DOI Artikel:
Nestorow, Rafał: Architekt wojoskowy Jacob de Logau na usługach Sieniawskich i Czartoryskich w Brzeżanach w 1 poł. XVIII wieku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.22261#0062
60
Rafał Nestorów
przeprowadził krótką analizę projektu pałacu w Nowosiółce wykazując, że został on
przeznaczony dla Stefana Potockiego i Joanny Sieniawskiej. Niestety, autor oparł się na
nocie zamieszczonej w katalogu rysunków architektonicznych Biblioteki Uniwersytetu
Warszawskiego, podając nazwisko architekta „Logan” z błędną lekcją5. W kolejnym
artykule Kowalczyk podsumował dotychczasową wiedzę na temat Logaua (podając
tym razem prawidłową pisownię nazwiska), którego określa architektem nadwornym
hetmana Adama Mikołaja Sieniawskiego. Autor poszerzył oeuvre brzeżańskiego ar-
chitekta przypisując mu autorstwo drewnianego kościoła w Toustem (r. 1715) koło
Trembowli z fundacji Adama Mikołaja Sieniawskiego6.
Wiadomości biograficzne
W Bibliotece Czartoryskich w Krakowie zachowało się 109 listów Logaua7, które
przynoszą nowe informacje na temat tego architekta. W większości są one pisane
własnoręcznie w języku francuskim. Na początek należy podać prawidłową formę
pisowni jego nazwiska. Wszystkie zachowane listy podpisane są J. „de” lub „des” Lo-
gau. Na podstawie innych źródeł udało się ustalić imię architekta - Jacob, występujące
również w spolszczonej wersji - Jakub8.
Nie wiadomo, kiedy dokładnie Logau pojawił się w Brzeżanach. Wiadomo na-
tomiast, że sprowadził go Adam Mikołaj Sieniawski. W jednym z listów Logau pi-
sał: „świętej pamięci Imć Pan krakowski dowiedział się o mnie i pisał do Imć Pana
Denhoffa abym przyjął służbę w Rz[eczpos]p[o]litej i przysłał mi półroczną gażę do
Brzeżan, w krótkim czasie po tym kazał mnie w swoim regimencie forsztelować za
kapitana”9. Wspomniany w liście „Imć Pan krakowski” to z pewnością Adam Mi-
kołaj Sieniawski, który piastował urząd kasztelana krakowskiego10, a „Imć Pan Den-
hoff” to hetman Stanisław Denhoff, któremu w r. 1724 Sieniawski oddał rękę córki
Zofii11. Logau wspominał o przyjęciu służby w Rzeczypospolitej, można się zatem
zastanawiać nad jego pochodzeniem. Pewnych informacji na ten temat dostarcza
wcześniejsza część powyższego listu, w którym pisze: „służąc w wojsku cesarskim tak
w Węgrzech jak i Sycyliej będąc we Wrocławiu u swoich krewnych”12. Dowiadujemy
się, że Logau był na usługach armii cesarskiej oraz, że pochodził ze Śląska, być może
z Wrocławia, i stamtąd został sprowadzony do Brzeżan za pośrednictwem Stanisława
5 J. Kowalczyk, The Significance ofBohemia and Moraviafor Late-Baroąue Architecture in Poland,
„BHS”, 64, 2002, s. 128-130.
6 J. Kowalczyk, Świątynie i klasztory późnobarokowe w archidiecezji lwowskiej, „RHS”, 28, 2003,
s. 179, 220, 285.
7 BCzart., rkps 5872,1. 21821-21929.
8 BNAN-Lw., 5-1-5735/III, Akta parafii w Brzeżanach 1621-1811 (kopje), s. 63; AALw., AP-36 (Akta
parafii w Brzeżanach), Anniwersarz coroczny w kościelefarnym brzeżańskim dnia 24 lipca za dusze
Ś.P. Jakoba Laogau odprawiający się, którego kapitał 500 złp fundo publico lokowany
9 BCzart., rkps 5872,1.2188, Logau do Zofii Czartoryskiej, 24 VI1736. Ronikier w książce dotyczącej
regimentarzy Adama Mikołaja Sieniawskiego nie wymienia Logaua. Zob. J. Ronikier, Hetman
Adam Sieniawski i jego regimentarze. Studia z historii mentalności szlachty polskiej 1706-1725,
Kraków 2000.
