DOI Artikel:
Grąbczewska, Małgorzata Maria: Zbiór dagerotypów Biblioteki Polskiej w Paryżu
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14572#0158
152
MAŁGORZATA MARIA GRĄBCZEWSKA
Paryż, Biblioteka Polska, nr inw. Phot. dag. 16
Bibl.: Mossakowska, Dagerotypypolskie..., s. 26
Wizerunek Zofii z Rosengardtów Zaleskiej, żony Bohdana Zaleskiego (7-1863), sportretowanej
w młodym wieku. Mossakowska opisuje go jako anonim powstały prawdopodobnie w Paryżu ok. 1850 r.
Podczas konserwacji odkryta została naklejona na pierwotnej oprawie identyfikująca dagerotypistę kartecz-
ka następującej treści: „PORTRAIT AU DAGUERROTYPE / 26, rue de la Paix / GODET, / Fabrique toute
Ebénisterie relative à l'optique, les Meubles en tous genres; [...]re et les vieux à neuf. / FABRIQUE DE
DAGUERROTYPES. / A Batignolles. Paris". Być może odnosi się ona do zakładu Anatola Louisa Godeta.
Jego atelier mieściło się w latach 60. w dzielnicy Batignolles w Paryżu120.
17. Anonim
Portret kobiety z dziewczynką
Francja ?, ok. 1847
dagerotyp, 1/4 płyty, 9,3 x 7 cm w świetle oprawy, 15,2 x 12,2 cm z oprawą w prawym górnym rogu punca
w kształcie gwiazdy.
Paryż, Biblioteka Polska, nr inw. Phot. dag. 17
Dagerotyp ten w doskonały sposób ilustruje problemy związane z długością czasu ekspozycji. Powstał
najwcześniej w 2. połowie lat 40., kiedy wymagano od portretowanych kilku lub kilkunastosekundowego
(w zależności od oświetlenia i typu użytego aparatu) bezruchu. Aby ułatwić modelowi wytrwanie w przy-
branej pozie, fotografowie proponowali szereg podpórek, w tym specjalne krzesła z obejmami unierucha-
miającymi ciało. Na portrecie ramię kobiety spoczywa na neogotyckiej balustradce, spełniającej rolę pod-
pórki. Modelka pozostała nieruchoma podczas ekspozycji, dziewczynka poruszyła natomiast nieznacznie
głową dlatego, mimo iż całe jej ciało rysuje się ostro i wyraźnie, twarz jest zupełnie zamazana. Krzesła
z obejmami są znane m.in. z karykatur Henriego Daumiera. Swojemu rysunkowi, przedstawiającemu mężczyz-
nę pozującego do portretu dagerofypowego, usadzonego na wysokim krześle zaopatrzonym w metalowe obej-
my trzymające jego głowę, nadał tytuł: „Najwygodniejsza pozycja do otrzymania dobrego dagerotypu"121.
Ozdobne passe-partout dagerotypu stanowi pomalowana na biało szyba chroniąca płytę. Wycięcie
światła ozdobiono w sposób charakterystyczny dla francuskich dagerotypów końca lat 40. Obramienie to
tworzy dość skomplikowany wzór geometryczno-fłoralny namalowany złotą kreską którego zamknięte pola
wypełnione są kolorem czarnym lub niebieskim. Podobną oprawę ma na przykład dagerotyp przedstawiają-
cy załogę okrętu Tryton, wykonany w styczniu 1841 r. przez Philiberta Perrauda122.
18. Anonim
Dagerotyp mężczyzny
ok. 1850-1860
dagerotyp, 1/9 płyty, 7 x 6 cm w świetle oprawy, 15 x 12, cm z oprawą
Paryż, Biblioteka Polska, nr inw. Phot. dag. 18
Jest to przykład „głuchoniemego dagerotypu", jakich wiele w kolekcjach. Odnaleziony został w posta-
ci gołej płyty, z obrazem zupełnie niewidocznym, bez żadnych inskrypcji lub dokumentów mogących na-
prowadzić na tożsamość portretowanego albo pomóc w identyfikacji dagerotypisty. Jedną z podstawowych
cech różniących dagerotypie od fotografii jest jednoegzemplarzowość dagerotypów. O ile w wypadku foto-
grafii zazwyczaj można trafić na lepiej zachowaną, albo lepiej wykonaną odbitkę, która dostarczy więcej
informacji, o tyle unikatowość wizerunku dagerofypowego nie daje tej możliwości.
Dzięki konserwacji udało się na tyle odzyskać obraz, aby ujrzeć zarysy męskiej twarzy i torsu na tle
gładkiej tkaniny. Z uwagi na kompozycję - ustawienie modela en face w dużym planie, patrzącego prosto
w obiektyw, możemy datować ten dagerotyp raczej na drugą połowę lat 50.
Vo i g n i с r, op. cit., s. 119.
Paris, BNF, Departament des Estampes et de la Photographie.
