DOI Artikel:
Olszewska, Magdalena M.: Dni Galowe i inne rocznice oraz oficjalne podróże Stanisława Augusta Poniatowskiego (1764-1795)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.51757#0224
222
MAGDALENA M. OLSZEWSKA
4. Rozmieszczenie personifikacji na planie sali balowej w namiocie w Zapolu,
napisy oprać. Magdalena M. Olszewska, rys. Adam Gut
wysokości medalionami (?). Górna część oraz boki namiotu są zaznaczone jako arkady wypełnione powta-
rzającą się dekoracją, ujęte od góry niewielkimi wazami. Prawdopodobnie prawa część została namalowana
tylko po to, aby zachować symetrię kompozycji. Patrząc na plan, można wnioskować, że za wizerunkiem
Niemna powinien znajdować się postument z przedstawieniem Neptuna i portret króla. Natomiast lewa
część rysunku sugeruje, że droga prowadzi do wyjścia głównego, widocznego na planie, nad którym miało
znaleźć się wyobrażenie Dniepru (niewidoczne na rysunku). W tle znajduje się drewniana konstrukcja,
na której rozpięto namiot, a za nią widać drzewa zapolskiego lasu. Należy przypuszczać, że artysta mógł
wykonać także rysunek prezentujący drugą połowę sali, a może też wizerunek Neptuna z portretem Stani-
sława Augusta czy przedstawieniem Dniepru (nie są mi jednak znane informacje dotyczące ich istnienia).
O innych rzekach ukazanych w dekoracji sali balowej dowiadujemy się z relacji Naruszewicza. Rysunek,
utrzymany w łagodnej kolorystyce żółcieni, różu i błękitu, powstał prawdopodobnie na polecenie króla.
Pod personifikacjami zostały umieszczone wierszowane teksty, głoszące zasługi króla na rzecz budo-
wy kanałów:
ków państwowych, takich jak: Izba Poselska na Zamku Warszawskim (1763-1769), Izba Poselska i Senatorska na Zamku Grodzieńskim
(1784), Zamku Ujazdowskim (1768-1770) czy w bramie triumfalnej przygotowanej dla nowo wybranego króla w Warszawie w 1764 r.
Na rysunku widocznych jest sześć palm w całości oraz ich dwie połowy. Można przypuszczać, że druga strona namiotu dekorowana była
analogicznie, co dałoby w sumie czternaście drzew. „Palma była drzewem zdobiącym świątynię Salomona, identyfikowaną ze Świątynią
Mądrości o siedmiu słupach. Często w realizacjach nawiązujących do tej świątyni liczbę kolumn podwajano” - J. Pokora, „Ja mądrość
mieszkam w radzie”. Izba Poselska na Zamku Królewskim w Warszawie, [w:] idem, Psy, błazny, dzieci, królowie... Studia nad sztuką
XV-XVIII wieku, Warszawa 2006, s. 212, szerzej w: ibidem, s. 207-216; idem, Stanisławowi Augustowi panegiryk intarsją pisany.
(Drzwi w toruńskim ratuszu), „Rocznik Historii Sztuki”, XIX, 1992, s. 177-189. Por. A. Badach, Podwójne życie symbolu. Palmy w Sali
Balowej Zamku Ujazdowskiego, [w:] Arx felicitatis. Księga ku czci profesora Andrzeja Rottermunda w sześćdziesiątą rocznicę urodzin
od przyjaciół, kolegów i współpracowników, red. J. Chrościcki, Warszawa 2001, s. 339-351; idem, Inicjatywy artystyczne z pierwszych
lat panowania Stanisława Augusta - ewolucja form i treści, [w:] Stanisław August, ostatni król Polski..., s. 65-66.
MAGDALENA M. OLSZEWSKA
4. Rozmieszczenie personifikacji na planie sali balowej w namiocie w Zapolu,
napisy oprać. Magdalena M. Olszewska, rys. Adam Gut
wysokości medalionami (?). Górna część oraz boki namiotu są zaznaczone jako arkady wypełnione powta-
rzającą się dekoracją, ujęte od góry niewielkimi wazami. Prawdopodobnie prawa część została namalowana
tylko po to, aby zachować symetrię kompozycji. Patrząc na plan, można wnioskować, że za wizerunkiem
Niemna powinien znajdować się postument z przedstawieniem Neptuna i portret króla. Natomiast lewa
część rysunku sugeruje, że droga prowadzi do wyjścia głównego, widocznego na planie, nad którym miało
znaleźć się wyobrażenie Dniepru (niewidoczne na rysunku). W tle znajduje się drewniana konstrukcja,
na której rozpięto namiot, a za nią widać drzewa zapolskiego lasu. Należy przypuszczać, że artysta mógł
wykonać także rysunek prezentujący drugą połowę sali, a może też wizerunek Neptuna z portretem Stani-
sława Augusta czy przedstawieniem Dniepru (nie są mi jednak znane informacje dotyczące ich istnienia).
O innych rzekach ukazanych w dekoracji sali balowej dowiadujemy się z relacji Naruszewicza. Rysunek,
utrzymany w łagodnej kolorystyce żółcieni, różu i błękitu, powstał prawdopodobnie na polecenie króla.
Pod personifikacjami zostały umieszczone wierszowane teksty, głoszące zasługi króla na rzecz budo-
wy kanałów:
ków państwowych, takich jak: Izba Poselska na Zamku Warszawskim (1763-1769), Izba Poselska i Senatorska na Zamku Grodzieńskim
(1784), Zamku Ujazdowskim (1768-1770) czy w bramie triumfalnej przygotowanej dla nowo wybranego króla w Warszawie w 1764 r.
Na rysunku widocznych jest sześć palm w całości oraz ich dwie połowy. Można przypuszczać, że druga strona namiotu dekorowana była
analogicznie, co dałoby w sumie czternaście drzew. „Palma była drzewem zdobiącym świątynię Salomona, identyfikowaną ze Świątynią
Mądrości o siedmiu słupach. Często w realizacjach nawiązujących do tej świątyni liczbę kolumn podwajano” - J. Pokora, „Ja mądrość
mieszkam w radzie”. Izba Poselska na Zamku Królewskim w Warszawie, [w:] idem, Psy, błazny, dzieci, królowie... Studia nad sztuką
XV-XVIII wieku, Warszawa 2006, s. 212, szerzej w: ibidem, s. 207-216; idem, Stanisławowi Augustowi panegiryk intarsją pisany.
(Drzwi w toruńskim ratuszu), „Rocznik Historii Sztuki”, XIX, 1992, s. 177-189. Por. A. Badach, Podwójne życie symbolu. Palmy w Sali
Balowej Zamku Ujazdowskiego, [w:] Arx felicitatis. Księga ku czci profesora Andrzeja Rottermunda w sześćdziesiątą rocznicę urodzin
od przyjaciół, kolegów i współpracowników, red. J. Chrościcki, Warszawa 2001, s. 339-351; idem, Inicjatywy artystyczne z pierwszych
lat panowania Stanisława Augusta - ewolucja form i treści, [w:] Stanisław August, ostatni król Polski..., s. 65-66.