DOI Heft:
Sztuka starożytna
DOI Artikel:Zdrojewska, Wanda: Attyckie odważniki drachmowe
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19584#0016
Należy żałować, że autorka cennej, wydanej w 1964 r. rozprawy, poświęconej odważnikom
i miarom pojemności, odkrytym na agorze ateńskiej, ogranicza się do serii staterów i min oraz ich
frakcji i wymienia zaledwie pare ciężarków drachmowych, nie poświęcając im prawie wcale
uwagi7.
Największą wartość, jeśli chodzi o odważniki drachmowe, mają dla nas dwie pozycje biblio-
graficzne. Pierwsza z nich to katalog Pernice, w którym w ramach systematyki odważników at-
tyckich w kształcie ołowianych płytek znalazły się również drobne normatywy8. Drugą jest obszer-
na rozprawa Czujstowej, poświęcona odważnikom i systemom wagowym używanym na terenach
nadczarnomorskich, ujmująca m.in. grupę attyckich ciężarków drachmowych, cenny materiał
porównawczy9.
Z dotychczasowych opracowań wynika, że ciężarki drachmowe przedstawiają następujące
wartości :
największe i to nieliczne — 25 drachm10
rzadko występujące —20, 16, 12, 7, 6 drachm
częstsze ■— 10 i 8 drachm
bardzo liczne — 5, 3, 2 drachmy i 1 drachma
najczęstsze — 4 drachmy
odważniki pośrednie między didrachmą i drachmą np.
1 drachma 4 obole
najdrobniejsze — 4, 3, 2 obole i 1 obol
Występujące na nich oznaczenia reliefowe lub ryte pozwalają na odczytanie wartości wagowej-
Jednocześnie umożliwiają one wyodrębnienie dwóch grup odważników, odpowiadających dwu
różnym okresom historycznym : starsze drachmy, związane głównie z normą solońską oraz młod.
sze, wzmiankowane pierwszy raz przez Liwiusza dla 194 r. p.n.e.11. Te ostatnie, jak mówi Pernice,
były stosowane zasadniczo w okresie, gdy Ateny przyjęły rzymski system wagowy, a więc od I w.
p.n.e., choć poszczególne ciężarki mogą być starsze.
Wśród oznaczeń starszej grupy wymienia się Д dla 10 drachm;-!"1. — 5, (- — dla drachmy,
I dla obola12. Natomiast młodsze drachmy były określane literami alfabetu od A do I13.
7 M. Lang, Weights and Measuies [w:] Athenian Agora. X, 1964, s. 26, tabl. I.
8 E. Pernice, Griechiscte Gewichte. Berlin 1894, s. 22—23, 45—47, 56—59.
9 Л. И. Ч у й с t o b а, Античные и средневековые весовые системы, имевшие хождение в се-
верном Причерноморье. Археология и история Боспора, III, 1962, s. 20—25 i 33—36.
10 Pernice, jw., s. 45 uważa, że nie było potrzeby stosowania odważników 25rdrachmowych, gdyż 1/4
miny odpowiadała inna grupa odważników — z wyobrażeniem półksiężyca. Dlatego też 25 drachm pojawia się
rzadko.
11 Pernice, jw.,s . 58.
12 Hul tsch, jw., s. 142,143; M i ch o n, jw., s. 552; P e г n i с e, jw., passim.
13 P er nice, jw., s. 58; Ч у й с т о в a, jw., s. 20—25 i 33—37.
12
t
i miarom pojemności, odkrytym na agorze ateńskiej, ogranicza się do serii staterów i min oraz ich
frakcji i wymienia zaledwie pare ciężarków drachmowych, nie poświęcając im prawie wcale
uwagi7.
Największą wartość, jeśli chodzi o odważniki drachmowe, mają dla nas dwie pozycje biblio-
graficzne. Pierwsza z nich to katalog Pernice, w którym w ramach systematyki odważników at-
tyckich w kształcie ołowianych płytek znalazły się również drobne normatywy8. Drugą jest obszer-
na rozprawa Czujstowej, poświęcona odważnikom i systemom wagowym używanym na terenach
nadczarnomorskich, ujmująca m.in. grupę attyckich ciężarków drachmowych, cenny materiał
porównawczy9.
Z dotychczasowych opracowań wynika, że ciężarki drachmowe przedstawiają następujące
wartości :
największe i to nieliczne — 25 drachm10
rzadko występujące —20, 16, 12, 7, 6 drachm
częstsze ■— 10 i 8 drachm
bardzo liczne — 5, 3, 2 drachmy i 1 drachma
najczęstsze — 4 drachmy
odważniki pośrednie między didrachmą i drachmą np.
1 drachma 4 obole
najdrobniejsze — 4, 3, 2 obole i 1 obol
Występujące na nich oznaczenia reliefowe lub ryte pozwalają na odczytanie wartości wagowej-
Jednocześnie umożliwiają one wyodrębnienie dwóch grup odważników, odpowiadających dwu
różnym okresom historycznym : starsze drachmy, związane głównie z normą solońską oraz młod.
sze, wzmiankowane pierwszy raz przez Liwiusza dla 194 r. p.n.e.11. Te ostatnie, jak mówi Pernice,
były stosowane zasadniczo w okresie, gdy Ateny przyjęły rzymski system wagowy, a więc od I w.
p.n.e., choć poszczególne ciężarki mogą być starsze.
Wśród oznaczeń starszej grupy wymienia się Д dla 10 drachm;-!"1. — 5, (- — dla drachmy,
I dla obola12. Natomiast młodsze drachmy były określane literami alfabetu od A do I13.
7 M. Lang, Weights and Measuies [w:] Athenian Agora. X, 1964, s. 26, tabl. I.
8 E. Pernice, Griechiscte Gewichte. Berlin 1894, s. 22—23, 45—47, 56—59.
9 Л. И. Ч у й с t o b а, Античные и средневековые весовые системы, имевшие хождение в се-
верном Причерноморье. Археология и история Боспора, III, 1962, s. 20—25 i 33—36.
10 Pernice, jw., s. 45 uważa, że nie było potrzeby stosowania odważników 25rdrachmowych, gdyż 1/4
miny odpowiadała inna grupa odważników — z wyobrażeniem półksiężyca. Dlatego też 25 drachm pojawia się
rzadko.
11 Pernice, jw.,s . 58.
12 Hul tsch, jw., s. 142,143; M i ch o n, jw., s. 552; P e г n i с e, jw., passim.
13 P er nice, jw., s. 58; Ч у й с т о в a, jw., s. 20—25 i 33—37.
12
t