Rocznik Historii Sztuki (15.1985)

274

„ARS EMBLEMATICA". MATERIAŁY Z SESJI

1. Lubiąż, pałac opacki, wielki reflektarz, fragment malowidła centralnego

I. Znany temat: Herkules na rozdrożu, oparty na opowiadaniu Prodikosa z Keos, które stanowiło
część poematu Horaj (Okresy życia), wykorzystywany był niejednokrotnie w malarstwie, rzeźbie czy
grafice7.

Wśród znanych mi przedstawień Herkulesa na rozstajach wyróżniłem trzy rodzaje kompozycji:

1. Kompozycję, którą określiłem mianem statycznej. Wybór, jakiego dokonuje Herkules, jest sprawą
jego własnego sumienia, a rozterki, które go trapią musi rozwiązać sam. Do najbardziej znanych
kompozycji tego typu wypada zaliczyć obraz Annibale Carracci z 1595 г.;

2. Kompozycja, w której między Virtus i Voluptas toczy się walka o duszę Herkulesa. Niewątpli-
we są tu odgłosy średniowiecznej psychomachii, a najlepszym przykładem tego typu kompozycji
jest z pewnością Rubensowski Wybór Herkulesa:

3. Kompozycja, w której Herkules zdecydował się już, jaką drogą życia podąży. Oddał się bowiem

E. Panofsky, Hercules om Scheidewege und andere antike Bildstoffe in der neueren Kunst, Leipzig-Berlin 1930.