DOI Heft:
Sztuka starożytna
DOI Artikel:Brandys, Henryk: Egipskie podstawki pod naczynia do gotowania
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19397#0011
Henryk Brandys
EGIPSKIE PODSTAWKI POD NACZYNIA DO GOTOWANIA
W
y Y zbiorach Galerii Sztuki Starożytnej Muzeum Narodowego w Warszawie znajduje się
pięć zagadkowych obiektów, pochodzących z polsko-francuskich wykopalisk w miejscowości
Edfu w Górnym Egipcie*. W trzech kolejnych kampaniach przeprowadzonych w latach 1937—
1939, znaleziono piętnaście obiektów tego rodzaju, z których dziewięć określono jako tygle
do topienia metali w kształcie „pied d'hippopotame", jeden jako formę tych obiektów, trzy
jako tygle do przechowywania palących się węgli, jeden jako model tych ostatnich i jeden jako
tygiel na trzech nóżkach. Większość obiektów zachowała się fragmentarycznie. W pierwszej
kampanii znaleziono sześć zabytków1, w drugiej trzy2 i w trzeciej sześć3. Wszystkie obiekty
z wyjątkiem jednego są datowane na okres rzymski. Pomimo interpretacji tych obiektów jako
tygli, opartej na hipotezie B. Brueyre'a, dotyczącej analogicznych obiektów znalezionych przez
niego podczas wykopalisk w Deir el Medineh, ich funkcja pozostaje nadal niejasna i każde ko-
lejne znalezisko powoduje powstanie nowych, sprzecznych ze sobą hipotez dotyczących ich
przeznaczenia. W pracy tej zebrano cały dostępny materiał dotyczący zagadnienia, sklasyfiko-
wano go, omówiono krytycznie dotychczasowe hipotezy i podano nowe argumenty, które mają
potwierdzić i uzupełnić jedną z hipotez, która przy obecnym stanie badań wydaje być się naj-
słuszniejszą.
Cztery do pewnego stopnia analogiczne obiekty znajdują się w zbiorach Staatliche Museen
zu Berlin, Agyptische Abteilung, które dzięki uprzejmości dr W. Mullera, kierownika Agyptische
* Artykuł ten jest częścią pracy magisterskiej pisanej pod kierunkiem Prof. dr Kazimierza Michałowskiego
w Zakładzie Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego.
1 Fouilles franco-polonaises I, Edfou 1937. Le Caire 1937, s. 117 (116), tabl. XXVII (10), s. 119 (135,
136), tabl. XXXVII (5—9).
2 Fouilles franco-polonaises II, Edfou 1938. Le Caire 1938, s. 90 (398), il. 146, tabl. XXVI.
3 Fouilles franco-polonaises III, Edfou 1939. Le Caire 1950, s. 294 (924), il. 225, s. 300 (950),
tabl. XXXVII.
i
7
EGIPSKIE PODSTAWKI POD NACZYNIA DO GOTOWANIA
W
y Y zbiorach Galerii Sztuki Starożytnej Muzeum Narodowego w Warszawie znajduje się
pięć zagadkowych obiektów, pochodzących z polsko-francuskich wykopalisk w miejscowości
Edfu w Górnym Egipcie*. W trzech kolejnych kampaniach przeprowadzonych w latach 1937—
1939, znaleziono piętnaście obiektów tego rodzaju, z których dziewięć określono jako tygle
do topienia metali w kształcie „pied d'hippopotame", jeden jako formę tych obiektów, trzy
jako tygle do przechowywania palących się węgli, jeden jako model tych ostatnich i jeden jako
tygiel na trzech nóżkach. Większość obiektów zachowała się fragmentarycznie. W pierwszej
kampanii znaleziono sześć zabytków1, w drugiej trzy2 i w trzeciej sześć3. Wszystkie obiekty
z wyjątkiem jednego są datowane na okres rzymski. Pomimo interpretacji tych obiektów jako
tygli, opartej na hipotezie B. Brueyre'a, dotyczącej analogicznych obiektów znalezionych przez
niego podczas wykopalisk w Deir el Medineh, ich funkcja pozostaje nadal niejasna i każde ko-
lejne znalezisko powoduje powstanie nowych, sprzecznych ze sobą hipotez dotyczących ich
przeznaczenia. W pracy tej zebrano cały dostępny materiał dotyczący zagadnienia, sklasyfiko-
wano go, omówiono krytycznie dotychczasowe hipotezy i podano nowe argumenty, które mają
potwierdzić i uzupełnić jedną z hipotez, która przy obecnym stanie badań wydaje być się naj-
słuszniejszą.
Cztery do pewnego stopnia analogiczne obiekty znajdują się w zbiorach Staatliche Museen
zu Berlin, Agyptische Abteilung, które dzięki uprzejmości dr W. Mullera, kierownika Agyptische
* Artykuł ten jest częścią pracy magisterskiej pisanej pod kierunkiem Prof. dr Kazimierza Michałowskiego
w Zakładzie Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego.
1 Fouilles franco-polonaises I, Edfou 1937. Le Caire 1937, s. 117 (116), tabl. XXVII (10), s. 119 (135,
136), tabl. XXXVII (5—9).
2 Fouilles franco-polonaises II, Edfou 1938. Le Caire 1938, s. 90 (398), il. 146, tabl. XXVI.
3 Fouilles franco-polonaises III, Edfou 1939. Le Caire 1950, s. 294 (924), il. 225, s. 300 (950),
tabl. XXXVII.
i
7