DOI Heft:
Sztuka starożytna
DOI Artikel:Zdrojewska, Wanda: Attyckie odważniki drachmowe
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19584#0018
1. Odważnik o wartości 33 drachmy 2 obole. Ateny. Koniec V. w. p.n.e.
Nr. inw. 142811 MN
W pierwszej grupie na szczególną uwagę zasługuje odważnik w kształcie prostokątnej płytki,
o lekko wklęsłych bocznych krawędziach i wysuniętych narożach. Górną jego powierzchnię wy-
pełnia reliefowe określenie wartości—■ ^д!'18-
Zabytek jest niezmiernie ciekawy z uwagi na swoją wartość wagową. Legenda wskazuje na
33 drachmy 2 obole, co potwierdza ciężar obiektu, przy przyjęciu za podstawę drachmy wagi ok.
4,37 g. będącej częścią małej jednostki — miny solońskiej. Dotychczasowa literatura przedmiotu
nie wymienia wśród ciężarków drachmowych cięższego, jak 25 drachm. Tymczasem zabytek
warszawski jest niezbitym dowodem na to, że były w użyciu i wyższe wartości. Już to jedno ustale-
nie pozwala nam oczekiwać, iż dalsze badania prowadzone nad odważnikami drachmowymi być
może ujawnią jeszcze inne, nieznane dotąd dane odnośnie obiektów tej kategorii.
Na zaprezentowanym przez nas zabytku, między dwoma deltami, a pod określeniem drachmy,
znajduje się niewielkie reliefowe przedstawienie głowy byka, odlane podobnie jak legenda razem
z obiektem. Nie zostało ono zauważone przez Froehnera, który zanotował tylko określenie war-
tości, wagę zabytku i jego proweniencję, nie dając żadnej interpretacji.
Przedstawienie głowy byka należy do symboli występujących na większych odważnikach —
podwójnej minie targowej ((j.và àyopala) orazjxva ерторио]19. Typ wyobrażenia wiąże się z moty-
wem dekoracyjnym znanym z monet ateńskich z VI w. p.n.e.20 Obok jednak odważników przed-
18 Nr inw. 142811 MN. Ofów. Wys. —0,05 m, szer. — 0,045 m, grub. — 0,009 m; waga —146 g. Prow.:
Pireus. Publ.: Fro eh ner, jw., s. 191, nr 57.
19 Por. P e r n i с e, jw. nr kat. 610 oraz Lang, jw., s. 7. Zdaniem tej ostatniej mina z głową byka należy
do standartu 150 i datuje się na VI w.p.n.e. Jest ona wcześniejsza od podwójnej miny targowej. Autorka sugeruje,
że początkowo symbol występował na odważnikach wartości miny, później zosta! przyjęty na dwuminowe,
20 Na tan temat por. Zdrojewska, Z problematyki, jw., s. 93—94 ii. 24. Lang, jw., s. 6 pisze
o związaniu tego symbolu z odważnikami w VI w. p.n.e.
14
Nr. inw. 142811 MN
W pierwszej grupie na szczególną uwagę zasługuje odważnik w kształcie prostokątnej płytki,
o lekko wklęsłych bocznych krawędziach i wysuniętych narożach. Górną jego powierzchnię wy-
pełnia reliefowe określenie wartości—■ ^д!'18-
Zabytek jest niezmiernie ciekawy z uwagi na swoją wartość wagową. Legenda wskazuje na
33 drachmy 2 obole, co potwierdza ciężar obiektu, przy przyjęciu za podstawę drachmy wagi ok.
4,37 g. będącej częścią małej jednostki — miny solońskiej. Dotychczasowa literatura przedmiotu
nie wymienia wśród ciężarków drachmowych cięższego, jak 25 drachm. Tymczasem zabytek
warszawski jest niezbitym dowodem na to, że były w użyciu i wyższe wartości. Już to jedno ustale-
nie pozwala nam oczekiwać, iż dalsze badania prowadzone nad odważnikami drachmowymi być
może ujawnią jeszcze inne, nieznane dotąd dane odnośnie obiektów tej kategorii.
Na zaprezentowanym przez nas zabytku, między dwoma deltami, a pod określeniem drachmy,
znajduje się niewielkie reliefowe przedstawienie głowy byka, odlane podobnie jak legenda razem
z obiektem. Nie zostało ono zauważone przez Froehnera, który zanotował tylko określenie war-
tości, wagę zabytku i jego proweniencję, nie dając żadnej interpretacji.
Przedstawienie głowy byka należy do symboli występujących na większych odważnikach —
podwójnej minie targowej ((j.và àyopala) orazjxva ерторио]19. Typ wyobrażenia wiąże się z moty-
wem dekoracyjnym znanym z monet ateńskich z VI w. p.n.e.20 Obok jednak odważników przed-
18 Nr inw. 142811 MN. Ofów. Wys. —0,05 m, szer. — 0,045 m, grub. — 0,009 m; waga —146 g. Prow.:
Pireus. Publ.: Fro eh ner, jw., s. 191, nr 57.
19 Por. P e r n i с e, jw. nr kat. 610 oraz Lang, jw., s. 7. Zdaniem tej ostatniej mina z głową byka należy
do standartu 150 i datuje się na VI w.p.n.e. Jest ona wcześniejsza od podwójnej miny targowej. Autorka sugeruje,
że początkowo symbol występował na odważnikach wartości miny, później zosta! przyjęty na dwuminowe,
20 Na tan temat por. Zdrojewska, Z problematyki, jw., s. 93—94 ii. 24. Lang, jw., s. 6 pisze
o związaniu tego symbolu z odważnikami w VI w. p.n.e.
14