DOI article:
Hornowska, Ewa: Świadomość obrazowania Fortunaty Obrąpalskiej
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.14572#0161
Rocznik Historii Sztuki, tom XXXII
Wydawnictwo Neriton, 2007
EWA HORNOWSKA
MUZEUM NARODOWE W POZNANIU
ŚWIADOMOŚĆ OBRAZOWANIA FORTUNATY OBRĄPALSKIEJ
W Polsce pierwszej powojennej dekady była jedną z niewielu fotografujących kobiet i jedyną fotograf-
ką której prace znalazły się już wtedy, co warto podkreślić, w kręgu zainteresowań krytyków zajmujących
się nowoczesnością i awangardą w sztuce. W okresie artystycznej dojrzałości jej zdjęcia miały tak wysoki
poziom warsztatowy i były tak oryginalne, że robiły wrażenie nie tylko na znawcach w Polsce, ale i na eli-
tach fotograficznych Europy, czego wyrazem były m.in. przyznane przez Fédération Internationale de l'Art
Photographique tytuły Artiste de FIAP (1957) i Excellence FIAP (1963). Wielka dbałość, z jaką Obrąpalska
podchodziła do obróbki technicznej zdjęcia, a także doskonałość rozwiązań kompozycyjnych były widoczne
już w jej wczesnych pracach i znacznie odbiegały od tego, z czym spotykali się jej koledzy w Polskim To-
warzystwie Fotograficznym (PFF). Dlatego przyjęli ją do swego grona dopiero, gdy naocznie przekonali się,
że fotografie nie wyszły spod ręki jej męża Zygmunta Obrąpalskiego, uznanego za doświadczonego, zaak-
ceptowanego przez środowisko fotografa, którego o autorstwo długo podejrzewali1. Ich powściągliwość brała
się zapewne - po części przynajmniej - stąd, że Obrąpalskim na początku zdarzyło się wystawiać prace
wspólne, co nie było na gruncie polskim przypadkiem odosobnionym. Zbiorowe autorstwo najczęściej prak-
tykowali Marian Dederko i jego syn Witold, którzy wykonywali wspólne kompozycje w technikach szla-
chetnych i wynalezionej przez siebie technice nazwanej fotonitem. W 1946 r. na II Wystawie Fotografii Ar-
tystycznej w Poznaniu Obrąpalscy wystawili 16 prac podpisanych nazwiskiem obojga: pejzaży, scen
rodzajowych, portretów, motywów architektonicznych i kwiatowych2.
I
Fortunata Obrąpalska, z domu Szurowska (ur. 14 października 1909 r. we Włodzimierzu Wołyńskim,
zm. 10 czerwca 2004 r. w Poznaniu), zainteresowanie fotografią przejęła od starszych braci, z których wszy-
scy uprawiali fotografię amatorską. Zdjęcia zaczęła robić w wieku lat dziesięciu3, a jako osoba dorosła pierw-
sze zarobione pieniądze przeznaczyła na aparat fotograficzny. Jej młodzieńczy entuzjazm wspierała rodzina:
1 Cicho i spokojnie. Z Fortunatą Obrąpalską rozmawia Grażyna Banaszkiewicz, „Kronika Miasta Poznania", LXVII, 1999,
nr 3, s. 329. W rozmowie pada nazwa Poznańskiego Towarzystwa Fotograficznego, lecz chodzi z całą pewnością o oddział poznań-
ski Polskiego Towarzystwa Fotograficznego - organizacji o zasięgu ogólnopolskim - a nie o powstałe w 1960 r. Poznańskie Towa-
rzystwo Fotograficzne.
2II Wystawa Fotografii Artystycznej. Katalog wystawy, Stowarzyszenie Miłośników Fotografii w Poznaniu, czerwiec-lipiec
1946, Poznań 1946.
3 Portret artysty fotografika Fortunaty Obrąpalskłej, nagranie VHS, Poznań 1995, red. W. Makowiecki; w zbiorach Bi-
blioteki Raczyńskich w Poznaniu.
