Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (23.1979)

Jadwiga Jaworska

ARCHITEKT FRANCISZEK MARIA LANCI — KARYKATURZYSTA

F

JL ranciszek Maria Lanci (1799—1875) architekt znany ze swej pięćdziesięcioletniej działal-
ności w Polsce1, był także, okazuje się, autorem karykatur i portrecików różnych osobistości
współczesnych. Rysunki tego rodzaju, powstałe niejako na marginesie głównej domeny twór-
czości Lanciego, przedstawiają interesujący materiał, uzupełniający w pewien sposób naszą wie-
dzę o kontaktach architekta ze środowiskiem dla którego pracował.

Piętnaście takich rysunków zachowało się w zbiorach w Nieborowie2. Przechowywane były
tam w papierowej obwolucie, zatytułowanej „Karykatury przez Lanciego”. W zbiorach w Nie-
borowie znajdują się ponadto dwa rysunki3, nie włączone do tej obwoluty, dające się związać
z zespołem karykatur Lanciego. Dwa inne odnaleziono wśród rysunków pochodzących ze zbio-
rów Potockich w Krzeszowicach4.

Rysunki, poza jednym, nie mają sygnatur. Jeden tylko rysunek ze zbiorów w Nieborowie
jest sygnowany i datowany: Lanci 18455. Dwa rysunki ze zbiorów w Krzeszowicach autoryzo-
wane są oznaczeniem: jeden — rysował Lanci Architek [!] wioch6 7, drugi — rysował Lanci1.
Określenia wykonane są pismem odręcznym, atramentem, ręką Katarzyny z Branickich Ada-
mowej Potockiej8. Dziewięć rysunków wykonanych jest piórkiem, tuszem, na szkicu ołówkowym
i pokolorowanych akwarelą, część z nich powerniksowana; osiem wykonanych jest jedynie
w ołówku. Jeden — wykonany tuszem, piórem na kalce, jest zmienionym nieco przerysem z ry-
sunku wykończonego akwarelą.

'A. Bartczaków a, Franciszek Maria Lanci. Warszawa 1954.

2 Nr inw. Nieb. 11/1—15.

3 Nr inw. Nieb. 10/13 i Nieb. 10/14.

4 Nr inw. Rys. Pol. 1230 i Rys. Pol. 3695.

5 Nr inw. Nieb. 11/4.

6 Nr inw. Rys. Pol. 3695.

7 Nr inw. Rys. Pol. 1230.

8 Analogiczne pismo znajduje się na wielu rysunkach pochodzących ze zbiorów w Krzeszowicach.

20 Rocznik Muz. Nar. t. XXIII, 1979

305