10 A. Link-Lenczowski, Sieniawski Adam Mikołaj, [w:] PSB, t. 37, 1996, s. 105.
11 Ibidem.
12 BCzart., rkps 5872,1. 21881
Rafał Nestorów
przeprowadził krótką analizę projektu pałacu w Nowosiółce wykazując, że został on
przeznaczony dla Stefana Potockiego i Joanny Sieniawskiej. Niestety, autor oparł się na
nocie zamieszczonej w katalogu rysunków architektonicznych Biblioteki Uniwersytetu
Warszawskiego, podając nazwisko architekta „Logan” z błędną lekcją5. W kolejnym
artykule Kowalczyk podsumował dotychczasową wiedzę na temat Logaua (podając
tym razem prawidłową pisownię nazwiska), którego określa architektem nadwornym
hetmana Adama Mikołaja Sieniawskiego. Autor poszerzył oeuvre brzeżańskiego ar-
chitekta przypisując mu autorstwo drewnianego kościoła w Toustem (r. 1715) koło
Trembowli z fundacji Adama Mikołaja Sieniawskiego6.
Wiadomości biograficzne
W Bibliotece Czartoryskich w Krakowie zachowało się 109 listów Logaua7, które
przynoszą nowe informacje na temat tego architekta. W większości są one pisane
własnoręcznie w języku francuskim. Na początek należy podać prawidłową formę
pisowni jego nazwiska. Wszystkie zachowane listy podpisane są J. „de” lub „des” Lo-
gau. Na podstawie innych źródeł udało się ustalić imię architekta - Jacob, występujące
również w spolszczonej wersji - Jakub8.
Nie wiadomo, kiedy dokładnie Logau pojawił się w Brzeżanach. Wiadomo na-
tomiast, że sprowadził go Adam Mikołaj Sieniawski. W jednym z listów Logau pi-
sał: „świętej pamięci Imć Pan krakowski dowiedział się o mnie i pisał do Imć Pana
Denhoffa abym przyjął służbę w Rz[eczpos]p[o]litej i przysłał mi półroczną gażę do
Brzeżan, w krótkim czasie po tym kazał mnie w swoim regimencie forsztelować za
kapitana”9. Wspomniany w liście „Imć Pan krakowski” to z pewnością Adam Mi-
kołaj Sieniawski, który piastował urząd kasztelana krakowskiego10, a „Imć Pan Den-
hoff” to hetman Stanisław Denhoff, któremu w r. 1724 Sieniawski oddał rękę córki
Zofii11. Logau wspominał o przyjęciu służby w Rzeczypospolitej, można się zatem
zastanawiać nad jego pochodzeniem. Pewnych informacji na ten temat dostarcza
wcześniejsza część powyższego listu, w którym pisze: „służąc w wojsku cesarskim tak
w Węgrzech jak i Sycyliej będąc we Wrocławiu u swoich krewnych”12. Dowiadujemy
się, że Logau był na usługach armii cesarskiej oraz, że pochodził ze Śląska, być może
z Wrocławia, i stamtąd został sprowadzony do Brzeżan za pośrednictwem Stanisława
5 J. Kowalczyk, The Significance ofBohemia and Moraviafor Late-Baroąue Architecture in Poland,
„BHS”, 64, 2002, s. 128-130.
6 J. Kowalczyk, Świątynie i klasztory późnobarokowe w archidiecezji lwowskiej, „RHS”, 28, 2003,
s. 179, 220, 285.
7 BCzart., rkps 5872,1. 21821-21929.
8 BNAN-Lw., 5-1-5735/III, Akta parafii w Brzeżanach 1621-1811 (kopje), s. 63; AALw., AP-36 (Akta
parafii w Brzeżanach), Anniwersarz coroczny w kościelefarnym brzeżańskim dnia 24 lipca za dusze
Ś.P. Jakoba Laogau odprawiający się, którego kapitał 500 złp fundo publico lokowany
9 BCzart., rkps 5872,1.2188, Logau do Zofii Czartoryskiej, 24 VI1736. Ronikier w książce dotyczącej
regimentarzy Adama Mikołaja Sieniawskiego nie wymienia Logaua. Zob. J. Ronikier, Hetman
Adam Sieniawski i jego regimentarze. Studia z historii mentalności szlachty polskiej 1706-1725,
Kraków 2000.
10 A. Link-Lenczowski, Sieniawski Adam Mikołaj, [w:] PSB, t. 37, 1996, s. 105.
11 Ibidem.
12 BCzart., rkps 5872,1. 21881