Wydawnictwo Neriton, 2007
EWA HORNOWSKA
MUZEUM NARODOWE W POZNANIU
ŚWIADOMOŚĆ OBRAZOWANIA FORTUNATY OBRĄPALSKIEJ
W Polsce pierwszej powojennej dekady była jedną z niewielu fotografujących kobiet i jedyną fotograf-
ką której prace znalazły się już wtedy, co warto podkreślić, w kręgu zainteresowań krytyków zajmujących
się nowoczesnością i awangardą w sztuce. W okresie artystycznej dojrzałości jej zdjęcia miały tak wysoki
poziom warsztatowy i były tak oryginalne, że robiły wrażenie nie tylko na znawcach w Polsce, ale i na eli-
tach fotograficznych Europy, czego wyrazem były m.in. przyznane przez Fédération Internationale de l'Art
Photographique tytuły Artiste de FIAP (1957) i Excellence FIAP (1963). Wielka dbałość, z jaką Obrąpalska
podchodziła do obróbki technicznej zdjęcia, a także doskonałość rozwiązań kompozycyjnych były widoczne
już w jej wczesnych pracach i znacznie odbiegały od tego, z czym spotykali się jej koledzy w Polskim To-
warzystwie Fotograficznym (PFF). Dlatego przyjęli ją do swego grona dopiero, gdy naocznie przekonali się,
że fotografie nie wyszły spod ręki jej męża Zygmunta Obrąpalskiego, uznanego za doświadczonego, zaak-
ceptowanego przez środowisko fotografa, którego o autorstwo długo podejrzewali1. Ich powściągliwość brała
się zapewne - po części przynajmniej - stąd, że Obrąpalskim na początku zdarzyło się wystawiać prace
wspólne, co nie było na gruncie polskim przypadkiem odosobnionym. Zbiorowe autorstwo najczęściej prak-
tykowali Marian Dederko i jego syn Witold, którzy wykonywali wspólne kompozycje w technikach szla-
chetnych i wynalezionej przez siebie technice nazwanej fotonitem. W 1946 r. na II Wystawie Fotografii Ar-
tystycznej w Poznaniu Obrąpalscy wystawili 16 prac podpisanych nazwiskiem obojga: pejzaży, scen
rodzajowych, portretów, motywów architektonicznych i kwiatowych2.
I
Fortunata Obrąpalska, z domu Szurowska (ur. 14 października 1909 r. we Włodzimierzu Wołyńskim,
zm. 10 czerwca 2004 r. w Poznaniu), zainteresowanie fotografią przejęła od starszych braci, z których wszy-
scy uprawiali fotografię amatorską. Zdjęcia zaczęła robić w wieku lat dziesięciu3, a jako osoba dorosła pierw-
sze zarobione pieniądze przeznaczyła na aparat fotograficzny. Jej młodzieńczy entuzjazm wspierała rodzina:
1 Cicho i spokojnie. Z Fortunatą Obrąpalską rozmawia Grażyna Banaszkiewicz, „Kronika Miasta Poznania", LXVII, 1999,
nr 3, s. 329. W rozmowie pada nazwa Poznańskiego Towarzystwa Fotograficznego, lecz chodzi z całą pewnością o oddział poznań-
ski Polskiego Towarzystwa Fotograficznego - organizacji o zasięgu ogólnopolskim - a nie o powstałe w 1960 r. Poznańskie Towa-
rzystwo Fotograficzne.
2II Wystawa Fotografii Artystycznej. Katalog wystawy, Stowarzyszenie Miłośników Fotografii w Poznaniu, czerwiec-lipiec
1946, Poznań 1946.
3 Portret artysty fotografika Fortunaty Obrąpalskłej, nagranie VHS, Poznań 1995, red. W. Makowiecki; w zbiorach Bi-
blioteki Raczyńskich w Poznaniu.