Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (14.1970)

swój wpływ. Terakotowe statuetki Besa, które będą tu prezentowane, są typowymi prowincjo-
nalnymi wytworami. Figurki, polichromowane, wykonane były w formach jedno- lub dwu-
częściowych.

Sześć zabytków stanowią przedstawienia Besa w kamieniu — rzeźba w piaskowcu i pięć
reliefów, z czego dwa wykonane są w wapieniu, a trzy w piaskowcu.

Zabytki podzielone zostały w grupy według występujących atrybutów, które pozwalają
określić typ przedstawienia Besa, nie zaś według rodzaju materiału, w jakim były wykonane,
czy miejsca znalezienia. W obrębie jednego typu stosowane jest kryterium chronologiczne.
Jeśli przypuszczalny czas powstania zabytków jest ten sam, czynnikiem szeregującym jest ich
stan zachowania. Uzasadnienie proponowanego datowania zabytków nr 7 i 8 omówione zos-
tało wspólnie, po opisie obydwóch, podobnie w przypadku zabytków nr 10 i 11. Z wyjątkiem
rzeźby Besa i reliefu z Faras zespół stanowi najczęściej spotykane typy przedstawień Eesa w sztuce
egipskiej.

Cały ten zespół charakteryzuje fragmentaryczny stan zachowania, pozwalający jednak w wielu
wypadkach na rekonstrukcję całości dzięki analogicznym typom przedstawień Eesa.

1. BES Z NOŻEM
Nrinw. 141270 MN
Zakupiony w Tell Edfu w 1938
Wys. 0,418 m, szer. 0,187 m, grub. 0,197 m
Rzeźba w piaskowcu
Przełamana w polowie wysokości nóg

Bes nagi, stojący na wysokiej bazie, wsparty o słup. Głowę wień-
czy niska korona z czterema, jednakowej wysokości piórami strusimi
w kształcie trójkątów rozszerzających się ku górze, oddzielonych
od siebie, kończących się na jednym poziomie. Duża głowa i szeroka
twarz łączy się bezpośrednio z korpusem. Oczy tworzą dwa wgłębienia
zajmujące znaczną część twarzy, nos szeroki u nasady, ku dołowi
jeszcze bardziej się poszerza ukazując nozdrza, usta wąskie, wydobyte
z tła długim nacięciem, po obu stronach od kącików oczu do ust
biegną łukowate bruzdy. Korpus w stosunku do całej sylwetki nie-
proporcjonalnie krótki, bez podkreślonej muskulatury, z zazna-
czonym pępkiem i wąską przepaską na lędźwiach. Bark lewej ręki
umiejscowiony na'wysokości ust, ręka wsparta na udzie, prawa, bar-
dzo cienka, równie wysoko umieszczona, opuszczona i zgięta w łokciu trzyma na wysokości
piersi krótki nóż. Poniżej tej ręki równolegle do niej biegną dwa nacięcia. Nogi szeroko roz-
stawione, nadmiernie wysokie, chude, pałąkowato wygięte, opierają się na bazie.

25