DOI Heft:
Sztuka starożytna
DOI Artikel:Zdrojewska, Wanda: Attyckie odważniki drachmowe
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19584#0028
wskazuje na związek z drachmą ok. 7,01 g, a więc częścią u,va àyopala. Ustalenie to zgodne jest
z kształtem płytki charakterystycznym dla miny targowej53.
Z kolei nasuwa się pytanie, jak należy datować zabytek. Znane nam ciężarki 8-drachmowe
określane przy pomocy H mieszczą się, jak już stwierdziliśmy, wśród młodszych drachm at-
tyckich. Z kolei odważniki o wartości 8 drachm starszych — związane z miną solońską oznaczane
były odmiennie — Г rr 54. W oparciu o samą formę legendy bylibyśmy skłonni sugerować,
że odważnik warszawski jest bliski czasowo młodszym drachmom, a więc być może pochodzi
z III w. p.n.e. Z drugiej jednak strony istnieje możliwość, iż sposób oznaczania starszych ciężar-
ków drachmowych stanowiących część normy solońskiej był odmienny od legendy występującej
na współczesnych im zabytkach dotyczących miny targowej55. W takim przypadku omawiane
8 drachm mogłoby być wcześniejsze. 1 znów stanęliśmy wobec problemu wymagającego dalszych
studiów.
Ciekawy w naszych rozważaniach wydaje się być zabytek w formie kwadratowej płytki o bocz-
nych krawędziach ściętych ukośnie, co daje kształt niskiego trapezu56. Górną jego powierzchnię
zdobi plastyczna litera Г określająca wartość jako 5 drachm, umieszczona w górnym lewym
narożu oraz usytuowane przy przeciwległym narożu reliefowe przedstawienie żółwia lądowego.
12. 5 drachm. Ateny. Poł. V w.p.n.e.—III w.p.n.e. Nr inw. 142814 MN
Zwierzę ułożone poziomo, ma głowę zwróconą ku prawej krawędzi odważnika. Ciężar zabytku
przekracza niewątpliwie normę solońską. Z przeliczenia wynika, że jest on wielokrotnością drach-
my 5,9 g, a nawet powyżej zważywszy, źe pierwotnie waga jego mogła być większa (Froehner
podaje ją jako 30 g).
53 Na ten temat por. Zdrojewska, Z problematyki, j\v., s. 96.
54 Pernice, jw., s. 147, nr kat. 443—448.
55 Legenda w formie litery H występuje nie tylko na ciężarkach drachmowych. Znamy szereg przykładów
1/2 miny oznaczon>ch H —-'щщхчолы. Por. np. D. M. Robinson, Excavations at Olynthus, X, Metal
and Minor Miscellaneous Finds. Baltimore, London, Oxford 1941, s. 454, tabl. CXLI, nr 2391.
56 Nr inw. 142814 MN. Ołów. Wys. = szer. —0,022 m, grub. —0,007 m; waga —29,5 g. Prow.: nieznana.
Publ.: Froehner, jw., s. 191, nr 64.
24
z kształtem płytki charakterystycznym dla miny targowej53.
Z kolei nasuwa się pytanie, jak należy datować zabytek. Znane nam ciężarki 8-drachmowe
określane przy pomocy H mieszczą się, jak już stwierdziliśmy, wśród młodszych drachm at-
tyckich. Z kolei odważniki o wartości 8 drachm starszych — związane z miną solońską oznaczane
były odmiennie — Г rr 54. W oparciu o samą formę legendy bylibyśmy skłonni sugerować,
że odważnik warszawski jest bliski czasowo młodszym drachmom, a więc być może pochodzi
z III w. p.n.e. Z drugiej jednak strony istnieje możliwość, iż sposób oznaczania starszych ciężar-
ków drachmowych stanowiących część normy solońskiej był odmienny od legendy występującej
na współczesnych im zabytkach dotyczących miny targowej55. W takim przypadku omawiane
8 drachm mogłoby być wcześniejsze. 1 znów stanęliśmy wobec problemu wymagającego dalszych
studiów.
Ciekawy w naszych rozważaniach wydaje się być zabytek w formie kwadratowej płytki o bocz-
nych krawędziach ściętych ukośnie, co daje kształt niskiego trapezu56. Górną jego powierzchnię
zdobi plastyczna litera Г określająca wartość jako 5 drachm, umieszczona w górnym lewym
narożu oraz usytuowane przy przeciwległym narożu reliefowe przedstawienie żółwia lądowego.
12. 5 drachm. Ateny. Poł. V w.p.n.e.—III w.p.n.e. Nr inw. 142814 MN
Zwierzę ułożone poziomo, ma głowę zwróconą ku prawej krawędzi odważnika. Ciężar zabytku
przekracza niewątpliwie normę solońską. Z przeliczenia wynika, że jest on wielokrotnością drach-
my 5,9 g, a nawet powyżej zważywszy, źe pierwotnie waga jego mogła być większa (Froehner
podaje ją jako 30 g).
53 Na ten temat por. Zdrojewska, Z problematyki, j\v., s. 96.
54 Pernice, jw., s. 147, nr kat. 443—448.
55 Legenda w formie litery H występuje nie tylko na ciężarkach drachmowych. Znamy szereg przykładów
1/2 miny oznaczon>ch H —-'щщхчолы. Por. np. D. M. Robinson, Excavations at Olynthus, X, Metal
and Minor Miscellaneous Finds. Baltimore, London, Oxford 1941, s. 454, tabl. CXLI, nr 2391.
56 Nr inw. 142814 MN. Ołów. Wys. = szer. —0,022 m, grub. —0,007 m; waga —29,5 g. Prow.: nieznana.
Publ.: Froehner, jw., s. 191, nr 64.
24