DOI Heft:
Sztuka starożytna
DOI Artikel:Zdrojewska, Wanda: Attyckie odważniki drachmowe
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19584#0022
Stempel na naszym zabytku odciśnięty wewnątrz delty, związany z monetami ateńskimi
z V w. p.n.e. jest niewątpliwie wcześniejszy i musiał powstać wkrótce po wykonaniu odważnika.
Natomiast głowa Demeter dodana w 3 ćw. IV w. p.n.e. dowodzi posługiwania się miarą wagi
przez dwa stulecia. Nie znając proweniencji zabytku warszawskiego, nie możemy stwierdzić, czy
z Olbii powrócił on do Aten, czy też pozostał na terenach nadczarnomorskich do chwili odkrycia.
Następny ołowiany odważnik drachmowy ze zbiorów Muzeum Narodowego ma kształt
prostokątnej płytki o lekko wklęsłych ściankach bocznych i zaokrąglonych narożach. Opatrzony
jest reliefową legendą M — 12 drachm32.
5. 12 drachm. Ateny. Koniec V w. p.n.e. Nr inw. 142817 MN
Analogiczne określenie wartości pojawia się na dwóch ciężarkach publikowanych przez Per-
nice, odkrytych w Atenach33, przydzielonych przez niego do grupy starszych drachm. Gdybyśmy
mogli porównać wszystkie trzy zabytki, być może okazałoby się, że odlano je w jednej formie.
Zabytek warszawski ma powierzchnię silnie startą, należy przeto sądzić, że jego waga pierwotnie
była bliższa wadze odważników opracowanych przez Pernice (ok. 50—51 g) i dawała drachmę
wagi ponad 4 g. Ciężar, jak i forma oznaczenia wartości skłaniają nas ku umieszczeniu odważnika
w grupie starszych drachm, podobnie jak określił analogiczne ciężarki Pernice, a więc w czasie
VI—III w. p.n.e. Być może dodawano go również do wagi uzupełniając standart 138 do standartu
150, a w takim przypadku nie byłby wcześniejszy jak koniec V w. p.n.e.
W kolekcji warszawskiej znajduje się również pentadrachma, zbliżona do opisanych wyżej
zabytków kształtem płytki. Kwadratowa, ma lekko wklęsłe krawędzie boczne i wysunięte, zao-
krąglone naroża. Krawędzie zaklepane są nieco ponad górną powierzchnię, ozdobioną dużym
reliefowym oznaczeniem wartości — fi 34- Przeliczenie wykazuje, że odpowiada ona drachmie
ok. 4,18 g (Froehner podaje wagę 22 g).
32 Nr inw. 142817 MN. Ołów. Wys. — 0,032 m, szer. — 0,028 m, grub. — 0,006 m; waga — 45,87 g. Prow. :
Ateny. Publ.: Froehner, jw., s. 191, nr 59 — błędnie odczytane określenie wartości jako ' Гд~1,
33 Pernice, jw., s. 146, nr kat. 433 i 434. Ten ostatni znaleziony na Akropolis; starsze publikacje podaje
Pernice.
34 Nr inw. 142833 MN. Ołów. Wys. = szer.— 0,022 m, grub.— 0,005 m; waga —20,9 g. Prow.: Ateny.
Publ.: Froehner, jw., s. 191, nr 63."
18
z V w. p.n.e. jest niewątpliwie wcześniejszy i musiał powstać wkrótce po wykonaniu odważnika.
Natomiast głowa Demeter dodana w 3 ćw. IV w. p.n.e. dowodzi posługiwania się miarą wagi
przez dwa stulecia. Nie znając proweniencji zabytku warszawskiego, nie możemy stwierdzić, czy
z Olbii powrócił on do Aten, czy też pozostał na terenach nadczarnomorskich do chwili odkrycia.
Następny ołowiany odważnik drachmowy ze zbiorów Muzeum Narodowego ma kształt
prostokątnej płytki o lekko wklęsłych ściankach bocznych i zaokrąglonych narożach. Opatrzony
jest reliefową legendą M — 12 drachm32.
5. 12 drachm. Ateny. Koniec V w. p.n.e. Nr inw. 142817 MN
Analogiczne określenie wartości pojawia się na dwóch ciężarkach publikowanych przez Per-
nice, odkrytych w Atenach33, przydzielonych przez niego do grupy starszych drachm. Gdybyśmy
mogli porównać wszystkie trzy zabytki, być może okazałoby się, że odlano je w jednej formie.
Zabytek warszawski ma powierzchnię silnie startą, należy przeto sądzić, że jego waga pierwotnie
była bliższa wadze odważników opracowanych przez Pernice (ok. 50—51 g) i dawała drachmę
wagi ponad 4 g. Ciężar, jak i forma oznaczenia wartości skłaniają nas ku umieszczeniu odważnika
w grupie starszych drachm, podobnie jak określił analogiczne ciężarki Pernice, a więc w czasie
VI—III w. p.n.e. Być może dodawano go również do wagi uzupełniając standart 138 do standartu
150, a w takim przypadku nie byłby wcześniejszy jak koniec V w. p.n.e.
W kolekcji warszawskiej znajduje się również pentadrachma, zbliżona do opisanych wyżej
zabytków kształtem płytki. Kwadratowa, ma lekko wklęsłe krawędzie boczne i wysunięte, zao-
krąglone naroża. Krawędzie zaklepane są nieco ponad górną powierzchnię, ozdobioną dużym
reliefowym oznaczeniem wartości — fi 34- Przeliczenie wykazuje, że odpowiada ona drachmie
ok. 4,18 g (Froehner podaje wagę 22 g).
32 Nr inw. 142817 MN. Ołów. Wys. — 0,032 m, szer. — 0,028 m, grub. — 0,006 m; waga — 45,87 g. Prow. :
Ateny. Publ.: Froehner, jw., s. 191, nr 59 — błędnie odczytane określenie wartości jako ' Гд~1,
33 Pernice, jw., s. 146, nr kat. 433 i 434. Ten ostatni znaleziony na Akropolis; starsze publikacje podaje
Pernice.
34 Nr inw. 142833 MN. Ołów. Wys. = szer.— 0,022 m, grub.— 0,005 m; waga —20,9 g. Prow.: Ateny.
Publ.: Froehner, jw., s. 191, nr 63."
18