DOI Heft:
Sztuka starożytna
DOI Artikel:Zdrojewska, Wanda: Odważniki Bizantyjskie
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.19585#0107
% A . Pewną analogię wagową stanowi tu odkryta w Koryncie w warstwie z XI—XIII w. brą-
zowa czarka, oznaczona pięciu paralelnymi nacięciami przy brzegu jako pięć jednostek, z których
każda miałaby 29,66 g84. Autorka publikacji znalezisk korynckich słusznie zauważyła, że ciężar
taki nie stanowi żadnej relacji w stosunku do normatywu nomismy bizantyjskiej, dodając, iż
problem może wyjaśnić większa ilość materiału zabytkowego.
Analiza serii zabytków odkrytych w Koryncie w warstwie z XI—XIII w., bez oznaczeń war-
tości, uformowanych w kształcie czarek lub dysków, nasuwa nam pewne spostrzeżenie. Otóż
m.in. Davidson85 interpretuje jeden z nich, ważący 14,8 g jako 4 lub 3 nomismy, a więc przyjmu-
je nomismę wagi 3,7 g lub 4,9 g. Naszą uwagę zwraca tu fakt, że ciężar tego zabytku odpowiada
dokładnie połowie ciężaru odważnika warszawskiego. Przytoczony wyżej koryncki, reprezentujący
zgodnie z określeniem pięć jednostek Wagowych, mieści się w tym samym zespole. Można przeto
założyć, że być może w czasie, z którego pochodzą znaleziska w Koryncie (XI—XIII w.) miał
zastosowanie cięższy normatyw.
Oczywiście nasze rozważania są bardzo hipotetyczne i dopiero dalsze badania prowadzone
w tym kierunku mogą przynieść rozwiązanie zagadnienia. Tym niemniej z jednej strony nadwaga
interesującego zabytku a z drugiej nietypowa dekoracja, nie mająca paraleli w znanym nam dotąd
materiale, zmuszają do zastanowienia. Być może odważnik należy do grupy związanej z jakimś
późnym ośrodkiem produkcyjnym, dotychczas nie przebadanym. Niestety w chwili obecnej nie
jesteśmy w stanie stwierdzić tego z pewnością.
Kolejny odważnik ze zbiorów warszawskich został znaleziony w Faras86. Zabytek przypo-
mina dwie nieregularne, zestawione podstawami płasko ścięte piramidki. Najszersza partia
została zaznaczona niestarannie, nieznaczną wypukłością powierzchni. Płaszczyzny ścięte są
obramowane lekko wystającymi krawędziami i pokryte warstwą ołowiu.
84 Davidson, jw., s. 207 i 212, nr kat. 1632, tabl. 96.
85 D a v i d s o n, jw., s. 211, nr kat. 1625, tabl. 95.
86 Nr inw. 149490 MN. Nr inw. wyk. 84/61. Wys. — 0,018 m, szer. — 0,016 m. Waga 30,974 g (pierwotnie
musiała być nieco niższa, gdyż zabytek pokrywa warstwa korozji). Prow.: zabytek został znaleziony 12111961 r.
w Faras, na wschodzie komu w warstwie archeologicznej z XI—XIII w.n.e. Publ.: Michałowski, jw., s.
163, nr 20.
7. Uncja. XI—XIII w.n.e. Nr inw. 149490 MN. Widok z góry i profil
105
zowa czarka, oznaczona pięciu paralelnymi nacięciami przy brzegu jako pięć jednostek, z których
każda miałaby 29,66 g84. Autorka publikacji znalezisk korynckich słusznie zauważyła, że ciężar
taki nie stanowi żadnej relacji w stosunku do normatywu nomismy bizantyjskiej, dodając, iż
problem może wyjaśnić większa ilość materiału zabytkowego.
Analiza serii zabytków odkrytych w Koryncie w warstwie z XI—XIII w., bez oznaczeń war-
tości, uformowanych w kształcie czarek lub dysków, nasuwa nam pewne spostrzeżenie. Otóż
m.in. Davidson85 interpretuje jeden z nich, ważący 14,8 g jako 4 lub 3 nomismy, a więc przyjmu-
je nomismę wagi 3,7 g lub 4,9 g. Naszą uwagę zwraca tu fakt, że ciężar tego zabytku odpowiada
dokładnie połowie ciężaru odważnika warszawskiego. Przytoczony wyżej koryncki, reprezentujący
zgodnie z określeniem pięć jednostek Wagowych, mieści się w tym samym zespole. Można przeto
założyć, że być może w czasie, z którego pochodzą znaleziska w Koryncie (XI—XIII w.) miał
zastosowanie cięższy normatyw.
Oczywiście nasze rozważania są bardzo hipotetyczne i dopiero dalsze badania prowadzone
w tym kierunku mogą przynieść rozwiązanie zagadnienia. Tym niemniej z jednej strony nadwaga
interesującego zabytku a z drugiej nietypowa dekoracja, nie mająca paraleli w znanym nam dotąd
materiale, zmuszają do zastanowienia. Być może odważnik należy do grupy związanej z jakimś
późnym ośrodkiem produkcyjnym, dotychczas nie przebadanym. Niestety w chwili obecnej nie
jesteśmy w stanie stwierdzić tego z pewnością.
Kolejny odważnik ze zbiorów warszawskich został znaleziony w Faras86. Zabytek przypo-
mina dwie nieregularne, zestawione podstawami płasko ścięte piramidki. Najszersza partia
została zaznaczona niestarannie, nieznaczną wypukłością powierzchni. Płaszczyzny ścięte są
obramowane lekko wystającymi krawędziami i pokryte warstwą ołowiu.
84 Davidson, jw., s. 207 i 212, nr kat. 1632, tabl. 96.
85 D a v i d s o n, jw., s. 211, nr kat. 1625, tabl. 95.
86 Nr inw. 149490 MN. Nr inw. wyk. 84/61. Wys. — 0,018 m, szer. — 0,016 m. Waga 30,974 g (pierwotnie
musiała być nieco niższa, gdyż zabytek pokrywa warstwa korozji). Prow.: zabytek został znaleziony 12111961 r.
w Faras, na wschodzie komu w warstwie archeologicznej z XI—XIII w.n.e. Publ.: Michałowski, jw., s.
163, nr 20.
7. Uncja. XI—XIII w.n.e. Nr inw. 149490 MN. Widok z góry i profil
105