Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (12.1968)

4. N. Orda, Beresteczko, kościółpotrynitarski, akw., MNK, Gab. Ryc, Ill-r. a. 4139

w uroczym krajobrazie guberni kijowskiej Orda pobudzony jego pięknem oraz zabytkami
architektury rozpoczyna pracę nad zbieraniem materiału do cyklu widoków tej ziemi.

I znowu tak jak na obczyźnie, artysta obchodzi lub objeżdża przygodnymi wózkami cały
kraj. Wędrując od miasta do miasta i od wsi do wsi odtwarza konsekwentnie i z upodobaniem
widoki architektoniczne napotykanych zabytków.

Najwcześniejszym rysunkiem z cyklu polskiego, znanym nam i datowanym rokiem 1860, jest
wyspa w ogrodzie w Worocewieżach, miejscowości rodzinnej Ordy. Z następnego roku 1861
znane nam są : pałac Tyzenhauza w Grodnie i cztery widoki Pieninki w Poznańskiem. Pierwsze te
prace powstały prawdopodobnie przypadkowo w czasie krótkiego pobytu tam artysty, który
przypuszczalnie zrobił kilka wypadów z Worocewicz do tych miejscowości. Rysunki te wykonane
ołówkiem pobieżnie nie są ciekawe pod względem artystycznym. Mają one cechy twórczości
amatorskiej i posiadają wszystkie jej zalety i wady.

Największym zainteresowaniem Napoleona Ordy cieszyła się gubernia wołyńska. Sto siedem-
dziesiąt siedem pozostałych prac, wykonanych w latach 1862—1874, pokazują wspaniałe rezyden-

122