DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.43489#0046
40
Andrzej Józef Baranowski
rodu umocnił papież Paweł III Farnese, powiększając dotychczasowe dobra
o Parmę i Piacenzę i otrzymując dla swej rodziny w 1545 r. tytuł książęcy2.
Obie rodziny zawdzięczały swe pozycje również ówczesnym mocarstwom,
Francji i Hiszpanii, rywalizującym o wpływy we Włoszech. Powiązania te
często się zmieniały, ale sprawę nieco uogólniając można stwierdzić, iż
Medyceusze, z których wywodziły się królowe Katarzyna Medycejska (1519-
1589) i Maria (1573-1642), byli bardziej profrancuscy, natomiast ród Farnese
wiele zawdzięczał Habsburgom. Układ głębokich powiązań włoskich rodów
arystokratycznych i katolickich mocarstw nie uległ zmianie i sto lat później,
gdy ród Barberinich tak wiele zawdzięczał Francji, a Pamphilich - Hiszpanii.
Za rywalizującymi rodzinami Medyceuszy i Farnese stali nie tylko władcy
Francji i Habsburgowie, czyli król Hiszpanii Filip II i jego stryj cesarz Ferdy-
nand I, ale również zakony: głównie dominikanie, związani z Medyceuszami
i Francją, oraz jezuici, faworyzowani przez rodzinę Farnese i Habsburgów.
Przekładało się to w oczywisty sposób na konkurencję między samymi zgro-
madzeniami: z jednej strony byli dominikanie, zakon o średniowiecznym
rodowodzie, posiadający monopol na uniwersytetach włoskich, francuskich
i niemieckich, z drugiej - Towarzystwo Jezusowe, dążące na fali reformy
Kościoła do zajęcia dotychczasowej pozycji nie tylko dominikanów, ale
i augustianów czy benedyktynów. Wskazują na to lokalizacje pierwszych
placówek jezuickich w Rzymie i miastach Europy Środkowej.
Do czasu budowy kościoła jezuickiego del’ Gesu, związanego z rodziną
Farnese, najważniejsze nekropolie rodzin arystokratycznych, na których cho-
wano także papieży, stanowiły dwie świątynie maryjne: Santa Maria del
Popolo - augustianów i Santa Maria sopra Minerva - dominikanów. W pier-
wszej chowano członków rodzin della Rovere, Sforzów, Chigich i Cibo,
w dominikańskiej - Medyceuszy, Carafów, Aldobrandinich i Borghese.
Papież Juliusz II della Rovere (1503-1513), który kontynuował rozpoczęte
przez swego stryja Sykstusa IV przedsięwzięcia artystyczne, m.in. powierzając
Michałowi Aniołowi ukończenie dekoracji malarskiej w Kaplicy Sykstyńskiej
na Watykanie, postanowił też przebudować chór kościoła Santa Maria del
Popolo z przeznaczeniem go na jeszcze jedną kaplicę rodziny della Rovere.
2 Na temat tworzenia się koterii arystokratycznych na dworze papieskim pisał W. Rein-
hard, Papal Power and Family Strategy in the Sixteenth and Sevententh Centuries, w: Princes,
Patronage, and the Nobility. The Court and the Beginning of the Modern Age c. 1450-1650,
Oxford 1991, s. 329-357. Kariery rodzin Farnese, d’Este, della Rovere i innych w okresie
Borgiów przypomniano na wystawie pt. „I Borgia. I’Arte del potere” w Palazzo Ruspoli w
Rzymie, prezentowanej od 3 października 2002 do 23 lutego 2003 r.
Andrzej Józef Baranowski
rodu umocnił papież Paweł III Farnese, powiększając dotychczasowe dobra
o Parmę i Piacenzę i otrzymując dla swej rodziny w 1545 r. tytuł książęcy2.
Obie rodziny zawdzięczały swe pozycje również ówczesnym mocarstwom,
Francji i Hiszpanii, rywalizującym o wpływy we Włoszech. Powiązania te
często się zmieniały, ale sprawę nieco uogólniając można stwierdzić, iż
Medyceusze, z których wywodziły się królowe Katarzyna Medycejska (1519-
1589) i Maria (1573-1642), byli bardziej profrancuscy, natomiast ród Farnese
wiele zawdzięczał Habsburgom. Układ głębokich powiązań włoskich rodów
arystokratycznych i katolickich mocarstw nie uległ zmianie i sto lat później,
gdy ród Barberinich tak wiele zawdzięczał Francji, a Pamphilich - Hiszpanii.
Za rywalizującymi rodzinami Medyceuszy i Farnese stali nie tylko władcy
Francji i Habsburgowie, czyli król Hiszpanii Filip II i jego stryj cesarz Ferdy-
nand I, ale również zakony: głównie dominikanie, związani z Medyceuszami
i Francją, oraz jezuici, faworyzowani przez rodzinę Farnese i Habsburgów.
Przekładało się to w oczywisty sposób na konkurencję między samymi zgro-
madzeniami: z jednej strony byli dominikanie, zakon o średniowiecznym
rodowodzie, posiadający monopol na uniwersytetach włoskich, francuskich
i niemieckich, z drugiej - Towarzystwo Jezusowe, dążące na fali reformy
Kościoła do zajęcia dotychczasowej pozycji nie tylko dominikanów, ale
i augustianów czy benedyktynów. Wskazują na to lokalizacje pierwszych
placówek jezuickich w Rzymie i miastach Europy Środkowej.
Do czasu budowy kościoła jezuickiego del’ Gesu, związanego z rodziną
Farnese, najważniejsze nekropolie rodzin arystokratycznych, na których cho-
wano także papieży, stanowiły dwie świątynie maryjne: Santa Maria del
Popolo - augustianów i Santa Maria sopra Minerva - dominikanów. W pier-
wszej chowano członków rodzin della Rovere, Sforzów, Chigich i Cibo,
w dominikańskiej - Medyceuszy, Carafów, Aldobrandinich i Borghese.
Papież Juliusz II della Rovere (1503-1513), który kontynuował rozpoczęte
przez swego stryja Sykstusa IV przedsięwzięcia artystyczne, m.in. powierzając
Michałowi Aniołowi ukończenie dekoracji malarskiej w Kaplicy Sykstyńskiej
na Watykanie, postanowił też przebudować chór kościoła Santa Maria del
Popolo z przeznaczeniem go na jeszcze jedną kaplicę rodziny della Rovere.
2 Na temat tworzenia się koterii arystokratycznych na dworze papieskim pisał W. Rein-
hard, Papal Power and Family Strategy in the Sixteenth and Sevententh Centuries, w: Princes,
Patronage, and the Nobility. The Court and the Beginning of the Modern Age c. 1450-1650,
Oxford 1991, s. 329-357. Kariery rodzin Farnese, d’Este, della Rovere i innych w okresie
Borgiów przypomniano na wystawie pt. „I Borgia. I’Arte del potere” w Palazzo Ruspoli w
Rzymie, prezentowanej od 3 października 2002 do 23 lutego 2003 r.