DOI issue:
II. Polskie badania nad starożytnością
DOI article:Scholl, Tomasz: Fortyfikacje państwa bosforańskiego od połowy i w. p.n.e. so III w. n.e.
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.51288#0114
110
niejszym, tj. w I w.n.e. wielkości cegieł są znormalizowane, to w okresie
późniejszym cegły mają bardzo zróżnicowane wymiary. Baszty są budowane na
planie prostokąta, choć wiele z nich zbliżonych jest do planu kwadratu.
Zwraca też uwagę planowość w budowlach obronnych, podporządkowana ogólnym
założeniom rzymskiego castrum przy maksymalnym wykorzystaniu topografii
terenu.
Utrzymany został w zasadzie podział w zakresie materiałów budowlanych.
Na półwyspie Kerczeńskim króluje wapień (choć w okresie późniejszym tmri ej-
sze warownie wzmacniane są nasypem ceglanym), a na półwyspie Tamańskim
podstawowym budulcem jest cegła.
-Zachowane fortyfikacje miast bosforańskich
Pantikapaion
Powierzchnia miasta w pierwszych wiekach naszej ery wynosiła około
39
100 ha. . Odsłonięto tylko jeden fragment muru miejskiego istniejącego od
40
I w.n.e. do IV w.n.e. . Mur ten,odkryty na południowo-zachodnim zboczu II
Krzesła Mitrydatesa ma 8 m długości i 5 m szerokości. Głębokość fundamentu
sięga 1,2 m, a cały fragment muru zachowany jest do wysokości 1,2 m.Odsło-
nięto bardzo niewiele dużych bloków kamiennych długości do 1,7 m i trochę
kamieni średnich rozmiarów. Mur szedł z południowego wschodu na pół-
nocny zachód i od jego strony wewnętrznej odsłonięto dwa bruki ulicy
strategicznej o nawierzchni z tłucznia.
Bruk nr ź^głębokości 0,2 m, odkryty na długości 3,1 m i szerokości
1,5 m, datowany jest na I w.n.e. Leżący na nim bruk nr 3 głębokości
0,25 m, odkryty na długości 2,85 ni i zachowanej szerokości 0,8 m, datowany
jest na II-III w. n.e. Bardzo fragmentarycznie zachowana ulica strate-
giczna nie pozwala niestety na odtworzenie pełnej jej szerokości. Znacznie
rozbudowują się i unowocześniają mury akropolu w I w. p.n.e. - I w.n.e.
Głównym celem tych prac wydaje się być chęć utworzenia stanowisk bojowych
dla machin miotających,a także uodpornienie fortyfikacji na działanie ma-
r / r A 1
chin oblężniczych.Wyraźnie widać to w północnej linii obrony akropolu .
Mur nr 1 zwiększył swoją szerokość do 4,5 m przez dobudowanie od wewnątrz
kamiennego muru nr 7,a przestrzeń między nimi zapełniono tłuczniem spojo-
nym gliną.W odległości 2,8 m od wewnętrznego lica poszerzonego muru wybudo-
wano równoległy mur nr 19, szerokości 1,5 m, oddzielony od niego prosto-
padłymi przegrodami tworzącymi szereg pomieszczeń. Bastion przed murem
nr 1 z.ami eni ono w potężną basztę prostokątną o bokach 10 x 15 m i ścianach
szerokości 1,6 m, mającą cztery wewnętrzne pomieszczenia..Wewnątrz baszty
znal R7.i ono obramowania strzelnic dwu typów: mniejsze i większe. Odsłonięto
f-ragment zachodniej linii obronnej akropolu, złożony z kurtyny długości
39 I.T. Kruglikova, Goroda Bospora v III v. n.e., AG, s.
V.D. Blavatskij, Raskopki Pantikapeja, KSIIMK 33, 1950, s. 19.
