DOI Heft:
Wystawy
DOI Artikel:Lorentz, Stanisław; Muzeum Narodowe w Warszawie [Mitarb.]: Pięciolecie współpracy między Muzeami Warszawa - Olsztyn 1958 - 1962
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19397#0301
Stanisław Lorentz
PIĘCIOLECIE WSPÓŁPRACY MIĘDZY MUZEAMI
WARSZAWA-OLSZTYN* 1958 — 1962
P
JL o ostatniej katastrofie wojennej poza głównymi, centralnymi muzeami, w dziedzinie mu-
zealnictwa niewiele u nas pozostało. Przestały istnieć prawie wszystkie muzea regionalne,
a tylko w niewielu wypadkach uratowano zbiory, ukryte przed niemieckim okupantem. W r. 1945
rozpoczynaliśmy właściwie od nowa tworzyć sieć muzealną. Szczególne trudności nasuwały
się nam na tzw. Ziemiach Odzyskanych i ze względu na zupełną dezorganizację życia na tych
terenach w ostatnich miesiącach wojny, i ze względu na przemieszczenia zbiorów przez władze
niemieckie bezpośrednio przed ucieczką, i wreszcie ze względu na nowe problemy i nowe zadania,
które tu dla nowej w znacznym stopniu ludności, w innym ustroju i w innych warunkach — podjąć
musiały muzea. A do tego kadra muzeologów, bardzo szczupła i przed wojną, wykruszyła się,
i nie mogła sprostać zadaniom, których realizacja wymagała personelu licznego i dobrze wykwa-
lifikowanego. Trzeba też było natychmiast podjąć konserwację zbiorów, często przejętych i wy-
ratowanych w groźnym stanie, zawilgoconych, porwanych, połamanych.
Dla rozwiązania najważniejszych i najbardziej palących zadań konserwatorskich utworzono
centralne Pracownie Konserwacji Zabytków, które służyć miały muzeom, ale też wykonywać
zlecenia w zakresie szerszym, gdy wymagało tego dobro publiczne. Naczelna Dyrekcja Muzeów
i Ochrony Zabytków, powołana do życia w początku lutego 1945 r., objęła kierownictwo nad
całokształtem spraw muzealnych i zabytkowych. Nie wystarczało jednak dopomagać w odbu-
dowie muzealnictwa, popierać lokalne inicjatywy i wysiłki, przydzielać fundusze, lecz trzeba
było roztoczyć opiekę nad muzeami regionalnymi i lokalnymi, w znacznej większości pozba-
wionymi pracowników naukowych i konserwatorskich oraz pracowni i laboratoriów, trzeba
było zapewnić im konsultację i często dopomóc w realizacji programu działalności. Jedną z form
upowszechnienia kultury artystycznej w tym okresie, gdy mniejsze muzea nie mogły jeszcze roz-
* Sprawozdanie to miało być wydrukowane przez Muuzem Mazurskie w Olsztynie i „Pojezierze" w r. 1963,
ponieważ to nie nastąpiło, zostaje ogłoszone — choć z opóźnieniem w niniejszym „Roczniku" bez żadnych
zmian.
297
PIĘCIOLECIE WSPÓŁPRACY MIĘDZY MUZEAMI
WARSZAWA-OLSZTYN* 1958 — 1962
P
JL o ostatniej katastrofie wojennej poza głównymi, centralnymi muzeami, w dziedzinie mu-
zealnictwa niewiele u nas pozostało. Przestały istnieć prawie wszystkie muzea regionalne,
a tylko w niewielu wypadkach uratowano zbiory, ukryte przed niemieckim okupantem. W r. 1945
rozpoczynaliśmy właściwie od nowa tworzyć sieć muzealną. Szczególne trudności nasuwały
się nam na tzw. Ziemiach Odzyskanych i ze względu na zupełną dezorganizację życia na tych
terenach w ostatnich miesiącach wojny, i ze względu na przemieszczenia zbiorów przez władze
niemieckie bezpośrednio przed ucieczką, i wreszcie ze względu na nowe problemy i nowe zadania,
które tu dla nowej w znacznym stopniu ludności, w innym ustroju i w innych warunkach — podjąć
musiały muzea. A do tego kadra muzeologów, bardzo szczupła i przed wojną, wykruszyła się,
i nie mogła sprostać zadaniom, których realizacja wymagała personelu licznego i dobrze wykwa-
lifikowanego. Trzeba też było natychmiast podjąć konserwację zbiorów, często przejętych i wy-
ratowanych w groźnym stanie, zawilgoconych, porwanych, połamanych.
Dla rozwiązania najważniejszych i najbardziej palących zadań konserwatorskich utworzono
centralne Pracownie Konserwacji Zabytków, które służyć miały muzeom, ale też wykonywać
zlecenia w zakresie szerszym, gdy wymagało tego dobro publiczne. Naczelna Dyrekcja Muzeów
i Ochrony Zabytków, powołana do życia w początku lutego 1945 r., objęła kierownictwo nad
całokształtem spraw muzealnych i zabytkowych. Nie wystarczało jednak dopomagać w odbu-
dowie muzealnictwa, popierać lokalne inicjatywy i wysiłki, przydzielać fundusze, lecz trzeba
było roztoczyć opiekę nad muzeami regionalnymi i lokalnymi, w znacznej większości pozba-
wionymi pracowników naukowych i konserwatorskich oraz pracowni i laboratoriów, trzeba
było zapewnić im konsultację i często dopomóc w realizacji programu działalności. Jedną z form
upowszechnienia kultury artystycznej w tym okresie, gdy mniejsze muzea nie mogły jeszcze roz-
* Sprawozdanie to miało być wydrukowane przez Muuzem Mazurskie w Olsztynie i „Pojezierze" w r. 1963,
ponieważ to nie nastąpiło, zostaje ogłoszone — choć z opóźnieniem w niniejszym „Roczniku" bez żadnych
zmian.
297