Rocznik Historii Sztuki (15.1985)

216

HANNA WIDACKA

111: W ;

57. A. Fogg wg Marcello Bacciarellego, miedzioryt punktowany, 1798

Wizerunek ten — zawierający w sobie zakamuflowaną kunsztownie symbolikę masońską 180 — podo-
bał się królowi, który zlecał Malarni (a m.in. Tokarskiemu) wykonanie licznych replik i kopii
także miniaturowych 182. Graficzną edycję portretu miał sporządzić w roku 1794 wzmiankowany
uprzednio Rafael Morghen, lecz zamówienie owo prawdopodobnie już nie doszło do skutku z przy-
czyn czysto finansowych 183. Zamiar ten doczekał się realizacji dopiero w roku 1798, po śmierci

|x<> Król został w roku 1777 członkiem loży „Trzech hełmów" w Warszawie i osiągnął stopień kawalera Rose-
-Croix. Stąd niemal każdy z występujących w obrazie atrybutów jest równocześnie emblematem masońskim. Symbolikę
tę omawia szczegółowo Załęski {Alegoryczny portret Stanisława Augusta ,,z klepsydrą", s. 242 — 245).

18! Z. Batowski (Portret Stanisława Augusta z ,, klepsydrą"..., s. 23 — 26) wymienia 10 replik i kopii tego obrazu,
także w zbiorach obcych. Chyczewska (Dzieła Bacciarellego..., s. 319 — 320) notuje 5 kopii i replik, z tych cztery
w MNW.

182 Wykonywał je Wincenty de Lesseur; jedna z nich znajdowała się w zbiorach Tarnowskich w Dzikowie
i znana jest z reprodukcji — por. Batowski, jw., s. 30. W zbiorach MNW znajduje się anonimowa miniatura, nosząca
cechy szkoły polskiej, zakupiona w roku 1962 — por. Kamińska-Krassowska, Miniatury polskie..., s. 94, poz. 178.
repr. tamże. Inna należy do Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza w Warszawie.

183 Znany jest obmyślony tekst podpisu pod ryciną: „Quaesivit coelo lucern. IV.Aeneid. Bacciarelli pinxit anno 1793.
Morghen sculpsit 1794" — cyt. za Batowskim, op. cit., s. 22 — 23. Por. też Załęski, op. cit., s. 237.