V.P. Tolstikov, K voprosu ob oboronitelnych soorużenijach akropolja Pantika-
peja v IV-I v. do n.e,, VDI 3, 1977, s. 158 i n.
niejszym, tj. w I w.n.e. wielkości cegieł są znormalizowane, to w okresie
późniejszym cegły mają bardzo zróżnicowane wymiary. Baszty są budowane na
planie prostokąta, choć wiele z nich zbliżonych jest do planu kwadratu.
Zwraca też uwagę planowość w budowlach obronnych, podporządkowana ogólnym
założeniom rzymskiego castrum przy maksymalnym wykorzystaniu topografii
terenu.
Utrzymany został w zasadzie podział w zakresie materiałów budowlanych.
Na półwyspie Kerczeńskim króluje wapień (choć w okresie późniejszym tmri ej-
sze warownie wzmacniane są nasypem ceglanym), a na półwyspie Tamańskim
podstawowym budulcem jest cegła.
-Zachowane fortyfikacje miast bosforańskich
Pantikapaion
Powierzchnia miasta w pierwszych wiekach naszej ery wynosiła około
39
100 ha. . Odsłonięto tylko jeden fragment muru miejskiego istniejącego od
40
I w.n.e. do IV w.n.e. . Mur ten,odkryty na południowo-zachodnim zboczu II
Krzesła Mitrydatesa ma 8 m długości i 5 m szerokości. Głębokość fundamentu
sięga 1,2 m, a cały fragment muru zachowany jest do wysokości 1,2 m.Odsło-
nięto bardzo niewiele dużych bloków kamiennych długości do 1,7 m i trochę
kamieni średnich rozmiarów. Mur szedł z południowego wschodu na pół-
nocny zachód i od jego strony wewnętrznej odsłonięto dwa bruki ulicy
strategicznej o nawierzchni z tłucznia.
Bruk nr ź^głębokości 0,2 m, odkryty na długości 3,1 m i szerokości
1,5 m, datowany jest na I w.n.e. Leżący na nim bruk nr 3 głębokości
0,25 m, odkryty na długości 2,85 ni i zachowanej szerokości 0,8 m, datowany
jest na II-III w. n.e. Bardzo fragmentarycznie zachowana ulica strate-
giczna nie pozwala niestety na odtworzenie pełnej jej szerokości. Znacznie
rozbudowują się i unowocześniają mury akropolu w I w. p.n.e. - I w.n.e.
Głównym celem tych prac wydaje się być chęć utworzenia stanowisk bojowych
dla machin miotających,a także uodpornienie fortyfikacji na działanie ma-
r / r A 1
chin oblężniczych.Wyraźnie widać to w północnej linii obrony akropolu .
Mur nr 1 zwiększył swoją szerokość do 4,5 m przez dobudowanie od wewnątrz
kamiennego muru nr 7,a przestrzeń między nimi zapełniono tłuczniem spojo-
nym gliną.W odległości 2,8 m od wewnętrznego lica poszerzonego muru wybudo-
wano równoległy mur nr 19, szerokości 1,5 m, oddzielony od niego prosto-
padłymi przegrodami tworzącymi szereg pomieszczeń. Bastion przed murem
nr 1 z.ami eni ono w potężną basztę prostokątną o bokach 10 x 15 m i ścianach
szerokości 1,6 m, mającą cztery wewnętrzne pomieszczenia..Wewnątrz baszty
znal R7.i ono obramowania strzelnic dwu typów: mniejsze i większe. Odsłonięto
f-ragment zachodniej linii obronnej akropolu, złożony z kurtyny długości
39 I.T. Kruglikova, Goroda Bospora v III v. n.e., AG, s.
V.D. Blavatskij, Raskopki Pantikapeja, KSIIMK 33, 1950, s. 19.
V.P. Tolstikov, K voprosu ob oboronitelnych soorużenijach akropolja Pantika-
peja v IV-I v. do n.e,, VDI 3, 1977, s. 158 i n.