DOI Artikel:
Kempe, Antje: Etos wojskowy i drogi kariery: o dwóch nagrobkach marszałka Melchiora von Hatzfeldta
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14572#0100
94
ANT JE KEMPĘ
1 7. Napierśnik (obojczyk) arcyksięcia Albrechta,
po 1604, Real Armeria, Madryt, wg: B. Welzel,
Territorium ais Bild am Kôrper - Der Panzerkragen
Erzherzog Albrechts mit der Schlacht von Ostendę,
[w:] Bi/dnis, Ftirst und Territorium, Thiiringer
Landesmuseum Heidecksburg Rudolstadt, A. Beyer (ed.),
Munchen-Berlin 2000, s. 126
W podobnie sumaryczny sposób sformułowany został w inskrypcji bilans faktów z życia marszałka:
„Hatzfeldt zdobył 17 twierdz i umarł jako zwycięzca po tym, jak wygrał 15 bitew". Reliefy dostarczają wi-
zualny komentarz do tej informacyjnej formuły. W nagrobkach łączy się więc dość nietypowo indywidualne
upamiętnienie bitew i zwycięstw z memorią zmarłego. On sam zdaje bilans swego życia wprost przez zilu-
strowane res gestae. Jako kluczowy moment tego bilansu należy rozumieć program przedstawień na płycie
wierzchniej, podporządkowany przestrzennym walorom figury gisant i budujący z nią tematyczne ensem-
ble85. W tym wypadku chwała ziemska złączona zostaje z niebieską - order Złotego Runa sąsiaduje z dość
anachroniczną formułą elevatio animae. Podobnie traktować można miniaturowe sceny na dolnym końcu
płyty: jako swoiste wystawione na ogląd świadectwo, za które zmarły jakby zdawał się oczekiwać niebie-
skiej i ziemskiej nagrody. Hatzfeldt pojawia się w całej tej kompozycji, łączącej leżącą postać z drobiazgo-
wym reliefem, niemal jak Guliwer w krainie Liliputów. Wpisuje on się więc sam na sposób iście cielesny
w rozległe pole bitwy, co staje się zresztą jego właściwie jedynym „atrybutem" w ramach całego nagrobka.
Dzięki temu zabiegowi powstaje interesująca synteza cielesności i terytorium. Podczas gdy w innym przy-
kładzie nieco podobnej konstrukcji symbolicznej - ozdobnym napierśniku arcyksięcia Albrechta z czasu po
1604 r, ukazującym plany bitew i twierdz - osoba arcyksięcia absolutnie dominowała nad „obrazem" tery-
O przestrzennym systemie odniesień Schmidt, op. cit., s. 77-80.
ANT JE KEMPĘ
1 7. Napierśnik (obojczyk) arcyksięcia Albrechta,
po 1604, Real Armeria, Madryt, wg: B. Welzel,
Territorium ais Bild am Kôrper - Der Panzerkragen
Erzherzog Albrechts mit der Schlacht von Ostendę,
[w:] Bi/dnis, Ftirst und Territorium, Thiiringer
Landesmuseum Heidecksburg Rudolstadt, A. Beyer (ed.),
Munchen-Berlin 2000, s. 126
W podobnie sumaryczny sposób sformułowany został w inskrypcji bilans faktów z życia marszałka:
„Hatzfeldt zdobył 17 twierdz i umarł jako zwycięzca po tym, jak wygrał 15 bitew". Reliefy dostarczają wi-
zualny komentarz do tej informacyjnej formuły. W nagrobkach łączy się więc dość nietypowo indywidualne
upamiętnienie bitew i zwycięstw z memorią zmarłego. On sam zdaje bilans swego życia wprost przez zilu-
strowane res gestae. Jako kluczowy moment tego bilansu należy rozumieć program przedstawień na płycie
wierzchniej, podporządkowany przestrzennym walorom figury gisant i budujący z nią tematyczne ensem-
ble85. W tym wypadku chwała ziemska złączona zostaje z niebieską - order Złotego Runa sąsiaduje z dość
anachroniczną formułą elevatio animae. Podobnie traktować można miniaturowe sceny na dolnym końcu
płyty: jako swoiste wystawione na ogląd świadectwo, za które zmarły jakby zdawał się oczekiwać niebie-
skiej i ziemskiej nagrody. Hatzfeldt pojawia się w całej tej kompozycji, łączącej leżącą postać z drobiazgo-
wym reliefem, niemal jak Guliwer w krainie Liliputów. Wpisuje on się więc sam na sposób iście cielesny
w rozległe pole bitwy, co staje się zresztą jego właściwie jedynym „atrybutem" w ramach całego nagrobka.
Dzięki temu zabiegowi powstaje interesująca synteza cielesności i terytorium. Podczas gdy w innym przy-
kładzie nieco podobnej konstrukcji symbolicznej - ozdobnym napierśniku arcyksięcia Albrechta z czasu po
1604 r, ukazującym plany bitew i twierdz - osoba arcyksięcia absolutnie dominowała nad „obrazem" tery-
O przestrzennym systemie odniesień Schmidt, op. cit., s. 77-80.