DOI Artikel:
Kaczanowska, Maria; Orda, Napaleon [Ill.]: Napoleon Orda twórca widoków archtektonicznych: zarys życia i twórczości
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19550#0119
Maria Kaczanowska
NAPOLEON ORDA TWÓRCA WIDOKÓW ARCHITEKTONICZNYCH
ZARYS ŻYCIA I TWÓRCZOŚCI
lia wystawie „Widoki Architektoniczne w malarstwie polskim 1870—1880", zorganizo-
wanej w Muzeum Narodowym w Warszawie w roku 1964, znalazły się między innymi dziełami
sztuki również akwarele Napoleona Ordy. Artysta ten bardzo popularny wśród swoich współ-
czesnych, o czym świadczą liczne o nim wzmianki w literaturze publicystycznej całego kraju, nie
doczekał się dotąd większego opracowania i został niemal zupełnie zapomniany. Dzisiaj znany
nam jest przede wszystkim z „Albumu Widoków Historycznych Polski", który sam wydał2. O jego
rysunkach i akwarelach niewiele wiadomo i po raz pierwszy ujrzały one światło dzienne na
wystawie w Muzeum. Za podstawę do naszych rozważań posłuży bardzo bogaty materiał zgrupo-
wany w dwóch muzeach: Narodowym w Warszawie i Narodowym w Krakowie. Akwarele
i rysunki znajdujące się w Muzeum Narodowym w Warszawie w liczbie 30 pochodzą z daru
rodziny Seweryna Smolikowskiego : te, które posiada Muzeum Narodowe w Krakowie (Oddział
Czapskich) w liczbie 971, pochodzą z daru Konstancji Skirmuntowej3.
1 Tyg. II. 1875, II, s. 216.
2 Album Widoków Historycznych Polski poświęcony Rodakom zrysowany z natury przez Napoleona Ordę...
Pińsk — Warszawa 1873—1883.
3 Konstancja Skirmuntowa autorka prac: Dzieje Litwy, 1885; Nad Niemnem i nad Bałtykiem w zaraniu,
1897, była spowinowacona z Napoleonem Ordą, bowiem jego siostra Hortensja była żoną Skirmunta. M. Szu-
k i e w i с z, Dzieje, rozwój i przyszłość Muzeum Narodowego w Krakowie. Kraków, 1909, s. 34.
Widoki te są zbiorem jedynym. Nie wiem czy prywatny człowiek
sam jeden kiedyś czegoś podobnego dokonał. My tu w kilku się niemi
rozkoszowaliśmy, przypominając strony rodzinne. Dzięki panu za to
znakomite dzieło. Jeżeli to Album, jeszcze się jak pan przyrzekasz, wy-
pełni, to dokonasz szczęśliwie olbrzymiego zadania, o które się wielu
kusiło, a nikt go nie mógł spełnić.
/. /. Kraszewski,.List do Napoleona Ordy z 1885 roku1).
8*
115
NAPOLEON ORDA TWÓRCA WIDOKÓW ARCHITEKTONICZNYCH
ZARYS ŻYCIA I TWÓRCZOŚCI
lia wystawie „Widoki Architektoniczne w malarstwie polskim 1870—1880", zorganizo-
wanej w Muzeum Narodowym w Warszawie w roku 1964, znalazły się między innymi dziełami
sztuki również akwarele Napoleona Ordy. Artysta ten bardzo popularny wśród swoich współ-
czesnych, o czym świadczą liczne o nim wzmianki w literaturze publicystycznej całego kraju, nie
doczekał się dotąd większego opracowania i został niemal zupełnie zapomniany. Dzisiaj znany
nam jest przede wszystkim z „Albumu Widoków Historycznych Polski", który sam wydał2. O jego
rysunkach i akwarelach niewiele wiadomo i po raz pierwszy ujrzały one światło dzienne na
wystawie w Muzeum. Za podstawę do naszych rozważań posłuży bardzo bogaty materiał zgrupo-
wany w dwóch muzeach: Narodowym w Warszawie i Narodowym w Krakowie. Akwarele
i rysunki znajdujące się w Muzeum Narodowym w Warszawie w liczbie 30 pochodzą z daru
rodziny Seweryna Smolikowskiego : te, które posiada Muzeum Narodowe w Krakowie (Oddział
Czapskich) w liczbie 971, pochodzą z daru Konstancji Skirmuntowej3.
1 Tyg. II. 1875, II, s. 216.
2 Album Widoków Historycznych Polski poświęcony Rodakom zrysowany z natury przez Napoleona Ordę...
Pińsk — Warszawa 1873—1883.
3 Konstancja Skirmuntowa autorka prac: Dzieje Litwy, 1885; Nad Niemnem i nad Bałtykiem w zaraniu,
1897, była spowinowacona z Napoleonem Ordą, bowiem jego siostra Hortensja była żoną Skirmunta. M. Szu-
k i e w i с z, Dzieje, rozwój i przyszłość Muzeum Narodowego w Krakowie. Kraków, 1909, s. 34.
Widoki te są zbiorem jedynym. Nie wiem czy prywatny człowiek
sam jeden kiedyś czegoś podobnego dokonał. My tu w kilku się niemi
rozkoszowaliśmy, przypominając strony rodzinne. Dzięki panu za to
znakomite dzieło. Jeżeli to Album, jeszcze się jak pan przyrzekasz, wy-
pełni, to dokonasz szczęśliwie olbrzymiego zadania, o które się wielu
kusiło, a nikt go nie mógł spełnić.
/. /. Kraszewski,.List do Napoleona Ordy z 1885 roku1).
8*
115