DOI Heft:
Sztuka nowożytna
DOI Artikel:Matuszakajte, Maria: Wizerunek Stanisława Radziwiłła
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19584#0085
Maria Matuszakajte
WIZERUNEK STANISŁAWA RADZIWIŁŁA
W nieświeskiej galerii portretów radziwiłłowskich, określanych zwykle mianem portretów
w wieńcu laurowym, uderza znaczna ilość wizerunków imaginacyjnych1. Niektóre z nich powstały
jeszcze w XVI stuleciu, główna zaś część należy do pierwszej połowy XVII w. Wśród licznych
dzieł tego typu wyróżnia się znacznie późniejszy wizerunek Stanisława Radziwiłła, przechowywa-
ny w Muzeum Narodowym w Warszawie nr inw. 185186 (il. 1).
W historii rodu Radziwiłłów zachowały się o tym magnacie tylko bardzo skąpe wiadomości.
Był drugim z rzędu synem wojewody wileńskiego i kanclerza W. Ks. Lit. Mikołaja III Radziwiłła,
oraz Elżbiety Nasiłowskiej i odziedziczy! po ojcu, nadany temu przez cesarza Maksymiliana, ty-
tuł księcia na Goniądzu i Medelach. Sprawował urząd starosty uszpolskiego i penauskiego
i zmarł w bardzo jeszcze młodym wieku w 1531 roku. Jeden z rodowodów radziwiłłowskich poda-
je, że na krótko przed śmiercią zaręczył się z Anną z Rytwian, tak w nim zakochaną, że po zgonie
narzeczonego nie chciała już za nikogo innego wyjść za mąż2. Według innego rodowodu, uwzględ-
nionego również przez autora monografii nieświeskiej galerii portretów oraz w miedziorycie
Leybowicza (il. 2) Stanisław ożenił się z Anną z Balic Bonerówną3, córką Jana Bonera de Visen-
berg, starosty rabsztyńskiego i oświęcimskiego, zmarłą bezpotomnie w г. 15294. Biograf Radzi-
wiłłów. Edward Kotłubaj podjął próbę pogodzenia obu tych wersji, tłumacząc, że Stanisław Ra-
dziwiłł mógł zaręczyć się z Anną z Rytwian już jako wdowiec, po śmierci swej pierwszej żony5.
1 Pełny zespół w znacznej części utraconych dziś portretów został odtworzony w zbiorze miedziorytów
wydanych pod tytułem: Icônes Familiae Ducalis Radivilianae... ab anno 1346 — ad annum 1758 deductae Nes-
visii... Autorem zamieszczonych w tym zbiorze wizerunków był sztycharz H. Leybowicz, pracujący w połowie
XVIII w. w Nieświeżu.
2 E. Kołtubaj, Galerja Nieświeżska portretów Radziwiłłowskich. Wilno 1859, s. 41, 42.
3 Wiadomość o Annie z Balic Bonerównie zawiera inskrypcja na olejnym portrecie Stanisława Radziwiłła,
jak również na jego wizerunku sztychowanym przez H. Leybowicza. Dworzaczek podaje, iż poślubiona przez
Radziwiłła Bonerówną miała na imię Magdalena. W. Dworzaczek, Genealogia. Warszawa 1959, tabl. 163.
4 Kotłubaj.jw., s. 42.
5 Jw., s. 42.
6 Rocznik Muz. Nar. XXII
81
WIZERUNEK STANISŁAWA RADZIWIŁŁA
W nieświeskiej galerii portretów radziwiłłowskich, określanych zwykle mianem portretów
w wieńcu laurowym, uderza znaczna ilość wizerunków imaginacyjnych1. Niektóre z nich powstały
jeszcze w XVI stuleciu, główna zaś część należy do pierwszej połowy XVII w. Wśród licznych
dzieł tego typu wyróżnia się znacznie późniejszy wizerunek Stanisława Radziwiłła, przechowywa-
ny w Muzeum Narodowym w Warszawie nr inw. 185186 (il. 1).
W historii rodu Radziwiłłów zachowały się o tym magnacie tylko bardzo skąpe wiadomości.
Był drugim z rzędu synem wojewody wileńskiego i kanclerza W. Ks. Lit. Mikołaja III Radziwiłła,
oraz Elżbiety Nasiłowskiej i odziedziczy! po ojcu, nadany temu przez cesarza Maksymiliana, ty-
tuł księcia na Goniądzu i Medelach. Sprawował urząd starosty uszpolskiego i penauskiego
i zmarł w bardzo jeszcze młodym wieku w 1531 roku. Jeden z rodowodów radziwiłłowskich poda-
je, że na krótko przed śmiercią zaręczył się z Anną z Rytwian, tak w nim zakochaną, że po zgonie
narzeczonego nie chciała już za nikogo innego wyjść za mąż2. Według innego rodowodu, uwzględ-
nionego również przez autora monografii nieświeskiej galerii portretów oraz w miedziorycie
Leybowicza (il. 2) Stanisław ożenił się z Anną z Balic Bonerówną3, córką Jana Bonera de Visen-
berg, starosty rabsztyńskiego i oświęcimskiego, zmarłą bezpotomnie w г. 15294. Biograf Radzi-
wiłłów. Edward Kotłubaj podjął próbę pogodzenia obu tych wersji, tłumacząc, że Stanisław Ra-
dziwiłł mógł zaręczyć się z Anną z Rytwian już jako wdowiec, po śmierci swej pierwszej żony5.
1 Pełny zespół w znacznej części utraconych dziś portretów został odtworzony w zbiorze miedziorytów
wydanych pod tytułem: Icônes Familiae Ducalis Radivilianae... ab anno 1346 — ad annum 1758 deductae Nes-
visii... Autorem zamieszczonych w tym zbiorze wizerunków był sztycharz H. Leybowicz, pracujący w połowie
XVIII w. w Nieświeżu.
2 E. Kołtubaj, Galerja Nieświeżska portretów Radziwiłłowskich. Wilno 1859, s. 41, 42.
3 Wiadomość o Annie z Balic Bonerównie zawiera inskrypcja na olejnym portrecie Stanisława Radziwiłła,
jak również na jego wizerunku sztychowanym przez H. Leybowicza. Dworzaczek podaje, iż poślubiona przez
Radziwiłła Bonerówną miała na imię Magdalena. W. Dworzaczek, Genealogia. Warszawa 1959, tabl. 163.
4 Kotłubaj.jw., s. 42.
5 Jw., s. 42.
6 Rocznik Muz. Nar. XXII
81