DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.43489#0056
50
Andrzej Józef Baranowski
książęce, Lubomirskich i Zbaraskich w Krakowie, swym usytuowaniem, a
ostatnia również nowatorską formą elipsy i kolorystyką wnętrza, były zapo-
wiedzią idei kaplic papieskich. Najwspanialszą wszakże budowlą, powstałą
w okresie Wazów pod wpływem Rzymu, była kaplica świętego Kazimierza
w Wilnie fil. 7-10). Jej zewnętrzna architektura o szlachetnym detalu przy-
pominała kaplicę Zbaraskich, jednak układ planu oraz różnokolorowe marmu-
ry z malarstwem i rzeźbą o wiele bliższe były rozwiązaniom kaplic papies-
kich.
Ugoda zawarta z Austrią, dotycząca tronu polskiego, znalazła odbicie w
treści napisów w kaplicach papieskich przy bazylice Santa Maria Maggiore.
O misji pojednawczej między Zygmuntem III a Habsburgami informuje napis
umieszczony na grobowcu papieża w Cappella Sistina („Papież po wysłaniu
Kardynała Hipolito Aldobrandini legata do Polski uładził spory między dwo-
rem austriackim a Zygmuntem królem Polski”). Z kolei na grobowcu papieża
Klemensa VIII w Cappella Paolina wśród inskrypcji dotyczących jego ponty-
fikatu ważne miejsce zajęły sprawy polskie czasów panowania Zygmunta III:
„Jacka Polaka i Rajmunda Hiszpana pośród błogosławionych... do liczby
świętych zaliczył... w poselstwie do Polski rozwiązał niezgodę między Zyg-
muntem a Austrią. Patriarchę Aleksandryjskiego i biskupów Ruskich dopro-
wadziwszy od schizmy na łono Kościoła Rzymskiego przyjął z apostolską mi-
łością”. Trudno, żeby monarcha polski nie znał niektórych inskrypcji doty-
czących spraw polskich i jego samego. Mogły one dostarczyć dodatkowej
motywacji dla powtórzenia owego rzymskiego wzoru w wileńskim panteonie
Jagiellonów i Wazów.
Korespondencja nuncjusza w Polsce Mario Filonardiego (1635-1643) adre-
sowana do kardynała Francesco Barberiniego skłania do przyjęcia takiego
rozumowania. Bystry obserwator i znawca sztuki relacjonując uroczystość
przeniesienia relikwii św. Kazimierza latem 1636 r. stwierdził, że kaplica
została zrealizowana według rzymskiego projektu: „fatta eon disegno roma-
no”. I dodał, że przypomina dwie kaplice papieskie przy rzymskiej bazylice
Santa Maria Maggiore, choć jest od nich nieco mniejsza13. Nuncjusz równo-
cześnie wyolbrzymiał rolę Władysława IV w powstaniu tego panteonu. Jest
to zrozumiałe, zważywszy zażyłe stosunki łączące nowego monarchę z papie-
żem Urbanem VIII (Barberinim).
13 H. S a m s o n o w i c z, Kaplica św. Kazimierza w Wilnie i uroczyste przeniesienie
relikwii Świętego w 1636 roku, w: Sztuka ziem wschodnich Rzeczypospolitej XV1-XV1I1 w., red.
Lileyko, Lublin 2000, s. 336-337.
Andrzej Józef Baranowski
książęce, Lubomirskich i Zbaraskich w Krakowie, swym usytuowaniem, a
ostatnia również nowatorską formą elipsy i kolorystyką wnętrza, były zapo-
wiedzią idei kaplic papieskich. Najwspanialszą wszakże budowlą, powstałą
w okresie Wazów pod wpływem Rzymu, była kaplica świętego Kazimierza
w Wilnie fil. 7-10). Jej zewnętrzna architektura o szlachetnym detalu przy-
pominała kaplicę Zbaraskich, jednak układ planu oraz różnokolorowe marmu-
ry z malarstwem i rzeźbą o wiele bliższe były rozwiązaniom kaplic papies-
kich.
Ugoda zawarta z Austrią, dotycząca tronu polskiego, znalazła odbicie w
treści napisów w kaplicach papieskich przy bazylice Santa Maria Maggiore.
O misji pojednawczej między Zygmuntem III a Habsburgami informuje napis
umieszczony na grobowcu papieża w Cappella Sistina („Papież po wysłaniu
Kardynała Hipolito Aldobrandini legata do Polski uładził spory między dwo-
rem austriackim a Zygmuntem królem Polski”). Z kolei na grobowcu papieża
Klemensa VIII w Cappella Paolina wśród inskrypcji dotyczących jego ponty-
fikatu ważne miejsce zajęły sprawy polskie czasów panowania Zygmunta III:
„Jacka Polaka i Rajmunda Hiszpana pośród błogosławionych... do liczby
świętych zaliczył... w poselstwie do Polski rozwiązał niezgodę między Zyg-
muntem a Austrią. Patriarchę Aleksandryjskiego i biskupów Ruskich dopro-
wadziwszy od schizmy na łono Kościoła Rzymskiego przyjął z apostolską mi-
łością”. Trudno, żeby monarcha polski nie znał niektórych inskrypcji doty-
czących spraw polskich i jego samego. Mogły one dostarczyć dodatkowej
motywacji dla powtórzenia owego rzymskiego wzoru w wileńskim panteonie
Jagiellonów i Wazów.
Korespondencja nuncjusza w Polsce Mario Filonardiego (1635-1643) adre-
sowana do kardynała Francesco Barberiniego skłania do przyjęcia takiego
rozumowania. Bystry obserwator i znawca sztuki relacjonując uroczystość
przeniesienia relikwii św. Kazimierza latem 1636 r. stwierdził, że kaplica
została zrealizowana według rzymskiego projektu: „fatta eon disegno roma-
no”. I dodał, że przypomina dwie kaplice papieskie przy rzymskiej bazylice
Santa Maria Maggiore, choć jest od nich nieco mniejsza13. Nuncjusz równo-
cześnie wyolbrzymiał rolę Władysława IV w powstaniu tego panteonu. Jest
to zrozumiałe, zważywszy zażyłe stosunki łączące nowego monarchę z papie-
żem Urbanem VIII (Barberinim).
13 H. S a m s o n o w i c z, Kaplica św. Kazimierza w Wilnie i uroczyste przeniesienie
relikwii Świętego w 1636 roku, w: Sztuka ziem wschodnich Rzeczypospolitej XV1-XV1I1 w., red.
Lileyko, Lublin 2000, s. 336-337.