DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.43489#0225
Uwagi o tzw. Cyklu z dziejami św. Tomasza apostoła
219
Kontrastuje to z poprawnie przedstawionym, stojącym na prawo od Chrystusa
chłopcem. Płaszcz Chrystusa w kolorze ostrej czerwieni namalowany został
dość niezdarnie, kolorem lokalnym, podobnie jak ciemnozielona szata spod-
nia. Tkaniny sprawiają wrażenie naszkicowanych, a następnie wypełnionych
niezłamanym kolorem (wg Białostockiego są one ewidentnie przemalowane).
Tymi samymi kolorami: jaskrawą czerwienią i ciemną zielenią posłużył się
malarz do namalowania szat apostoła stojącego za św. Tomaszem, chłopca
przynoszącego list oraz postaci służących widocznych w Domu Łazarza.
W prawym górnym rogu obrazu zwraca uwagę niekonsekwencja zachodzą-
ca między grupą postaci z pierwszego planu, swobodnie namalowanym pejza-
żem a otwartym na zewnątrz budynkiem. Wyłamuje się on z wykreślonej na
obrazie perspektywy, jaką posiadają domy z lewej strony czy też budynki
będące elementami pejzażu. Tworzy to niekorzystną dysharmonię, Dom Łaza-
rza sprawia wrażenie elementu sztucznie dostawionego i odcina się od reszty
kompozycji. Konstrukcja kompozycji akcentuje przede wszystkim dziejącą się
na obrazie historię, której podporządkowana jest logika całości przedstawie-
nia.
Podobnie swobodnie potraktowane w obrazie zostało światło. Jest ono
rozproszone i trudno określić jego źródło. Postacie znajdujące się na pier-
wszym planie oświetlone są, podobnie jak w obrazie otwierającym cykl,
silnym światłem padającym spoza obrazu, z lewej jego strony. Blikuje ono
agresywnie na twarzach i fałdach szat przedstawionych osób. Jedyną postacią
rzucającą cień jest postać chłopca.
Kompozycja całego obrazu wydaje się oparta na przedstawieniach sche-
matu ikonograficznego Chrystus wśród dzieci. Podobieństwo polega na zbliżo-
nym ujęciu; grupa apostołów z lewej, z prawej Chrystus i stojące przed nim
dziecko, lecz zamojski obraz traktowany jako całość przedstawia scenę, która
nie ma dosłownej ikonograficznej analogii. Poszczególne sceny zostały nama-
lowane na podstawie dwóch źródeł. Środkowa scena przedstawiająca Chrys-
tusa i św. Tomasza jest transpozycją centrum kompozycji obrazu Jacopo
Tintoretto Cudowne rozmnożenie chleba i ryły'1 (il. 10) oraz fragmentów
rycin z dzieła Vierixow, skąd zaczerpnięto przedstawienie domu Łazarza
(il. 11 i 12) i postać posłańca stojącego przed Chrystusem (il. 9 i 13). Różni-
ca polega na nieco odmiennym przedstawieniu ruchu Chrystusa i odmłodzeniu
posłańca, który jednak wykonuje podobny gest.
38 Cudowne rozmnożenie chleba i ryb, ok. 1545-1550; olej na płótnie; 154,9 x 407,7 cm;
Metropolitan Museum of Art, New York City.
219
Kontrastuje to z poprawnie przedstawionym, stojącym na prawo od Chrystusa
chłopcem. Płaszcz Chrystusa w kolorze ostrej czerwieni namalowany został
dość niezdarnie, kolorem lokalnym, podobnie jak ciemnozielona szata spod-
nia. Tkaniny sprawiają wrażenie naszkicowanych, a następnie wypełnionych
niezłamanym kolorem (wg Białostockiego są one ewidentnie przemalowane).
Tymi samymi kolorami: jaskrawą czerwienią i ciemną zielenią posłużył się
malarz do namalowania szat apostoła stojącego za św. Tomaszem, chłopca
przynoszącego list oraz postaci służących widocznych w Domu Łazarza.
W prawym górnym rogu obrazu zwraca uwagę niekonsekwencja zachodzą-
ca między grupą postaci z pierwszego planu, swobodnie namalowanym pejza-
żem a otwartym na zewnątrz budynkiem. Wyłamuje się on z wykreślonej na
obrazie perspektywy, jaką posiadają domy z lewej strony czy też budynki
będące elementami pejzażu. Tworzy to niekorzystną dysharmonię, Dom Łaza-
rza sprawia wrażenie elementu sztucznie dostawionego i odcina się od reszty
kompozycji. Konstrukcja kompozycji akcentuje przede wszystkim dziejącą się
na obrazie historię, której podporządkowana jest logika całości przedstawie-
nia.
Podobnie swobodnie potraktowane w obrazie zostało światło. Jest ono
rozproszone i trudno określić jego źródło. Postacie znajdujące się na pier-
wszym planie oświetlone są, podobnie jak w obrazie otwierającym cykl,
silnym światłem padającym spoza obrazu, z lewej jego strony. Blikuje ono
agresywnie na twarzach i fałdach szat przedstawionych osób. Jedyną postacią
rzucającą cień jest postać chłopca.
Kompozycja całego obrazu wydaje się oparta na przedstawieniach sche-
matu ikonograficznego Chrystus wśród dzieci. Podobieństwo polega na zbliżo-
nym ujęciu; grupa apostołów z lewej, z prawej Chrystus i stojące przed nim
dziecko, lecz zamojski obraz traktowany jako całość przedstawia scenę, która
nie ma dosłownej ikonograficznej analogii. Poszczególne sceny zostały nama-
lowane na podstawie dwóch źródeł. Środkowa scena przedstawiająca Chrys-
tusa i św. Tomasza jest transpozycją centrum kompozycji obrazu Jacopo
Tintoretto Cudowne rozmnożenie chleba i ryły'1 (il. 10) oraz fragmentów
rycin z dzieła Vierixow, skąd zaczerpnięto przedstawienie domu Łazarza
(il. 11 i 12) i postać posłańca stojącego przed Chrystusem (il. 9 i 13). Różni-
ca polega na nieco odmiennym przedstawieniu ruchu Chrystusa i odmłodzeniu
posłańca, który jednak wykonuje podobny gest.
38 Cudowne rozmnożenie chleba i ryb, ok. 1545-1550; olej na płótnie; 154,9 x 407,7 cm;
Metropolitan Museum of Art, New York City.