DOI Heft:
Sztuka nowożytna
DOI Artikel:Waniewska, Janina; Garczyński: Portrety Garczyńskich ze Zbąszynia
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19585#0263
Janina Waniewska
PORTRETY GARCZYŃSKICH ZE ZBĄSZYNIA
7
X—Zespół portretów Garczyńskich, którymi będę się tutaj zajmować składa się z sześciu wi-
zerunków epitafijnych, z drugiej połowy XVIII wieku, dwóch portretów pastelowych Stefana
i Weroniki Garczyńskich, wykonanych przed 1770 rokiem i dwóch wizerunków poety Stefana
Garczyńskiego z pierwszej połowy XIX stulecia. Ponadto z pierwszej połowy XIX wieku za-
chowały się dwa kobiece wizerunki, z których jeden uchodzi za portret Katarzyny z Radoliń-
skich Garczyńskiej a drugi przedstawia Emilję z Garczyńskich Gajewską.
Epitafijne portrety tej rodziny znajdują się obecnie w kościele parafialnym w Zbąszyniu
(ił. I)1. Przedstawiają one dwie pary małżonków, Stefana wojewodę poznańskiego i jego żonę
Zofię z Tuchołków Garczyńskich oraz ich syna kasztelana rospierskiego z żoną Katarzyną
Radolińską (il. 2—4). Dwa następne portrety, mają wyobrażać Stefana Garczyńskiego, wnuka
wojewody poznańskiego, od 1781 roku rotmistrza wojsk koronnych i być może jego żonę Annę
Skórzewską, siostrę hr. Fryderyka z Lubostronia (il. 5—6)2.
Opracowanie niniejszego zespołu wydaje się pożyteczne nie tylko ze względu na wzbogacenie
naszej znajomości zabytków polskich, lecz także dla przypomnienia wybitnej roli niektóiych
członków tej rodziny, tak bardzo zasłużonej dla narodowej kultury polskiej3. Warto się nimi
zająć także dlatego, że portrety tego typu należą już do rzadkości: wiele z nich zniszczono pod-
czas ostatniej wojny światowej, a niektóre padły ofiarą rabunku uprawianego przez handlarzy
1 Zbąszyń, kościół parafialny pod wezw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. B. Chlebowski,
Zbąszyń, Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV, Warszawa 1895, s. 513.
2 Instytut Sztuki PAN w Warszawie, Zbąszyń — fototeka.
3 Niniejsze opracowanie powstało w ramach działalności Ośrodka Badań nad Polskim Portretem w Muzeum
Narodowym w Warszawie. Kierownikowi Ośrodka, P. dr Janinie Ruszczycównie dziękuję za ułatwienie realizacji
tej pracy.
261
PORTRETY GARCZYŃSKICH ZE ZBĄSZYNIA
7
X—Zespół portretów Garczyńskich, którymi będę się tutaj zajmować składa się z sześciu wi-
zerunków epitafijnych, z drugiej połowy XVIII wieku, dwóch portretów pastelowych Stefana
i Weroniki Garczyńskich, wykonanych przed 1770 rokiem i dwóch wizerunków poety Stefana
Garczyńskiego z pierwszej połowy XIX stulecia. Ponadto z pierwszej połowy XIX wieku za-
chowały się dwa kobiece wizerunki, z których jeden uchodzi za portret Katarzyny z Radoliń-
skich Garczyńskiej a drugi przedstawia Emilję z Garczyńskich Gajewską.
Epitafijne portrety tej rodziny znajdują się obecnie w kościele parafialnym w Zbąszyniu
(ił. I)1. Przedstawiają one dwie pary małżonków, Stefana wojewodę poznańskiego i jego żonę
Zofię z Tuchołków Garczyńskich oraz ich syna kasztelana rospierskiego z żoną Katarzyną
Radolińską (il. 2—4). Dwa następne portrety, mają wyobrażać Stefana Garczyńskiego, wnuka
wojewody poznańskiego, od 1781 roku rotmistrza wojsk koronnych i być może jego żonę Annę
Skórzewską, siostrę hr. Fryderyka z Lubostronia (il. 5—6)2.
Opracowanie niniejszego zespołu wydaje się pożyteczne nie tylko ze względu na wzbogacenie
naszej znajomości zabytków polskich, lecz także dla przypomnienia wybitnej roli niektóiych
członków tej rodziny, tak bardzo zasłużonej dla narodowej kultury polskiej3. Warto się nimi
zająć także dlatego, że portrety tego typu należą już do rzadkości: wiele z nich zniszczono pod-
czas ostatniej wojny światowej, a niektóre padły ofiarą rabunku uprawianego przez handlarzy
1 Zbąszyń, kościół parafialny pod wezw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. B. Chlebowski,
Zbąszyń, Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV, Warszawa 1895, s. 513.
2 Instytut Sztuki PAN w Warszawie, Zbąszyń — fototeka.
3 Niniejsze opracowanie powstało w ramach działalności Ośrodka Badań nad Polskim Portretem w Muzeum
Narodowym w Warszawie. Kierownikowi Ośrodka, P. dr Janinie Ruszczycównie dziękuję za ułatwienie realizacji
tej pracy.
261