Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (14.1970)

Barbara Penkala

PRZYCZYNY NISZCZENIA KAMIENNYCH ELEMENTÓW
ZABYTKOWYCH Z FARAS

EWSTĘP
lementy kamienne z Faras, będące przedmiotem badań, zostały wydobyte w latach 1961 —
1962 i przywiezione do Polski w latach 1962—1964. Przechowywane są w Muzeum Narodowym
w Warszawie w pomieszczeniu zamkniętym, ogrzewanym. W pierwszym okresie stan ich za-
chowania był dobry i dopiero z biegiem czasu ujawniły się procesy niszczenia. Początkowo była
to zmiana barwy, następnie wykwity soli, łuszczenie się i osypywanie, zwłaszcza na powierzch-
niach zewnętrznych ornamentowanych. Z postępem procesów niszczenia elementy w widoczny
sposób traciły na wytrzymałości i powstała konieczność ich konserwacji.

Przed podjęciem decyzji co do wyboru metody konserwacji należało przeprowadzić badania
materiału kamiennego, z którego są wykonane elementy z Faras w celu określenia ich składu
mineralnego oraz własności fizycznych i chemicznych. Na podstawie uzyskanych wyników ba-
dań można było ustalić przyczyny niszczenia i wskazać kierunki postępowania konserwator-
skiego.

WYNIKI BADAŃ PRÓBEK POBRANYCH Z ELEMENTÓW ZABYTKOWYCH

W FARAS

Do badań pobrano 11 próbek z różnych elementów w ten sposób, aby były reprezentowane
wszystkie rodzaje materiałów kamiennych. Próbki przedstawiają cztery grupy piaskowców,
a mianowicie:

— piaskowce czerwone

— piaskowce żółte drobnoziarniste

— piaskowce żółtawe nierównoziarniste

— piaskowce nierównoziarniste o zmiennej barwie jasnoszare, miejscami niebieskawo-szare lub
żółtawe.

W celu określenia składu mineralnego badanych próbek, przeprowadzono badania makro-
i mikroskopowe oraz analizę chemiczną i oznaczono zawartość soli rozpuszczalnych w wodzie.

411