DOI Artikel:
Jaroszewski, Tadeusz Stefan; Rottermund, Andrzej; Uniwersytet Warszawski [Mitarb.]: Nieznane materiały do Aleksandrii i Szpanowa: (na marginesie wystawy widków architektonicznych w malarstwie polskim)
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.19550#0065
lii
25. A. Radziwiłłowa ze Steckich, Szpanów, Pałac i oficyna, ok. 1835, akw., MNW, Nieb. 237/3
Park aleksandryjski stanowił pewnego rodzaju ogniwo pośrednie pomiędzy parkiem sen-
tymentalnym a parkiem romantycznym, jakim była np. Zofiówka. W Zofiówce działalność
ludzką usiłowano starannie ukryć w przeciwieństwie do Aleksandrii, gdzie park wyposażono
w wielką liczbę ozdobnych budowli. Sztuczne ruiny, groty, domek obity korą, kolumna pelika-
na — przykład czułostkowości, wszystko to stanowi jeszcze wyraźne pozostałości sentymentaliz-
mu. Nie umniejsza to oczywiście w żadnym razie wysokich walorów kompozycyjnych całego
założenia.
W czasie pierwszej wojny światowej Aleksandria doznała poważnych zniszczeń. Kompleks
pałacowy, jak również większa część pawilonów została zrujnowana. W okresie dwudziestolecia
międzywojennego park oddano Białocerkiewskiemu Instytutowi Rolniczemu. Ponownych znisz-
czeń park doznał w czasie ostatniej wojny. Od r. 1946 Aleksandria pozostaje we władaniu Aka-
demii Nauk Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej, która niezwłocznie podjęła prace
rekonstrukcyjne zakrojone na szeroką skalę, mające za cel przywrócenie parkowi jego wysokich
walorów arty s tyczny chso. Autorzy niniejszego komunikatu mają nadzieję, że opublikowane tu
materiały ikonograficzne ze zbiorów polskich pomogą radzieckim architektom — ogrodnikom
50 Kosarews kij, jw., s. 11.
61