Musée d'Orsay, nr inw. PHI 1885-92.
MAŁGORZATA MARIA GRĄBCZEWSKA
Paryż, Biblioteka Polska, nr inw. Phot. dag. 16
Bibl.: Mossakowska, Dagerotypypolskie..., s. 26
Wizerunek Zofii z Rosengardtów Zaleskiej, żony Bohdana Zaleskiego (7-1863), sportretowanej
w młodym wieku. Mossakowska opisuje go jako anonim powstały prawdopodobnie w Paryżu ok. 1850 r.
Podczas konserwacji odkryta została naklejona na pierwotnej oprawie identyfikująca dagerotypistę kartecz-
ka następującej treści: „PORTRAIT AU DAGUERROTYPE / 26, rue de la Paix / GODET, / Fabrique toute
Ebénisterie relative à l'optique, les Meubles en tous genres; [...]re et les vieux à neuf. / FABRIQUE DE
DAGUERROTYPES. / A Batignolles. Paris". Być może odnosi się ona do zakładu Anatola Louisa Godeta.
Jego atelier mieściło się w latach 60. w dzielnicy Batignolles w Paryżu120.
17. Anonim
Portret kobiety z dziewczynką
Francja ?, ok. 1847
dagerotyp, 1/4 płyty, 9,3 x 7 cm w świetle oprawy, 15,2 x 12,2 cm z oprawą w prawym górnym rogu punca
w kształcie gwiazdy.
Paryż, Biblioteka Polska, nr inw. Phot. dag. 17
Dagerotyp ten w doskonały sposób ilustruje problemy związane z długością czasu ekspozycji. Powstał
najwcześniej w 2. połowie lat 40., kiedy wymagano od portretowanych kilku lub kilkunastosekundowego
(w zależności od oświetlenia i typu użytego aparatu) bezruchu. Aby ułatwić modelowi wytrwanie w przy-
branej pozie, fotografowie proponowali szereg podpórek, w tym specjalne krzesła z obejmami unierucha-
miającymi ciało. Na portrecie ramię kobiety spoczywa na neogotyckiej balustradce, spełniającej rolę pod-
pórki. Modelka pozostała nieruchoma podczas ekspozycji, dziewczynka poruszyła natomiast nieznacznie
głową dlatego, mimo iż całe jej ciało rysuje się ostro i wyraźnie, twarz jest zupełnie zamazana. Krzesła
z obejmami są znane m.in. z karykatur Henriego Daumiera. Swojemu rysunkowi, przedstawiającemu mężczyz-
nę pozującego do portretu dagerofypowego, usadzonego na wysokim krześle zaopatrzonym w metalowe obej-
my trzymające jego głowę, nadał tytuł: „Najwygodniejsza pozycja do otrzymania dobrego dagerotypu"121.
Ozdobne passe-partout dagerotypu stanowi pomalowana na biało szyba chroniąca płytę. Wycięcie
światła ozdobiono w sposób charakterystyczny dla francuskich dagerotypów końca lat 40. Obramienie to
tworzy dość skomplikowany wzór geometryczno-fłoralny namalowany złotą kreską którego zamknięte pola
wypełnione są kolorem czarnym lub niebieskim. Podobną oprawę ma na przykład dagerotyp przedstawiają-
cy załogę okrętu Tryton, wykonany w styczniu 1841 r. przez Philiberta Perrauda122.
18. Anonim
Dagerotyp mężczyzny
ok. 1850-1860
dagerotyp, 1/9 płyty, 7 x 6 cm w świetle oprawy, 15 x 12, cm z oprawą
Paryż, Biblioteka Polska, nr inw. Phot. dag. 18
Jest to przykład „głuchoniemego dagerotypu", jakich wiele w kolekcjach. Odnaleziony został w posta-
ci gołej płyty, z obrazem zupełnie niewidocznym, bez żadnych inskrypcji lub dokumentów mogących na-
prowadzić na tożsamość portretowanego albo pomóc w identyfikacji dagerotypisty. Jedną z podstawowych
cech różniących dagerotypie od fotografii jest jednoegzemplarzowość dagerotypów. O ile w wypadku foto-
grafii zazwyczaj można trafić na lepiej zachowaną, albo lepiej wykonaną odbitkę, która dostarczy więcej
informacji, o tyle unikatowość wizerunku dagerofypowego nie daje tej możliwości.
Dzięki konserwacji udało się na tyle odzyskać obraz, aby ujrzeć zarysy męskiej twarzy i torsu na tle
gładkiej tkaniny. Z uwagi na kompozycję - ustawienie modela en face w dużym planie, patrzącego prosto
w obiektyw, możemy datować ten dagerotyp raczej na drugą połowę lat 50.
Vo i g n i с r, op. cit., s. 119.
Paris, BNF, Departament des Estampes et de la Photographie.
Musée d'Orsay, nr inw. PHI 1885-92.