DOI article:
Skrzyńska, Katarzyna: Ceramika z osady południowo-zachodniej w Horodyszczu, gm. Wisznice, woj. lubelskie: (stanowisko 3, wykop I)
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.52443#0169
Katarzyna Skrzyńska
Ceramika z osady południowo-zachodniej w Horodyszczu,
gm. Wisznice, woj. lubelskie (stanowisko 3, wykop I)
Kompleks osadniczy w Horodyszczu, gm. Wisznice, woj. lubelskie jest jedynym
wczesnośredniowiecznym skupiskiem osadniczym na terenie południowej części dorze-
cza Krzny, którego wszystkie jednostki osadnicze zostały przebadane wykopaliskowe.
Głównym celem mojej pracy była analiza materiału ceramicznego z badań na te-
renie osady otwartej, oznaczonej w ewidencji AZP* 1 jako stanowisko nr 3 (obszar nr 87-
67) oraz ustalenie chronologii stanowiska. Jedynym rodzajem zabytków, które umożli-
wiły datowanie, była ceramika. Jest to pierwsze szczegółowe opracowanie ceramiki,
pochodzącej z południowej części dorzecza Krzny. Poza analizą ceramiki przedstawiam
też wstępne wyniki badań nad osadnictwem tego regionu, opracowane na podstawie
dokumentacji AZP.
Pod względem geograficznym obszar ten należy do Polesia Podlaskiego
(KONDRACKI 1996: 147) i stanowi zachodnią część tej krainy, znajdującą się obecnie na
terytorium Polski. Od północy jego granicę wyznacza linia rzeki Krzny, od wschodu
natomiast - Bug. Na południowym wschodzie granicę stanowi Pojezierze Łęczyńsko-
Włodawskie, od południa - rzeka Piwonia, a od południowego zachodu - linia Tyśmie-
nicy. Zachodnią granicę obszaru stanowi Wysoczyzna Siedlecka. Granice te należy in-
terpretować jedynie w sensie geograficznym. Z punktu widzenia osadnictwa, jak wska-
zuje na to rozmieszczenie punktów osadniczych, nie stanowiły one żadnych barier
(fig 1)-
Analizowany obszar należał do pogranicza polsko-ruskiego. Można się tu zatem
spodziewać różnorodnych wpływów kulturowych, przemieszczeń osadnictwa, zmian w
jego strukturze i związków z różnymi centrami kulturowymi. Z racji swego położenia
był to teren walk o wpływy i często zmieniał przynależność polityczną. W X i XI wieku
był on areną najazdów zarówno polskich, jak i ruskich (WARTOŁOWSKA 1958: 17-38).
W okresie późnego średniowiecza stał się przedmiotem sporów polsko-litewskich.
Leżące na terenach pogranicza polsko-litewskiego Horodyszcze, wraz z pobliskimi
miejscowościami, w okresie od XV do XVII wieku kilkakrotnie zmieniało przynależ-
ność polityczną (WlLKlEWlCZ-WAWRZYŃCZYKOWA 1938: 184-193). Dzieje terytorium
pomiędzy Krzną a Tyśmienicą i Piwonią nie doczekały się do chwili obecnej pełnej
syntezy. Nie dokonali tego ani historycy, ani archeologowie.
Zakres chronologiczny pracy obejmuje w głównej mierze wczesne średniowie-
cze. Na VII wiek datowane są najstarsze osiedla słowiańskie zlokalizowane w połu-
dniowej części dorzecza Krzny. Na ten sam okres datowany jest także początek osad-
Artykuł powstał na podstawie pracy magisterskiej napisanej pod kierunkiem dr hab. prof UW E. Kowalczyk,
przedstawionej w 1A UW w 1999 roku. Autorka jest asystentką w Zakładzie Archeologii Średniowiecza lAiE PAN.
1 Archeologiczne Zdjęcie Polski.
169
Ceramika z osady południowo-zachodniej w Horodyszczu,
gm. Wisznice, woj. lubelskie (stanowisko 3, wykop I)
Kompleks osadniczy w Horodyszczu, gm. Wisznice, woj. lubelskie jest jedynym
wczesnośredniowiecznym skupiskiem osadniczym na terenie południowej części dorze-
cza Krzny, którego wszystkie jednostki osadnicze zostały przebadane wykopaliskowe.
Głównym celem mojej pracy była analiza materiału ceramicznego z badań na te-
renie osady otwartej, oznaczonej w ewidencji AZP* 1 jako stanowisko nr 3 (obszar nr 87-
67) oraz ustalenie chronologii stanowiska. Jedynym rodzajem zabytków, które umożli-
wiły datowanie, była ceramika. Jest to pierwsze szczegółowe opracowanie ceramiki,
pochodzącej z południowej części dorzecza Krzny. Poza analizą ceramiki przedstawiam
też wstępne wyniki badań nad osadnictwem tego regionu, opracowane na podstawie
dokumentacji AZP.
Pod względem geograficznym obszar ten należy do Polesia Podlaskiego
(KONDRACKI 1996: 147) i stanowi zachodnią część tej krainy, znajdującą się obecnie na
terytorium Polski. Od północy jego granicę wyznacza linia rzeki Krzny, od wschodu
natomiast - Bug. Na południowym wschodzie granicę stanowi Pojezierze Łęczyńsko-
Włodawskie, od południa - rzeka Piwonia, a od południowego zachodu - linia Tyśmie-
nicy. Zachodnią granicę obszaru stanowi Wysoczyzna Siedlecka. Granice te należy in-
terpretować jedynie w sensie geograficznym. Z punktu widzenia osadnictwa, jak wska-
zuje na to rozmieszczenie punktów osadniczych, nie stanowiły one żadnych barier
(fig 1)-
Analizowany obszar należał do pogranicza polsko-ruskiego. Można się tu zatem
spodziewać różnorodnych wpływów kulturowych, przemieszczeń osadnictwa, zmian w
jego strukturze i związków z różnymi centrami kulturowymi. Z racji swego położenia
był to teren walk o wpływy i często zmieniał przynależność polityczną. W X i XI wieku
był on areną najazdów zarówno polskich, jak i ruskich (WARTOŁOWSKA 1958: 17-38).
W okresie późnego średniowiecza stał się przedmiotem sporów polsko-litewskich.
Leżące na terenach pogranicza polsko-litewskiego Horodyszcze, wraz z pobliskimi
miejscowościami, w okresie od XV do XVII wieku kilkakrotnie zmieniało przynależ-
ność polityczną (WlLKlEWlCZ-WAWRZYŃCZYKOWA 1938: 184-193). Dzieje terytorium
pomiędzy Krzną a Tyśmienicą i Piwonią nie doczekały się do chwili obecnej pełnej
syntezy. Nie dokonali tego ani historycy, ani archeologowie.
Zakres chronologiczny pracy obejmuje w głównej mierze wczesne średniowie-
cze. Na VII wiek datowane są najstarsze osiedla słowiańskie zlokalizowane w połu-
dniowej części dorzecza Krzny. Na ten sam okres datowany jest także początek osad-
Artykuł powstał na podstawie pracy magisterskiej napisanej pod kierunkiem dr hab. prof UW E. Kowalczyk,
przedstawionej w 1A UW w 1999 roku. Autorka jest asystentką w Zakładzie Archeologii Średniowiecza lAiE PAN.
1 Archeologiczne Zdjęcie Polski.
169