Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (9.1965)

Hanna Jędrzejewska

KONSERWACJA DWÓCH MALOWIDEŁ ŚCIENNYCH Z FARAS

X i ajbardziej interesującym rezultatem drugiej kampanii wykopaliskowej prowadzonej przez
Polską Ekspedycję Archeologiczną w Faras (Sudan) w r. 1961 było odkrycie serii dużych malo-
wideł ściennych na szczątkach murów dawnej bazyliki1.

Cztery z tych malowideł zostały przez kons. St. Jasiewicza zdjęte ze ścian: dwa z kaplic
Joannesa przesłane zostały do konserwacji do Rzymu do profesora Pico Celliniego, a dwa inne,
zdjęte ze ścian zewnętrznych w bardzo ciężkich warunkach burzy piaskowej, przesłane zostały
do Warszawy.

W dn. 17.XII.62 malowidła te przekazane zostały do konserwacji do Laboratorium Badaw-
czego przy Galerii Sztuki Starożytnej w Muzeum Narodowym w Warszawie. Jedno z malowideł
przedstawiało Archanioła Michała z mieczem w ręku, a drugie jeźdźca na koniu (il. 1).

Skomplikowany stan zabytków w momencie przybycia ich do laboratorium spowodował
wiele trudności w czasie zabiegów konserwatorskich. Malowidła były już uprzednio poddane
szeregowi zabiegów, najpierw przy zdejmowaniu ich ze ściany w Faras, a następnie dla wzmoc-
nienia i zabezpieczenia. Lico malowideł było głęboko impregnowane pastą woskowo-kalafo-
niową, a odwrocie zalane grubą warstwą gipsu. Oba te materiały musiały być usunięte, co już
stanowiło trudny problem techniczny. Następnie malowidła musiały być przeniesione na nowe
podłoże z uwzględnieniem ich znacznych wymiarów oraz projektowanego transportu na wystawy
międzynarodowe (il. 2).

Pracę ukończono w pierwszych dniach marca 1963 r. Brali w niej udział konserwatorzy
i pracownicy techniczni Muzeum Narodowego w Warszawie, oraz konserwatorzy i laboranci
specjalnie zaproszeni z zewnątrz. Poza szeregiem doraźnych konsultacji u specjalistów z różnych
dziedzin, oparto się również na wynikach dwukrotnie zwołanych komisji z udziałem specjalistów
konserwatorów, jednej przed rozpoczęciem prac konserwatorskich, dla dyskusji proponowanych

1 Publikowane: K. Michałowski, w: Bulletin du Musće National de Varsovie, III, 1962 oraz K. Mi-
chałowski, Faras I. PWN, Warszawa, 1962.

217