Instytut Historii Sztuki <Krakau> [Hrsg.]: Sztuka Kresów Wschodnich: materiały sesji naukowej (2.1996)

Kościół parafialny w Kąkolnikach

217

tycznej galeryjce emporowej — kapeli ubranej w kontusze, grającej na fletach
i skrzypcach. Na sklepieniu przęsła chórowego znajdowała się prawdopodob-
nie analogiczna kopuła jak w prezbiterium, obecnie bardzo zniszczona,
z nieczytelnymi fragmentami sceny figuralnej.

Archiwalia przynoszą tylko jedną, lecz ważną informację na temat
ewentualnej daty powstania malowideł. W protokole wizytacji z r. 1774
zapisano, iż staraniem kolatora kościoła (abpa Sierakowskiego) cały kościół
od wewnątrz został „stosownie” pomalowany, kolumny na kolor mar-
murowy, a ich kapitele pozłocono24. Wydaje się więc, iż autor fresków
kąkolnickich może być związany z działalnością fundacyjną arcybiskupa
Wacława Sierakowskiego. Należy jednak odrzucić możliwość łączenia tych
fresków z Tavelliem. Trudno bowiem znaleźć związki stylistyczne z dosko-
nałymi pod względem rysunku i subtelnymi kolorystycznie, uzupełnionymi
delikatnym ornamentem freskami tego artysty w kościele w Nawarii25.
Tavellio operuje bardziej eleganckimi i wysmakowanymi zestawieniami
motywów i elementów ornamentalnych. Freski kąkolnickie pod tym wzglę-
dem są wyraźnie słabsze.

Bliższą analogię dla nich stanowi twórczość Stanisława Stroińskiego,
który właśnie w takich formach — bardziej surowych i uproszczonych —
powtarzał wzory monumentalnego malarstwa austriackiego, łącząc je z jas-
nymi, zimnymi, rozbielanymi i zarazem złamanymi barwami. Charakterystycz-
ne dla twórczości tego artysty są rozbudowane, potężne woluty, ujmujące pola
przedstawień na sklepieniach, oraz olbrzymie ornamentalne wazony, a nawet
taki element, jak pary muzyków w rodzimych strojach, pojawiające się np.
w Łopatynie. Freski z Kąkolnik są blisko związane z malowidłami kościoła
katedralnego we Lwowie, jak również kościoła bernardyńskiego w Krys-
tynopolu, zwłaszcza jeśli chodzi o scenę Hołdu Trzech Króli26. Malowidło na
sklepieniu prezbiterium (il. 4) to kolejny, nie znany dotąd przykład po-
wtórzenia ukośnej Pozzowskiej kopuły, przy tym bardzo wierny i zbliżony do
realizacji Stroińskiego w Tarnopolu27. A zatem chyba właśnie ze Stroińskim
należałoby łączyć dekorację malarską świątyni w Kąkolnikach.

Ołtarze i rzeźby

W świątyni kąkolnickiej znajdowało się niegdyś siedem ołtarzy:

— ołtarz główny, z figurami Matki Boskiej Bolesnej, Św. Jana i dwóch
Proroków (il. 7);

— dwa ołtarze przytęczowe o jednakowych strukturach: p.w. Matki
Boskiej (ołtarz ten posiada również zasuwę-obraz Matki Boskiej
Niepokalanie Poczętej — zob. il. 9), z figurami dwóch biskupów
w szatach pontyfikalnych — ŚŚ. Ambrożego i Augustyna (il. 15);
p.w. Pana Jezusa, z figurami Melchizedecha i Mojżesza (il. 8);