Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (23.1979)

Helena Domaszewska

ZBIORY GRAFIKI

OBCEJ W MUZEUM NARODOWYM
W WARSZAWIE

n

ogatc zbiory graficzne w Muzeum Narodowym w Warszawie uległy z biegiem lat różnym
przemianom. Obecnie Dział Grafiki Obcej, o którym będzie mowa w tym opracowaniu, od nie-
dawna, bo od 1960 roku został wcielony do Galerii Malarstwa Obcego.

Grafika Obca jest jedynie częścią kolekcji, która narastała powoli. Zaczątkiem jej były ma-
teriały ikonograficzne, ocalałe dokumenty zniszczonego wojnami kraju. Były to zbiory fotografii
zabytków architektury polskiej, wycinki z pism zawierające ilustracje, widoki miast m.in. miasta
Lwowa i Wilna, portrety osobistości, stare dagerotypy, pocztówki, zabytkowe karty do gry
i wiele innych cennych obiektów. Wśród nich są rękopisy zawierające nieraz unikalne ilustracje.
W dziale tym niedawno opracowano rękopis, ocalały ze zniszczonego pożarem zbioru Biblioteki
Ordynacji Krasińskich, w którym pod drewnianą okładką jest wlepiona rzadka niezmiernie ry-
cina przedstawiająca scenę, w której Najświętsza Panna Maria spotyka umęczonego Chrystusa
Vir dolorum. Miedzioryt ten jest wczesną pracą z ok. 1460 r. mistrza z terenów północnych Eu-
ropy.

To nagromadzenie rycin artystycznych o dużej wartości wraz z wycinkami i fotografiami
datuje się od 1862 r. od czasu powstania Muzeum jako zbioru pamiątek przeszłości. O zbiorach
warszawskich pisał prof. Lorentz w dziejach Muzeum, że „zbiory te powstały z darów ufnie
składanych Muzeum, aby je uchronić od zniszczenia i zapomnienia”.

Gabinet Rycin został rozdzielony w 1960 r. pomiędzy dwie galerie: Malarstwa Polskiego
i Obcego, na zespoły rysunków i grafiki polskich i obcych szkół dawnych. Grafika nowoczesna
i rysunki należą do Galerii Sztuki Współczesnej. Dawne zbiory ikonograficzne zostały wyłączone
jako Dział Dokumentacji ze względu na inne techniki opracowania nie należące do grafiki arty-
stycznej, ale działy te nadal zazębiają się i uzupełniają.

Zbiór grafiki obcej Muzeum Narodowego w Warszawie jest ściśle związany z dziejami ma-
cierzystej instytucji i z procesem rozwoju kolekcjonerstwa polskiego w okresie po pierwszej
wojnie światowej. W czasie drugiej wojny światowej wpłynęły do kolekcji wcześniej powstałe
zbiory jak wielki zbiór Wrocławski z XVII w., zbiory Gołuchowskie i Nieborowskie. Oczywiście

349