Rocznik Historii Sztuki (32.2007)

Rocznik Historii Sztuki, tom XXXII
Wydawnictwo Neriton, 2007

MAŁGORZATA MARIA GRĄBCZEWSKA
BIBLIOTEKA POLSKA W PARYŻU

ZBIÓR DAGEROTYPÓW BIBLIOTEKI POLSKIEJ W PARYŻU

Kilkanaście lat temu Wanda Mossakowska zrealizowała duży i ważny projekt skatalogowania wszyst-
kich dagerotypów znajdujących się w polskich kolekcjach. Przedsięwzięcie trudne z wielu powodów, o czym
wspomina sama badaczka we wstępie do wydanego przez siebie katalogu1, pierwsze i prawdopodobnie jedyne
tego rodzaju na świecie. Jego powstanie przypadło na okres zmian zachodzących w odbiorze wczesnej fo-
tografii w Polsce. Dziedzina ta dopiero w ciągu ostatnich dziesięcioleci doczekała się bowiem prawdziwego,
żywego zainteresowania kuratorów i kolekcjonerów2. Pierwsza wystawa fotografii w Muzeum Narodowym
w Warszawie miała miejsce w 1990 r.3 i wiele lat trzeba było czekać na kolejne4. Pierwsze i jedyne jak dotąd
muzeum historii fotografii powstało w Krakowie w roku 19865.

Problemem pozostaje wciąż status fotografii w niektórych kolekcjach. W Muzeum Narodowym w War-
szawie była ona wcześniej częścią zbiorów ikonograficznych6. W Instytucie Sztuki PAN znajduje się w dziale
dokumentacji naukowej. Biorąc pod uwagę historyczny charakter tych kolekcji, zarówno taka dyspozycja,
jak i wewnętrzny układ zbiorów muszą zostać zachowane. W obu tych kolekcjach fotografia otrzymała już
należny jej status i znaczenie, podobnie jak w Muzeum Narodowym we Wrocławiu i w Muzeum Sztuki
w Łodzi. W wielu mniejszych pozostaje ona jednak nie wy selekcjonowaną częścią innego zbioru i czeka na
odkrycie i wydzielenie.

Zainteresowanie fotografią w Polsce skupia się obecnie na fotografii współczesnej. Zarówno dageroty-
py, jak i inne dawne techniki fotograficzne oglądać możemy rzadko - pokazane zostały zaledwie na kilku-
nastu wystawach oraz licytacjach zorganizowanych przez warszawskie domy aukcyjne7. Na wystawach mu-
zealnych są najczęściej ilustracją tematu historycznego lub socjologicznego (historia miasta, rodu, klasy
społecznej). Najważniejszą bodaj polską wystawą poświęconą fotografii dawnej, na której znalazło się m.in.
sześć dagerotypów i dwie talbotypie autorstwa Karola Beyera, była wspomniana ekspozycja w Muzeum

W. Mossakowska, Dagerotypy w zbiorach polskich, Wrocław- Warszawa-Kraków-Gdańsk—Lódź 1989.
2 Od kilku lat w Polsce regularnie mają miejsce aukcje fotografii. Prowadzą je m.in. Dom Aukcyjny Rempex, Polswiss Art,
Desa Unicum. Ostatnie odbyły się 23 marca 2007 w Łodzi (Dom Aukcyjny Rynek Sztuki we współpracy z Łódzkim Towarzystwem
Fotograficznym), 27 kwietnia i 28 listopada 2007 w Warszawie (Polska Fotografia Kolekcjonerska, Dom Aukcyjny Rempex).

Sztuka fotografii, czerwiec 1990, Muzeum Narodowe w Warszawie, wystawa przygotowana przez Danutę Jackiewicz.

4 Kolejno: wystawa Spojrzenie na Wilno (19 marca - 9 maja 1999 r.) prezentująca obraz tego miasta w obiektywach najwy-
bitniejszych fotografów wileńskich w latach 1839-1939, wystawa monograficzna Edwarda Hartwiga (10 września - 10 październi-
ka 2004 r.) oraz wystawa fotografii Jana Bułhaka (15 grudnia 2006 - 11 lutego 2007 г.).

5 http://www.mhf.krakow.pl/.

6 Dział ten nazywa się obecnie „Zbiory ikonograficzne i fotograficzne".

Są to jednak najczęściej dagerotypy niezwiązane z Polską. Na III aukcji Rempexu, 9 listopada 2005 г., pojawiły się dwa
anonimowe, prawdopodobnie amerykańskiego pochodzenia, dagerotypy przedstawiające portrety nieznanych kobiet i dziecka. Co
ciekawe, koneserzy kupujący na polskich aukcjach fotograficznych są szczególnie zainteresowani właśnie fotografią dawną.