysunek zbliża się.
choć nie dokładnie, do opisu. ..Tu już 6 Trębaczów następowało, trzey JP. Woiewody w żupanach atłasowych żółtych,
a w kontuszach i czapkach karmazynowych, — a trzey JMci Pana Xięcia Biskupa Warmińskiego [na rysunku trębaczy
jest ośmiu] w żupanach atłasowych białych, w kontuszach sukiennych zielonych. Ci trąbiąc iechali. maiąc na sobie haftowane
złotem i srebrem herby Panów swoich. Za niemi iechał Pan Byliński Koniuszy JP. Woiewody w żupanie atłasowym
karmazynowym. w ferezyi axamitney sierczystey maści, sobolami podszytey: ubrany sam i koń tak stroyno i bogato
iako i drudzy. Przed którym dwóch Masztalerzów prowadziło konia tureckiego białego JP. Woiewodzinego: siodło na tym
63
We Wjeździe wspaniałym grupa ta jest opisana w następujący sposób: ..Pan Choiński Koniuszy i Rotmistrz karabinie-
rów JPana Woiewody. za nim iechat; na którym żupan atłasowy ceglasly. ferezya axamitna zielona, z czapką axamitna
tegoż koloru, 6 piór żórawich białych i zaponą kamieniami sadzoną, na koniu cudnym i bogato przybranym siedział,
szabla i koncerz takiż iako i u pierwszych dwóch".
Arkusz V. Pozostałych 10 jeźdźców z oddziału karabinierów wojewody. Niektórzy trzymają
w rękach czekany, inni obuchy. Za nimi jeździec w stroju francuskim. Pod nim napis: ..Academia
di Msr de Vaux". Opis we Wjeździe wspaniałym brzmi:
„Po nich iechał Monsieur de Vo, z Akademią swoią, na koniach ćwiczonych, różnymi rubantami albo raczey wstęgami,
iako też i pierwsi Akademikowie, przyozdobionych".
Arkusz VI. Po prawej grupa czterech jeźdźców z Akademii de Vaux. Za nimi Trzecieski
z obuchem w prawej dłoni, ..starszy pokojowy wojewody" prowadzi pokojowych ubranych jak kara-
binierzy, ale uzbrojonych w łuki i kołczany ze strzałami oraz w czekany i obuchy. Za pierwszymi
dwoma ich trójkami dwóch konnych szyposzów w krótkich żupanach. w deliach i miękkich czapkach
bez piór dmie w piszczałki. Pod postacią Trzecieskiego napis: ,.S T recki". We Wjeździe Wspaniałym:
..Za nim iechał Pan Trzecieski. starszy pokoiowy JW. Woiewody Poznańskiego, w żupanie atłasowym fiiałkowym.
w kontuszu tabinowym teyże maści sobolami podszytym, czekan w ręku bułatowy złocisto oprawny, szabla i koncerz
turkusami sadzony, siodło i czaprak haftowany złotem i srebrem, nagłówek, podpierścień takiż a wodza z łańcuchów
złotych".
Arkusz VII. Reszta pokojowych wojewody, uzbrojonych — poza łukami i kołczanami — w czeka-
ny, obuchy i nadziaki. Za nimi, i w pewnym oddaleniu, jeździec w stroju francuskim. Pod grupą
pokojowych napis (odnoszący się i do postaci na poprzednim arkuszu przedstawionych): ..Gentil-
homini de la Chambre [di Camera] del mesme [?] Ambare il S Konopnicki [Konopacki], Cielecki.
Szoldrki [Szołdrski], Vlatwski [Ulatowski], Domirevski [Domaradzki], Boianowski et autres" [..et altri"].
Po lewej u dołu. tylko ołówkiem: „Accademia del M Arnolfini". We Wjeździe wspaniałym napisano:
..et autres [et altri] ..Za nim [tj. za Trzecieskim] iechało 24 pokoiowych JP. Woiewody Poznańskiego mianowicie:
Pan Konopacki. Cielęcki. Szołdrski. Patowski. Domarecki, Mikołaiewski, Dombrowski. Boianowski i insi, w żupanach
atłasowych żółtych, w ferezyach axamitnych czerwonych podszytych atłasem żółtym, u ferezyi potrzeby złote; wszyscy pięknie
przybrani, i na dobrych koniach, saydaki piękne, każdy z łukiem, łubia, na axamicie czerwonym haftowana złotem
i strzał pełno w kołczanie. Za temi iechał Mr. Arnolfini z Akademią swoią. nie tak stroyno w osoby same. iako
w dzielność koni. na których siedzieli".
Arkusz VIII. Czterech jeźdźców w strojach francuskich. Nie ma napisów. Członkowie akademii
Arnolfiniego.
Arkusz IX. Wąsaty Polak na koniu okrytym wzorzystym czaprakiem jedzie zwrócony nieco
tyłem do widza, w delii z dużym kołnierzem, w kołpaku z piórami i z nadziakiem wspartym na
prawym ramieniu. Za nim ośmiu trębaczy w dwóch szeregach, w długich deliach bez rękawów
i w żupanach z długimi rękawami, w kołpakach z pióropuszami, z proporczykami u trąb. Za nimi
dwóch pachołków w dziwacznych czapkach — jakby karykaturalnych rogatywkach — prowadzi luźnego
konia wojewody. Rumak, w bogatym rzędzie, ma po prawej stronie przytroczony koncerz w ozdob-
nej pochwie. Za koniem biegnie (nieco w głębi) pachołek w polskim stroju, ze skórą (tygrysią
czy lamparcią?) przerzuconą przez ramię. Na końcu jadą dwaj młodzi Polacy w deliach podbitych
futrem, z dużymi futrzanymi kołnierzami, w kołpakach z pióropuszami. Drugi z nich z nadziakiem
w prawej dłoni. Napis umieszczony u dołu, pod biegnącym pachołkiem: „S' Scodroski".
Na arkuszu tym występuje rozbieżność z tekstem Wjazdu wspaniałego, który w kolejności podaje
opis pokojowych biskupa prowadzonych przez Gowarszewskiego, „koniuszego i starszego pokojo-
wego" —
..imiona których są te: Pan Karwat, Pawłoski, Stradzewski. Werda, Przecławski. Stokowski, Ossowski. Wilski. Pilcho-
wicz, Pruskowski. Wernerski, Zdazowski". ..Za niemi Monsieur Memon z Akademią". Tu dopiero rysunek zbliża się.
choć nie dokładnie, do opisu. ..Tu już 6 Trębaczów następowało, trzey JP. Woiewody w żupanach atłasowych żółtych,
a w kontuszach i czapkach karmazynowych, — a trzey JMci Pana Xięcia Biskupa Warmińskiego [na rysunku trębaczy
jest ośmiu] w żupanach atłasowych białych, w kontuszach sukiennych zielonych. Ci trąbiąc iechali. maiąc na sobie haftowane
złotem i srebrem herby Panów swoich. Za niemi iechał Pan Byliński Koniuszy JP. Woiewody w żupanie atłasowym
karmazynowym. w ferezyi axamitney sierczystey maści, sobolami podszytey: ubrany sam i koń tak stroyno i bogato
iako i drudzy. Przed którym dwóch Masztalerzów prowadziło konia tureckiego białego JP. Woiewodzinego: siodło na tym