DOI Heft:
Sztuka średniowieczna
DOI Artikel:Dobrzeniecki, Tadeusz: Gotycka płaskorzeźba ze sceną Pokłonu Trzech Króli - odnaleziony pierwowzór znynych od dawna jego kopii: analiza stylistyczna i ikonograficzna
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19585#0119
Tadeusz Dobrzeniecki
GOTYCKA PŁASKORZEŹBA ZE SCENĄ POKŁONU TRZECH KRÓLI
— ODNALEZIONY PIERWOWZÓR ZNANYCH OD DAWNA JEGO
KOPII
ANALIZA STYLISTYCZNA I IKONOGRAFICZNA
O
tto Schmitt w publikacji traktującej o późnośredniowiecznej rzeźbie na obszarze Górnej
Nadrenii (Oberrhein) wymienił kilka dzieł ołtarzowych, będących naśladownictwem sztychów
Mistrza E.S.1. Znacznie szerszy wpływ tego artysty na alzacką rzeźbę widoczny jest w reliefach
wykonywanych szczególnie chętnie w Alzacji z terakoty, stiuku i masy papierowej (cartapesta).
Wśród wskazanych przez Schmitta przykładów tego rodzaju twórczości budzą specjalne zainte-
resowanie, zarówno ze względu na ikonografię jak i cechy stylistyczne, dwie grupy dzieł:
I) Narodzenie Chrystusa: 1) relief z kolekcji J. Bóhlera w Monachium, nawiązujący do trzech
sztychów Mistrza E. S. (L 120, 136, 196)2 2) z prywatnej kolekcji we Frankfurcie3, 3) z ko-
lekcji Schnutgena w Kolonii, 4) w Germańskim Muzeum w Norymberdze4.
II) Pokłon Trzech Króli: stiukowy relief, znajdujący się od 1913 r. w berlińskim muzeum.
W katalogu rzeźb berlińskiego muzeum wydanym w 1930 r. przez Theodora Demmlera płasko-
rzeźba ze sceną Pokłonu Trzech Króli została określona jako dzieło powstałe przy końcu XV w.
na obszarze Alzacji — w szkole z Kolmaru. Demmler, uwzględniając istnienie identycznej płas-
korzeźby z kolekcji J. Bohlera, wysunął twierdzenie, że te dwa reliefy stiukowe są kopiami
obecnie zaginionego pierwowzoru, którym była zapewne drewniana płaskorzeźba5. Badacz ten
w czasie opracowywania swego katalogu nie mógł poznać ważnego dzieła Huberta Wilma z
1 O. Schmitt, Oberrheinische Plastik im ausgehenden Mittelalter. Freiburg i. Br. 1924, s. 26.
2 Schmitt, jw., s. 26, tabl. 29a, stiuk z dawną polichromią; 31,5x25,5 cm, Alzacja, koniec XV w.; taki
sam relief znajduje się w Fiirstl. Hohenzollernsches Museum, Sigmaringen, pochodzi rzekomo z Messkirch.
3 O. Schmitt — G. Swarzenski, Meisterwerke der Bildhauerkunst in Frankfurter Privatbesitz.
t. I, Frankfurt a. M. 1921, nr 94.
4 Pierwowzór plastyczny trzech wymienionych przez Schmitta egzemplarzy oparty jest na kilku sztychach E.S.
5 Th. Demmler, Die Bildwerke in Holz, Stein und Ton. t. III, Berlin u. Leipzig 1930, s. 110, nr 7051:
Die Bildwerke des Deutschen Museums.
117
GOTYCKA PŁASKORZEŹBA ZE SCENĄ POKŁONU TRZECH KRÓLI
— ODNALEZIONY PIERWOWZÓR ZNANYCH OD DAWNA JEGO
KOPII
ANALIZA STYLISTYCZNA I IKONOGRAFICZNA
O
tto Schmitt w publikacji traktującej o późnośredniowiecznej rzeźbie na obszarze Górnej
Nadrenii (Oberrhein) wymienił kilka dzieł ołtarzowych, będących naśladownictwem sztychów
Mistrza E.S.1. Znacznie szerszy wpływ tego artysty na alzacką rzeźbę widoczny jest w reliefach
wykonywanych szczególnie chętnie w Alzacji z terakoty, stiuku i masy papierowej (cartapesta).
Wśród wskazanych przez Schmitta przykładów tego rodzaju twórczości budzą specjalne zainte-
resowanie, zarówno ze względu na ikonografię jak i cechy stylistyczne, dwie grupy dzieł:
I) Narodzenie Chrystusa: 1) relief z kolekcji J. Bóhlera w Monachium, nawiązujący do trzech
sztychów Mistrza E. S. (L 120, 136, 196)2 2) z prywatnej kolekcji we Frankfurcie3, 3) z ko-
lekcji Schnutgena w Kolonii, 4) w Germańskim Muzeum w Norymberdze4.
II) Pokłon Trzech Króli: stiukowy relief, znajdujący się od 1913 r. w berlińskim muzeum.
W katalogu rzeźb berlińskiego muzeum wydanym w 1930 r. przez Theodora Demmlera płasko-
rzeźba ze sceną Pokłonu Trzech Króli została określona jako dzieło powstałe przy końcu XV w.
na obszarze Alzacji — w szkole z Kolmaru. Demmler, uwzględniając istnienie identycznej płas-
korzeźby z kolekcji J. Bohlera, wysunął twierdzenie, że te dwa reliefy stiukowe są kopiami
obecnie zaginionego pierwowzoru, którym była zapewne drewniana płaskorzeźba5. Badacz ten
w czasie opracowywania swego katalogu nie mógł poznać ważnego dzieła Huberta Wilma z
1 O. Schmitt, Oberrheinische Plastik im ausgehenden Mittelalter. Freiburg i. Br. 1924, s. 26.
2 Schmitt, jw., s. 26, tabl. 29a, stiuk z dawną polichromią; 31,5x25,5 cm, Alzacja, koniec XV w.; taki
sam relief znajduje się w Fiirstl. Hohenzollernsches Museum, Sigmaringen, pochodzi rzekomo z Messkirch.
3 O. Schmitt — G. Swarzenski, Meisterwerke der Bildhauerkunst in Frankfurter Privatbesitz.
t. I, Frankfurt a. M. 1921, nr 94.
4 Pierwowzór plastyczny trzech wymienionych przez Schmitta egzemplarzy oparty jest na kilku sztychach E.S.
5 Th. Demmler, Die Bildwerke in Holz, Stein und Ton. t. III, Berlin u. Leipzig 1930, s. 110, nr 7051:
Die Bildwerke des Deutschen Museums.
117