DOI Artikel:
Grąbczewska, Małgorzata Maria: Zbiór dagerotypów Biblioteki Polskiej w Paryżu
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14572#0138
132
MAŁGORZATA MARIA GRĄBCZEWSKA
5. Anonim, Rycina portretowa Augusta III, dagerotyp po konserwacji,
Biblioteka Polska w Paryżu, nr inw. Phot. dag. 1. Fot. M. Grąbczewska
i możliwe było jedynie określenie przedstawienia jako portretu niezidentyfikowanego mężczyzny w stroju
szlacheckim. Oczyszczenie płyty spowodowało odsłonięcie obrazu, który okazał się dagerotypem ryciny
przedstawiającej króla Augusta III Sasa (il. 5)29.
Wszystkie dagerotypy, poza wspomnianą wyżej reprodukcją, to portrety, co nie jest wyjątkowe na tle
innych tego typu kolekcji. Portrety powstawały od początku istnienia wynalazku i szybko stały się jego pod-
stawowym zastosowaniem. Początkowo nie było to proste, w związku z długością czasu ekspozycji. Według
Daguerre'a w 1838 r. do otrzymania obrazu konieczne było naświetlanie płyty od 10 do 120 minut. W 1839 r.
czas ten został skrócony do 8-12 minut. Oba czasy zostały ustalone dla godziny dwunastej w pełnym lecie30.
Mossakowska podaje natomiast, że już „w 1840 roku John William Draper, profesor chemii na uniwersyte-
cie nowojorskim i dageroptypista, wykonywał portrety w słońcu w ciągu 20-90 sekund"31. Większość zgła-
szanych do Akademii Nauk ulepszeń procesu dagerotypii dotyczyła właśnie tego problemu32. Mimo długiego
~ Dagerotyp ten, mający jednak też charakter portretowy, należy do stosunkowo niewielkiej grupy dagerotypów reproduk-
cyjnych. Jest ona przykładem ciekawego zjawiska - jak szybko nowy wynalazek został wykorzystany do dokumentacji zbiorów.
Początki takiego zastosowania dagerotypii obserwujemy już w pracach samego Daguerre'a, który fotografował zbiory nieznanej
bliżej kolekcji naturaliów (Musée des Arts et Métiers w Paryżu, Inv. 08745-0002). Później dagerotypia, a następnie fotografia,
służyły często do reprodukowania dzieł sztuki.
30 В aj a c, op. cit., s. 32.
Mossakowska, Dagerotypy w zbiorach..., s. 20, przyp. 16.
L.-J.-M. Daguerre, [inżynier, optyk] В u r o n, Description de nouveaux daguerréotypes perfectionnés et portraits, avec
l'instruction de M. Daguerre, annotée, et des méthodes pour faire des portraits et pour obtenir des épreuves après quelques secondes
d'exposition à la lumière..., Paris 1841 ; M. В o r i s, Histoire des sciences: Perfectionnements apportés au daguerréotype, Paris 1980.
MAŁGORZATA MARIA GRĄBCZEWSKA
5. Anonim, Rycina portretowa Augusta III, dagerotyp po konserwacji,
Biblioteka Polska w Paryżu, nr inw. Phot. dag. 1. Fot. M. Grąbczewska
i możliwe było jedynie określenie przedstawienia jako portretu niezidentyfikowanego mężczyzny w stroju
szlacheckim. Oczyszczenie płyty spowodowało odsłonięcie obrazu, który okazał się dagerotypem ryciny
przedstawiającej króla Augusta III Sasa (il. 5)29.
Wszystkie dagerotypy, poza wspomnianą wyżej reprodukcją, to portrety, co nie jest wyjątkowe na tle
innych tego typu kolekcji. Portrety powstawały od początku istnienia wynalazku i szybko stały się jego pod-
stawowym zastosowaniem. Początkowo nie było to proste, w związku z długością czasu ekspozycji. Według
Daguerre'a w 1838 r. do otrzymania obrazu konieczne było naświetlanie płyty od 10 do 120 minut. W 1839 r.
czas ten został skrócony do 8-12 minut. Oba czasy zostały ustalone dla godziny dwunastej w pełnym lecie30.
Mossakowska podaje natomiast, że już „w 1840 roku John William Draper, profesor chemii na uniwersyte-
cie nowojorskim i dageroptypista, wykonywał portrety w słońcu w ciągu 20-90 sekund"31. Większość zgła-
szanych do Akademii Nauk ulepszeń procesu dagerotypii dotyczyła właśnie tego problemu32. Mimo długiego
~ Dagerotyp ten, mający jednak też charakter portretowy, należy do stosunkowo niewielkiej grupy dagerotypów reproduk-
cyjnych. Jest ona przykładem ciekawego zjawiska - jak szybko nowy wynalazek został wykorzystany do dokumentacji zbiorów.
Początki takiego zastosowania dagerotypii obserwujemy już w pracach samego Daguerre'a, który fotografował zbiory nieznanej
bliżej kolekcji naturaliów (Musée des Arts et Métiers w Paryżu, Inv. 08745-0002). Później dagerotypia, a następnie fotografia,
służyły często do reprodukowania dzieł sztuki.
30 В aj a c, op. cit., s. 32.
Mossakowska, Dagerotypy w zbiorach..., s. 20, przyp. 16.
L.-J.-M. Daguerre, [inżynier, optyk] В u r o n, Description de nouveaux daguerréotypes perfectionnés et portraits, avec
l'instruction de M. Daguerre, annotée, et des méthodes pour faire des portraits et pour obtenir des épreuves après quelques secondes
d'exposition à la lumière..., Paris 1841 ; M. В o r i s, Histoire des sciences: Perfectionnements apportés au daguerréotype, Paris 1980.