DOI Heft:
5-46 Starożytność
DOI Artikel:Zdrojewska, Wanda: Attyckie odważniki z amforą
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19633#0011
Wanda Zdrojewska
ATTYCKIE ODWAŻNIKI Z AMFORĄ
A
■L \^ttyckie odważniki płytkowe stanowią niewątpliwie ciekawy materiał do studiów.
Zwłaszcza dotyczy to większych normatywów tj. wielokrotności i frakcji statera, najstarszej,
ciężkiej jednostki wagowej a także wielokrotności i części miny, odpowiadającej ciężarem po-
łowie statera1. Ołowiane (niekiedy brązowe) płytki łączą się w grupy o jednolitych symbolach
1 legendach, związanych z określonymi wartościami wagowymi. Bogaty repertuar stosowanych
symboli (astragal, głowa byka, koło, amfora, pół i ćwierć amfory, żółw morski i lądowy, polowa
żółwia, delfin, półksiężyc, połowa półksiężyca, róg obfitości) wzbudza zainteresowanie i skłania
do przypuszczeń, że dany motyw może stanowić kryterium datowania2.
Zagadnienie chronologii attyckich odważników opatrzonych symbolami było przedmiotem
dociekań M. Lang3. Publikując miary wagi i pojemności odkryte na agorze ateńskiej, ustaliła
1 Jak się przyjmuje, stater (niekiedy nazywany ciężką miną) była to ciężka jednostka wagowa wprowadzona
Przez Solona. Por. na ten temat F. H u 11 s с h, Griechische und rômische Metrologie. Graz 1971 (przedruk wy-
dania berlińskiego z 1882 г.), s. 138 i п., s. 199 i п. (tamże źródła pisane). Por. też E. P e r n i с e, Griechische
Gewichte. Berlin 1894, s. 24 i n. i s. 54 i п.; В. V. H e a d, Historia Numorum. Oxford 1911, s. 366 i п.; A. S e -
Sre, Metrologia e circolazione monetaria degli antichi. Bologna 1928, s. 123 i п.; W. Giesecke, Antikes
Geldwesen. Leipzig 1938, s. 5 i n. ; A. E. В e r r i m a n, Historical Metrology. New York 1953, s. 107 i n. ; L. В r e -
g 1 i a, Numismatica antica. Storia e metrologia. Milano 1967, s. 181 ; A. S t a z i o, Misure ponderali. Enciclopedia
Classica. Щ, cz. I, Storia e antichità. Torino 1959, s. 573—576; M. Lang, Weights and Measures. [w:] The
Athenian Agora X. Princeton 1964, s. 2-^t.
Mina przejęła z czasem funkcję statera, stając się podstawową jednostką wagi. Najstarsze odważniki minowe
pochodzą z początku V w. p.n.e. Rozpowszechnienie miny nastąpiło w poł. V w. Por. na ten temat W. Zdro-
jewska, Geneza i rozwój attyckich mierników wagi. Studium archeologiczne (praca doktorska złożona na
Uniwersytecie Warszawskim). Warszawa 1982, s. 194.
2 Por. W. Zdrojewska, Z problematyki greckich odważników. Rocznik Muzeum Narodowego w War-
szawie, XXI, 1977, s. 75—98. W rozprawie tej podjęłam po raz pierwszy próbę datowania niektórych odważników
attyckich z symbolami, znajdujących się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie.
3 Lang, jw., s. 1 i n.
7
ATTYCKIE ODWAŻNIKI Z AMFORĄ
A
■L \^ttyckie odważniki płytkowe stanowią niewątpliwie ciekawy materiał do studiów.
Zwłaszcza dotyczy to większych normatywów tj. wielokrotności i frakcji statera, najstarszej,
ciężkiej jednostki wagowej a także wielokrotności i części miny, odpowiadającej ciężarem po-
łowie statera1. Ołowiane (niekiedy brązowe) płytki łączą się w grupy o jednolitych symbolach
1 legendach, związanych z określonymi wartościami wagowymi. Bogaty repertuar stosowanych
symboli (astragal, głowa byka, koło, amfora, pół i ćwierć amfory, żółw morski i lądowy, polowa
żółwia, delfin, półksiężyc, połowa półksiężyca, róg obfitości) wzbudza zainteresowanie i skłania
do przypuszczeń, że dany motyw może stanowić kryterium datowania2.
Zagadnienie chronologii attyckich odważników opatrzonych symbolami było przedmiotem
dociekań M. Lang3. Publikując miary wagi i pojemności odkryte na agorze ateńskiej, ustaliła
1 Jak się przyjmuje, stater (niekiedy nazywany ciężką miną) była to ciężka jednostka wagowa wprowadzona
Przez Solona. Por. na ten temat F. H u 11 s с h, Griechische und rômische Metrologie. Graz 1971 (przedruk wy-
dania berlińskiego z 1882 г.), s. 138 i п., s. 199 i п. (tamże źródła pisane). Por. też E. P e r n i с e, Griechische
Gewichte. Berlin 1894, s. 24 i n. i s. 54 i п.; В. V. H e a d, Historia Numorum. Oxford 1911, s. 366 i п.; A. S e -
Sre, Metrologia e circolazione monetaria degli antichi. Bologna 1928, s. 123 i п.; W. Giesecke, Antikes
Geldwesen. Leipzig 1938, s. 5 i n. ; A. E. В e r r i m a n, Historical Metrology. New York 1953, s. 107 i n. ; L. В r e -
g 1 i a, Numismatica antica. Storia e metrologia. Milano 1967, s. 181 ; A. S t a z i o, Misure ponderali. Enciclopedia
Classica. Щ, cz. I, Storia e antichità. Torino 1959, s. 573—576; M. Lang, Weights and Measures. [w:] The
Athenian Agora X. Princeton 1964, s. 2-^t.
Mina przejęła z czasem funkcję statera, stając się podstawową jednostką wagi. Najstarsze odważniki minowe
pochodzą z początku V w. p.n.e. Rozpowszechnienie miny nastąpiło w poł. V w. Por. na ten temat W. Zdro-
jewska, Geneza i rozwój attyckich mierników wagi. Studium archeologiczne (praca doktorska złożona na
Uniwersytecie Warszawskim). Warszawa 1982, s. 194.
2 Por. W. Zdrojewska, Z problematyki greckich odważników. Rocznik Muzeum Narodowego w War-
szawie, XXI, 1977, s. 75—98. W rozprawie tej podjęłam po raz pierwszy próbę datowania niektórych odważników
attyckich z symbolami, znajdujących się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie.
3 Lang, jw., s. 1 i n.
7